Bugün TÜİK Ekim ayı için “inşaat maliyet endeksini” açıkladı.

Bülten şöyle diyor: “İnşaat maliyet endeksi (İME) 2019 yılı Ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 0.07, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.27 arttı.”

Geçen hafta da Merkez bankası “Konut Fiyat Endeksi” istatistiklerini açıklamıştı.

Zaman aralığını genişletip “inşaat maliyet endeksi” ile “konut fiyat endeksine” birlikte bakalım isterseniz.

2015 Ekim’inden 2019 Ekim’ine inşaat maliyet endeksi yüzde 87 yükseldi.

2017-2019 arasındaki maliyet artışı yüzde 43…

Merkez Bankası’nın Konut Fiyat Endeksi Ekim 2015-Ekim 2019 arası sadece yüzde 40 arttı!

Aynı dönemde “yeni konut fiyat endeksi” ise yüzde 45 yükseldi.

Daha yakın dönem Ekim 2017-Ekim 2019 arasına gelecek olursak… Konut fiyatlarındaki artış yüzde 13! Yeni konut fiyat endeksinde artış yüzde 15…

Kısacası karşımızda ciddi maliyet artışlarını fiyatlara yansıtamayan bir inşaat sektörü var.

TÜİK’in inşaat maliyet verileriyle, Merkez Bankasının Konut Fiyat Endeksini bir araya getirdiğimiz zaman son iki yılın görüntüsü bu:

Bu grafiğe bakınca akla gelen sorular şunlar:

• Bu vahim durum nasıl devam edebiliyor?
• Bu gidiş nereye?
• Zararı üstlenen kim?

Akıl yürüterek bu soruları cevaplamaya çalışalım.

Merkez Bankası’nın ölçümleri muhafazakâr olabilir. Yani gerçek hayatta fiyatlar endekstekinden daha hızlı yükseliyor olabilir.

Bu bir ortalama endeks olduğu için konutun bulunduğu ile göre, konumuna göre, tipine göre maliyet-fiyat makası farklı çalışıyor olabilir.

Ya da elimizde veri olmadığı için değerlendiremediğimiz 2015 yılı öncesinde fiyat- maliyet makası inşaatçı lehine işlemiş sonradan terse dönmüş olabilir.

Yani eski büyük kar potansiyeli son dönemde yerini zarar riskine bıraktı. Muhtemelen o zamanlar işler daha iyiydi.

Gidişata gelecek olursak… Fiyat artış oranı 9 aylık hareketli ortalamasının üzerine çıkmış. Bu artış eğiliminin devam edebileceğine işaret…

Maliyet artış oranındaki sert gerileme olumlu. Fiyat-maliyet makası daralma eğilimine girmiş. 2018 başlarındaki dengelere geri dönülmeye başlanmış.

Son aylarda satılan konutların yüzde 65’inin ikinci el olması elinde stok taşıyan yüklenici firmalar için çok iç açıcı bir durum değil. 2019 yılında alınan inşaat ruhsatları sert düştü.

Ancak sektörün hala daha ciddi bir arz fazlası var.

Geçmiş yıl zararları bilançolarda gömülü duruyor. Zararların bir kısmı ise şirketten bankalara geçmiş, geçiyor veya önümüzdeki dönemde daha da geçecek.

Özetle inşaat sektörü 2018 yılında ciddi bir darbe aldı, yaralarını sarmaya çalışıyor. Sektörün kaderini büyük ölçüde 2020’nin ilk yarısındaki ekonomik seyir belirleyecek.

İzlemeye devam ediyoruz.