Bu zamanda herhangi bir Merkez Bankası başkanı konuşunca kulak kesilmekte fayda var. Çünkü tabiri caizse dünyanın dümeninde onlar var. Siyasiler artık onların yardımcıları…

Ayrıca ellerindeki veri setinin zenginliği ve öncülüğü sayesinde ekonomik gidişatı hepimizden iyi biliyorlar. Sözleriyle ekonomiyi yönlendiriyorlar. Bir cümleleri piyasaları dalgalandırabiliyor.

Tabii bizler için TCMB Başkanı Murat Uysal, FED Başkanı Powell ve ECB’nin çiçeği burnunda başkanı Lagarde diğerlerine göre daha öncelikli…

TCMB Başkanı Murat Uysal’ın 27 Kasım Çarşamba günü İstanbul Sanayi Odasındaki konuşmasını sonradan sosyal medyada gördüm. Görünce de şaşırdım. Şaşırmamın nedeni ihracatımızla ilgili sözleriydi.

İhracatı aylardır veri bazında takip eden biri olarak, atladığım bir şey olmalıydı. Zira benim baktığım verilere göre ihracat aylardır yerinde sayıyordu. Hem de TL’deki değer kaybına rağmen bu böyleydi.

Yine de bir şey yazmadan önce Merkez Bankası Başkanının bir bildiği vardır deyip 30 Kasım’da TÜİK’in açıklayacağı Ekim ayı “Dış Ticaret Verilerini” beklemeye karar verdim. O verileri görünce bu yazıyı yazmadan duramadım.

İsterseniz önce Sayın Uysal’ın o konuşmasındaki birkaç cümlesi cımbızlayayım. Hemen belirteyim bu cümleleri alıntılamam konuşmayı bağlamından koparmıyor, rahat olabilirsiniz:

• Başta Avrupa Birliği bölgesinde olmak üzere küresel büyüme görünümündeki zayıflamaya karşın firmaların ihracata yönelimi, pazar ve ürün çeşitlendirme esnekliği ve rekabet gücündeki gelişmelerin olumlu etkisiyle mal ve hizmet ihracatı artmaya devam etmekte. Bu görünüm altında Türkiye küresel ticaret hacmindeki yavaşlamanın etkilerini ticaret pastasından aldığı payı arttırarak bertaraf edebiliyor.
• Dış pazarlardaki yavaşlamaya, ticaret savaşlarına ve jeopolitik risklere rağmen reel sektörümüz güçlü bir ihracat performansıyla ekonomideki dengelenmeye önemli katkı sunuyor. Ürün ve pazar çeşitliliğinde sağlanan başarının ihracat performansında kritik rol oynadığını değerlendiriyoruz.
• Bu çerçevede 2018 yılı ikinci çeyreğinden bu yana cari dengede konjonktürel faktörlerin ima ettiğinin ötesinde bir iyileşme yaşandığını söyleyebilirim. Nitekim cari işlemler dengesinin çevrimsel etkilerden arındırıldığında dahi tarihsel olarak olumlu düzeyde olması, son dönemde gözlenen iyileşmenin, başta reel kurdaki uyarlama olmak üzere, büyük oranda döngü dışı faktörlerden kaynaklandığına işaret ediyor.

Şimdi de TÜİK’ten gelen Ekim ayı Dış Ticaret Verisi bültenine bakalım:

“Türkiye İstatistik Kurumu ile Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2019 yılı Ekim ayında, 2018 yılının aynı ayına göre yüzde 0,1 azalarak 15 milyar 664 milyon dolar, ithalat yüzde 8 artarak 17 milyar 472 milyon dolar olarak gerçekleşti.”

Detaylara inelim:

Yüksek teknoloji + Orta yüksek teknoloji +Orta düşük teknoloji ürünlerde verdiğimiz dış ticaret açığı yılın ilk 10 ayında 20 milyar doları geçmiş durumda.

Düşük teknoloji ürünlerdeki dış ticaret fazlamız ise 28,5 milyar dolar.

Bu zamanın ruhuna uygun bir ürün kompozisyonu değil. Fiyat dikte etmekten uzak, fiyat rekabetine son derece açık bir yapı…

Ocak-Ekim 2019 dönemine ekonomik faaliyetlere göre baktığımız zaman geçen yıla göre ihracat artışı İmalat Sanayi” için yüzde 2,4 iken “Balıkçılık” için yüzde 4,8 olmuş. Buna karşılık “Maden ve Taş Ocakçılığının” ihracatı yüzde 5,2 “Tarım ve Ormancılığın” yüzde 3 ve “Diğer Sektörlerin” de yüzde 11 daralmış.

Son 22 ayın mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ihracat rakamları da milyar dolar olarak şöyle:

Buna göre ihracat 14 milyar bandına oturmuş ya da daha doğru bir tabirle oraya “sıkışmış” görünüyor.

Şimdi de en çok ihracat yaptığımız on ülkenin ihracattaki payları ve oralara yaptığımız ihracatımızın 2019’un ilk on ayında geçen yılın aynı dönemine göre nasıl değişmiş ona bakalım:

Bu on ülkeye yapılan ihracat toplam ihracatın yaklaşık yarısı… İhracattaki paylarına göre ağırlıklı ortalamalarını aldığımız zaman ilk on ülkeye yapılan ihracat 2019’un ilk on ayında geçen yıla göre sadece yüzde 0,6 artmış.

İlk onda Hollanda ve Rusya’ya yapılan ihracattaki güçlü artışlar durumu kurtarmış. Üstelik bu dönem TL’nin yabancı paralar karşısında geçen yıla göre ucuzladığı bir dönem.

İlk yirmi ülkeye yapılan ihracatımız da geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2 artmış.

Libya’ya yapılan ihracattaki artış yüzde 40… Ukrayna yüzde 26 ve Suudi Arabistan yüzde 25 ile ihracatımızın en çok arttığı diğer ülkeler…

İhracatta güçlü bir seyir varsa, ürünler çeşitleniyorsa, cari işlemler açığının daralması önceki dönemlere göre farklıysa benim göremediğim başka veriler olmalı. Nerede o veriler?

Gerçekten merak içindeyim.

Bir Merkez Bankası Başkanı’nın sırf sanayicilere moral vermek için verileri eğip bükeceğine ihtimal bile vermiyorum.