2018 yılında İdlib’teki tansiyonu azaltmak için Rusya Türkiye ve İran arasında yapılan anlaşma gereği Esad muhaliflerinin elinde olduğu bölgede 12 gözlem noktası kuruldu.

Hedef, daha doğrusu Rusya’ya verilen söz, bu bölgedeki El Kaide unsurlarının temizleneceği, daha mutedil bir müslüman yapının Ankara desteği ile bölgede hakimiyet kuracağı idi.

Rusya ve İran da bu bölgenin hemen çevresinde gözlem istasyonları oluşturdular. Erdoğan bir taraftan Suriye’deki ÖSO güçlerini kontrol etmeyi sürdürüyordu, diğer taraftan Rusya ile cihatçılar üzerinden karşı karşıya gelmenin önünü tıkamıştı.

Bu bir çözüm değil sorunu ötelemekti, her zaman yapıldığı gibi.

Nitekim mutedil İslamcılar bölgedeki El Kaide unsurlarına karşı başarılı olamadı ve Heyet Tahrir el Şam (HTŞ) İdlib’in yüzde 95’ini ele geçirdi.

Putin her toplantıda İdlib’te yaşanan gelişmelerden duyduğu rahatsızlığı doğrudan muhatabına iletmesine karşılık istediği yanıtları alamadı.

Trump’ın dolaylı da olsa Suriye’den çekileceğini duyurması ile uluslararası tek güç olarak kaldı Rusya. Hem de Esad’ı kontrol ederek.

Ama Esad ülkesinin bütünlüğü için İdlib sorununun çözülmesi gerektiğinin farkında idi. Ve Rusya’yı bu konuda ikna etti.

Haftalarca süren bombardıman sonrası Suriye ordusu güneyden büyük bir saldırı başlattı.

İdlib’in güneydoğusundaki Maaret el Numan ilçesi yakınlarında bulunan Surman köyündeki Türk gözlem noktası Suriye’nin eline geçti. Suriye Ağustos ayında da en güneydeki gözlem noktasını almıştı.

“Rusya ve Türkiye Dışişler bakanları konu üzerine telefon ile görüştüler ve bazı önlemleri alıyorlar” açıklamaları olmasına karşılık birileri şu sorulara yanıt vermek zorunda:

1 – İdlip’te 90 bine yakın farklı ülkelerden gelen silahlı cihatçıdan bahsediliyor. Suriye İdlib’i alırsa bu cihatçılar ne olacak?
2 – Suriye Ordusu tüm bölgeyi ele geçirince oluşacak yeni göç dalgasını kim nasıl karşılayacak?

Erdoğan “sınırları açıp Avrupa’ya gönderirim” diyor da, bu konuda muhatap Avrupa Birliği değil. Putin ile yeniden masaya oturması gerekecek ama orada da Libya gibi sonradan yaratılan başka bir sorun var.

Türkiye Rusya ilişkilerine baktığımızda üç temel sorun karşımızda duruyor. Birincisi, anlatmaya çalıştığımız Suriye… Diğeri Libya… Üçüncüsü Ukrayna ve Kırım…

Rusya ile bu üç sorunu çözebilmek için bazı müttefikler bulmak zorundayız.

Maalesef o yol da kapalı. S-400 krizi ve daha birçok nedenden dolayı ABD ile sıkıntılıyız.

Avrupa Birliği ile ilişkiler demokrasi düzlemi üzerinden sıfır noktasına gerilemiş durumda.

Erdoğan bu sorunları biraz daha öteleyebilir mi?

Bugüne kadar başardı. Ancak her öteleme yeni sorun yumağı doğuruyor ve çözümü bulunmayan bir girdaba doğru hızla yol alıyoruz.