A3 Haber

Şehir hastaneleri hesapları Sayıştay denetiminden işte böyle kaçırıldı: Madde madde bulgular

Şehir hastaneleri hesapları Sayıştay denetiminden işte böyle kaçırıldı: Madde madde bulgular

Şehir hastaneleri hesapları Sayıştay denetiminden işte böyle kaçırıldı: Madde madde bulgular
Kasım 07
11:12 2019

Sağlık Bakanlığının, şehir hastanelerinin ihale dokümanları ile yatırım-işletme sözleşme ve eklerini Sayıştay denetiminden gizlediği ortaya çıktı. 2018 Sayıştay Denetim Raporu’nda yer alan bazı bulgular, Sağlık Bakanlığının denetimden nasıl kaçtığını gözler önüne serdi. 

AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın “rüyam” dediği şehir hastanesi projelerinin Sayıştay denetiminden kaçırıldığı ortaya çıktı. AKP yandaşı sermaye gruplarına para kazandırma modeli olarak işleyen “şehir hastaneleri” projelerinin ihale dokümanları ile yatırım-işletme sözleşmeleri ve eklerinin Sayıştay’dan gizlendiği, çeşitli bulgularla ortaya konuldu.

Dr. Ergün Demir ve Dr. Güray Kılıç’ın, “Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri Denetim Raporları” ile “Sağlık Bakanlığı 2018 Yılı Sayıştay Denetim Raporu”nda yola çıkarak hazırladıkları çalışma, şehir hastaneleri hesaplarının Sayıştay denetiminden nasıl kaçırıldığını gözler önüne serdi.

İki hekimin incelediği Sayıştay denetim raporunda, “Şehir hastaneleri hakkında Sağlık Bakanlığından yazılı ve şifahi olarak talep edilen bilgi ve belgeler (Şehir hastanelerinin ihale dokümanı ile yatırım ve işletme dönemine ait sözleşme ve ekleri, müşavirlik hizmetleri alımları dâhil) sağlan(a)madığından denetimler, mahallinde temin edilen ödemeye esas belgeler ve ekleri ile sağlık tesisinin yönetilmesi ve işletilmesine esas alınan, ıslak imzalı olmayan dokümana (sözleşme ve ekleri ile diğer belgeler) ve yerinde yapılan tespitlere dayanılarak gerçekleştirilmiştir” denildi.

Sözleşmelerin Sayıştay’dan gizlenmesi, ayrıca uluslararası denetim standartlarının da ihlali anlamına geliyor.

İŞTE O USULSÜZLÜK BULGULARI

Sayıştay denetim raporunda belirlenen bazı usulsüzlükler, resmi rapordaki bulgu sıra sayısına göre şöyle:

BULGU 1- Muhasebe hilesiyle yapılan usulsüzlüklerle şehir hastanelerine yapılan ödemeler kayıt dışı kalmış, borçlar gizlenmiş, talep garantisi kayıt dışı bırakılmıştır.

Şehir hastanelerinin muhasebe işlemleri tam, doğru ve gerçeğe uygun tutarları göstermemektedir.
a) Yapımı devam eden şehir hastanelerinin taahhüt hesaplarında izlenmemesi,
b) Hizmete giren şehir hastanelerine ait varlık ve yükümlülüklerin kayıt edilmemesi, kira ödemelerinin hatalı muhasebeleştirilmesi ve muhasebe içi envanter işlemlerinin yapılmaması,
c) Şehir hastanelerine ait varlık ve yükümlülüğe ilişkin düzeltme kayıtlarının merkezi yönetim muhasebe yönetmeliğine uygun yapılmaması,
d) Şehir hastaneleri sözleşmelerinde görevli şirkete verilmesi öngörülen garanti tutarların muhasebeleştirilip raporlanmaması.

Muhasebeleştirilmediği belirtilen hususlar, sadece şehir hastanelerinin taşınır ve taşınmazları ile sınırlı olmayıp, şehir hastanelerinin varlıkları, kira bedeli ödemeleri gibi tüm yükümlülükleri, şirketlere taahhüt edilen garanti tutarlarının tümünü kapsamaktadır.

BULGU 2: Sağlık Bakanlığı açıkça yasaya aykırı işlemle şirketlerin borçlarını üstlendi.

Şehir hastaneleri sözleşmelerinin eklerinde yer alan hükümlerden, görevli şirketlerin, bu projeler nedeniyle finansman sağlayıcılarına ödemekle yükümlü oldukları anapara, faiz ve benzeri giderler için idare tarafından, yetkisi olmadığı halde, üstlenim taahhüdünde bulunulduğu ve bu işlemin mali tablolara yansıtılmadığı görülmüştür.

