ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna’yla ilişkileri yüzünden azil soruşturmasıyla karşı karşıya. Trump’a karşı yürütülen soruşturma, Trump yönetiminden isimlerin bağları sebebiyle Türkiye’yi de ilgilendiriyor.
Trump’a karşı konuşan ABD’li yetkililer, ABD Başkanı’nın kişisel avukatı Rudy Giuliani’nin, Ukrayna’yı Biden’a karşı soruşturma başlatmaması durumunda ülkeye askeri yardımı kesmekle tehdit ettiğini açıklamıştı.
ABD Kongresi görevden alabilir
ABD Başkanı Trump, başlangıçta Giuliani’nin kendi talimatlarıyla hareket ettiğini kabul ettiyse de, soruşturmanın ilerlemesiyle birlikte kendisini Giuliani’den ayrıştırma çabasına girdi.
Kendisine karşı “cadı avı” gerçekleştirildiğini söyleyen Trump, kişisel çıkarları için yabancı bir ülkeyi tehdit ettiğini kabul etmiyor.
ABD Kongresi, Trump’ı görevden alma yetkisine sahip.
Giuliani’nin Türkiye’yle ilişkileri
Trump’ın kişisel avukatı Giuliani, Ukrayna’yla ilişkilerinin yanı sıra, Türkiye’yle temasları sebebiyle de gündemde.
Rıza Sarraf’ın da avukatlığını yapan Giuliani’nin, Trump’ı ikna ederek ABD’li üst düzey isimleri Türkiye’yle çeşitli anlaşmalara varmaya çağırdığı belirtiliyor.
Sarraf’ın takası için girişim
New York Times’ın haberine göre Giuliani, 2017 yılında Trump’ı Rıza Sarraf’a karşı davayı düşürmeye ikna etti.
Trump, Giuliani ile yaptığı bir görüşmenin ardından dönemin ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson ile konuşarak, Tillerson’dan ABD Adalet Bakanlığı’nı Sarraf davasını düşürmeye çağırmasını istedi. Tillerson, bu teklifi kabul etmediği gibi, Trump’ın “Giuliani ile görüş” önerisini de geri çevirdi.
Giuliani’nin Trump’a önerisinin Sarraf’ın Türkiye’ye verilmesine karşılık, Türkiye’den rahip Andrew Brunson’ın alınması olduğu belirtiliyor. Brunson’ın ABD’ye iadesi, olayın yaşandığı dönemde Türkiye’nin gündemindeydi.
Giuliani Gülen’in iadesi için de lobi yapmış
Washington Post’un aktardığına göre, Giuliani’nin Türkiye için yaptığı lobi faaliyeti, Sarraf ile sınırlı değil.
Trump’ın kişisel avukatı Giuliani, Trump’ı Fethullah Gülen’in Türkiye’ye iadesi için de ikna etmeye çalıştı.
Kayıt olmadan lobicilik yasal değil
Habere göre Giuliani’nin çabaları Beyaz Saray yetkililerinin dikkatini çekerek, Trump’ın avukatının “Türkiye hükümeti adına çalıştığından” şüphelenmelerine yol açtı.
Washington Post’a konuşan eski bir Beyaz Saray yetkilisi, “Sadece Gülen’le ilgili konuşuyordu” diyerek, Giuliani’nin davranışlarının dikkat çektiğini söylüyor.
Giuliani’ye yönelik suçlamalar, ABD’de yabancı ülkelere lobicilik yapmak için kayıt olma gerekliliğinden kaynaklanıyor. Giuliani, “yabancı ajan” olarak kaydolmadan Türkiye adına lobicilik yaparak, ABD’li yetkilileri ikna etmeye çalışmakla ve yasaları ihlal etmekle suçlanıyor. Giuliani ise, Türkiye’yi asla temsil etmediğini ve bu sebeple kayıt olmasına gerek olmadığını savunuyor.
Giuliani olayı ilk değil
Trump yönetiminden isimlerin, Türkiye adına gizli lobicilik yapmaları daha önce de ABD basında gündem olmuştu.
Trump’ın eski ulusal güvenlik danışmanı Michael Flynn’in, Türkiye bağlantılı olduğu şirketlerden para alarak dolaylı olarak Türkiye hükümeti adına lobicilik yaptığı konuşulmuştu.
Flynn’in danışmanlık firması Flynn Intel Group, Türkiye ile bağlantısı olduğu söylenen Inovo BV’den para alarak, ABD basınında Gülen’in iadesi için yazılar yayımlıyordu. Ayrıca Flynn, Trump ile kişisel görüşmelerinde de ABD Başkanı’nı bu konuda ikna etmeye çalıştı.
Flynn’in şirketine Inovo BV tarafından en az 500 bin dolar ödeme yapıldığı ortaya çıkmıştı.
Türkiye’ye etkisi ne olur?
Trump yönetiminden isimlerin Türkiye adına gizli lobicilik yaptığı iddiaları, ABD yönetiminin Türkiye’yle ilişkilerini de zora sokuyor.
Trump’ın, ABD’li Senatör Lindsey Graham’dan Türkiye’ye yaptırımları durdurmasını istemesi ve “Ermeni Soykırımı” tasarısının askıya alınması, bu sebeple ABD basınında tartışma yarattı. Trump, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde yaptığı harekata verdiği “onay” sebebiyle de ABD’li güvenlik kurumlarının tepkisini çekmişti.
Beyaz Saray’ın dış politikadaki adımları azil soruşturması sebebiyle mercek altına alınmış durumda. Azil soruşturmasının derinleşmesi durumunda, soruşturmada Türkiye’nin adının daha da sık duyulması olası.