BULGU 17: Şirketlerin ödemesi gereken Damga Vergisini de Sağlık Bakanlığı ödedi.

“Kullanım Bedeli” ve “Hizmet Ödemeleri”ne ilişkin olarak görevli şirket tarafından ödenmesi gereken damga vergisi tutarının, idare tarafından ödenmesi sonucunu doğuracak şekilde, görevli şirkete yapılan ödemeden kesilmesi yerine eklendiği görülmüştür.

BULGU 15: Olmayan birime garanti ödemeleri yapıldı.

Elazığ Fethi Sekin Şehir Hastanesinde, tüp bebek birimi bulunmaması ve hizmet alınmamasına rağmen bu sağlık hizmetleri için laboratuvar hizmetleri altında belirlenen garanti miktar ve tutarları üzerinden ödemelerin yapıldığı görülmüştür.

BULGU 18: Aynı hizmet için her şehir hastanesinde birbirinden farklı fiyat verildi.

Miktara bağlı hizmetlerin temininde, hizmet ödemeleri kapsamında miktara bağlı olarak birim fiyat üzerinden ödemesi gerçekleştirilen atık, sterilizasyon, çamaşırhane, yemek ve görüntüleme hizmetlerinin temin ve hizmet ödemelerine ilişkin alt kalemlerin belirlenmesinde, sınıf ve çeşit açısından belirlenmiş bir standardın bulunmadığı ve buna bağlı olarak ödeme kalemlerinin farklılaştığı görülmüştür.

En düşük birim fiyatlar ile en yüksek birim fiyatlar arasında %1849’a kadar farklar olduğu görülmektedir.

BULGU 7: Şehir Hastanelerine ait sözleşmelerin tadillerinin yetkili makamlar tarafından usulüne uygun yapıldığına ilişkin güvence elde edilememiştir.

Sözleşmelerin tadil edildiği yapılan denetimlerde anlaşılmış olup, istenen ihale dokümanının Sayıştay’a verilmemesi nedeniyle sözleşme tadilatları ile bu tadilatlara ilişkin sürecin sözleşme ve eklerine uygun yapılıp yapılmadığına yönelik tespitin mümkün olmadığı görülmüştür.

BULGU 8: İnşa edilen şehir hastanelerinin hasar görmesi halinde, sigorta geliri yenilemeye değil şirkete verilecek.

Sağlık tesisinin büyük bir hasar görmesi ve şirketin mali gücünün tesisi yeniden inşa etmeye ve kalan kredi ödemelerini yapmaya yetmemesi halinde, hasar nedeniyle sigorta sözleşmeleri dolayısıyla elde edilecek gelirin, kredi sağlayanlara aktarılmasını öngörmektedir.

ŞİRKETLER EKSİK, KULLANIŞSIZ, KALİTESİZ TIBBİ CİHAZLARI ŞEHİR HASTANELERİNE TESLİM ETTİ

BULGU 14: Şehir hastaneleri sözleşme ve eklerinde belirlenen cins ve sayıda tıbbi cihaz ve ekipmanların sağlık tesisinde bulunmaması.

Şehir hastanesi sözleşme kapsamında şirket tarafından sağlık tesisi ile birlikte teslim edilecek olan tıbbi cihaz ve demirbaşlardan bir kısmının (özellikle tüp bebek ve lazerle göz ameliyatına ilişkin cihazların) denetimler sırasında gerçekleştirilen fiili sayımlarda sağlık tesislerinde bulunmadığı tespit edilmiştir.

Yapılan incelemede, şehir hastanelerindeki tıbbi cihazların hem nitelik hem nicelik yönünden yeterli olmaması nedeniyle kapanan hastanelerden çok sayıda tıbbi cihazın şehir hastanelerine getirildiği görülmüştür. Bununla birlikte, görevli şirket tarafından tedarik edilen bazı tıbbi cihazların kullanılamadığına dair doktorlarca düzenlenen tutanaklar bulunmaktadır.

YABANCI YATIRIMCILAR TÜRK YARGISINA GÜVENMİYOR

BULGU 5-B: Sözleşmenin uygulanması sırasında taraflar arasında doğabilecek hukuki ihtilaflarda ve ihtilafların çözümünde finansörlerden gelen talepler ile Türkiye Cumhuriyeti mahkemeleri yerine Londra Tahkimi görevli ve yetkili olmuştur.

Finansman Sağlayanların Doğrudan Anlaşmasından kaynaklanan veya doğrudan ona ilişkin her türlü ihtilafın tahkim yeri Mersin Şehir Hastanesinde İstanbul, diğer yedi şehir hastanesinde ise Londra olarak belirlenmiştir.
Sağlık Bakanlığı vermiş olduğu cevapta, Şehir hastaneleri projelerinin finansmanın genelde yurt dışı finansörler tarafından finanse edildiği ve hukuki ihtilaflarda tahkim yerinin Türkiye olması hususu yabancı yatırımcılar tarafından Türk yargı sistemindeki çeşitli sorunlar öne sürülerek kabul görmediği ve bu sebeple bazı Proje Sözleşmelerinde bu yönde değişiklikler yapıldığı ifade edilmiştir.

BULGU 9: Sözleşme hükümlerini ihlal eden, işini yapmayan şirkete Sağlık Bakanlığı tazminat ödeyecek

Şirketin sözleşme hükümlerini ihlal etmesi neticesinde, sözleşmenin feshedilmesi ile şirketin erken fesih sonucunda maruz kalınan her türlü ceza ve masrafın geri ödemesini karşılayacak tutar, idare tarafından tazminat olarak şirkete ödenecektir. İdarenin, şirketin sözleşme hükümlerini ihlal etmesi veya sözleşmeyi haksız fesh etmesi halinde doğan ceza ve masraf gibi giderleri neden ödemek zorunda olduğu anlaşılamamıştır. İdare kendi kusurundan kaynaklanmayan ve dahli olmayan riskleri de üstlenmiş bulunmaktadır.
Kreditörlerin menfaati, kamunun menfaatinin önüne geçmiştir.

BULGU3: Görevli şirketin menfaatlerinin mahkeme kararı gerektirecek derecede korunmasına karşılık, kamunun menfaatleri için böyle bir koruma öngörülmemiştir.

Şehir hastanesi sözleşmelerinde, tarafların sorumluluklarını düzenleyen hükümler uyarınca görevli şirketin sorumluluğuna gidilebilmesi için kesinleşmiş mahkeme kararı gerekirken idarenin sorumluluğuna gidilebilmesi için kesinleşmiş mahkeme kararı aranmamasının hakkaniyet ve kamu yararına aykırı olduğu değerlendirilmektedir.

Görevli şirketin menfaatlerinin mahkeme kararı gerektirecek derecede korunmasına karşılık kamunun menfaatleri için böyle bir koruma öngörülmemesi, tam olarak, kreditörlerin menfaatinin kamunun menfaatinin önüne geçmesidir.

SAĞLIK BAKANLIĞI BU SORULARA YANIT VERECEK Mİ? 

Sağlık Bakanlığı, Sayıştay denetim raporunda yer alan şehir hastaneleri ihale, işletme ve muhasebe ile ilgili yapılan usulsüzlüklere ilişkin kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla aşağıdaki sorulara yanıt vermelidir.

1. Sağlık Bakanlığı şehir hastanelerinin ihale dokümanı ile yatırım ve işletme dönemine ait sözleşme ve eklerini neden Sayıştay’dan gizlemiştir?

2. Muhasebe hilesiyle yapılan usulsüzlükler ile şehir hastanelerine yapılan ödemeler kayıt dışı kalmış, borçlar gizlenmiş, talep garantisi neden kayıt dışı bırakılmıştır?

3. Neden sözleşmenin uygulanması sırasında taraflar arasında doğabilecek hukuki ihtilaflarda ve ihtilafların çözümünde finansörlerden gelen talepler ile Türkiye Cumhuriyeti mahkemeleri yerine Londra Tahkimi görevli ve yetkili olmuştur?

4. Görevli şirketin menfaatlerinin mahkeme kararı gerektirecek derecede korunmasına karşılık kamunun menfaatleri için neden böyle bir koruma öngörülmemiştir?

5. Sözleşme hükümlerini ihlal eden, işini yapmayan şirkete neden Sağlık Bakanlığı tazminat ödemek durumdadır?

6. Şirketler eksik, kullanışsız, kalitesiz tıbbi cihazları şehir hastanelerine teslim etti. Neden kabul komisyonları tutanak tutmadı, şirketlere yaptırım uygulamadı?

7. Şirketlerin ödemesi gereken damga vergisini neden Sağlık Bakanlığı ödedi?

8. Sağlık Bakanlığı yasaya aykırı işlemle neden şirketlerin borçlarını üstlendi?

9. Hastane zarar gördüğünde sigorta geliri yenilemeye değil neden şirkete verilecek?

10. Olmayan birime garanti ödemeleri neden yapıldı?

About Author

Ahmet Çınar

Ahmet Çınar

Related Articles

TÜM HABERLER