A3’ün geçen hafta manşetten donör arayışını duyurduğu, organ nakli konusunda öncü cerrahlardan Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Alp Gürkan’dan mesaj var. Kan kanseri nedeniyle kemik iliği vericisi arayan Gürkan, “Halkı organ bağışına yöneltmek için bir gün size de lazım olur dedim. Bugün bana lazım. İyileşmem için kök hücre nakli olmam lazım” çağrısında bulundu.

Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Alp Gürkan, yakalandığı kan kanseri nedeniyle kemik iliği nakli için uygun donörü bekliyor.

Yıllarca bir çok kurumda organ nakli bölümünü kuran, organ bağışı kampanyaları düzenleyen ve yapılan organ bağışları sayesinde yaptığı nakillerle yüzlerce hastanın yaşam süresini uzatan Prof. Dr. Alp Gürkan, böbrek nakli ve organ nakli konularında Türkiye’nin önde gelen isimlerinden.

Alp Gürkan için kök hücre bağışı kampanyası sürüyor

Kemoterapi tedavisi görmekte olan Prof. Dr. Alp Gürkan için, sosyal medyada düzenlenen kampanyalarla kök hücre bağışında bulunarak donör olma çağrısı yapılmaya devam ediyor.

Çocukları da doku tiplemesi için kan veren Prof. Dr. Alp Gürkan, yapılan çağrılara teşekür ederek, sosyal medyadan şu mesajı verdi: “Yıllardır organ nakli ile uğraşıyorum ve organ bağışını artırmak için bir çok kampanya düzenledim. Halkı organ bağışına yöneltmek için bir gün size de lazım olur dedim. Bugün bana lazım. İyileşmem için kök hücre nakli olmam lazım. Bu kampanyaya halkımız kök hücresi vericisi olursa belki bana bir hayat verebilirler ama benim gibi bekleyen yüzlerce kişiye de hayat kaynağı olabilirler.”

Prof. Dr. Alp Gürkan kimdir?

• Alp Gürkan, İzmir’de doğdu. 1981 yılında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde tıp eğitimini tamamlayarak tıp doktoru unvanı aldı. Aynı yıl, 18 ay süreyle Yale University Kardiyovasküler Cerrahi Bölümü Deneysel Cerrahi Merkezinde çalıştı. İhtisasını ise Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı’nda yapıp ve 1989 yılında Genel Cerrahi Uzmanı oldu. Daha sonra Manisa SSK Hastanesi’nde mecburi hizmet yükümlüğünü ve Amasya 100 Yataklı Askeri Hastane’de askerlik vaziyetini yerine getirdi.
• 1992 yılında SB Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesinde organ nakli bölümü kurmakla görevlendirildi. 1992 yılında Ege Üniversitesi Organ Nakli Bölümünde ve Harvard Üniversitesi Women’s and Brigham Hastanesinde 6’şar ay organ nakli eğitimi aldı. Kasım 1992 yılında Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesinde Organ Nakli ameliyatlarına başladı. Türkiye’de organ nakli ile ilgili ilk çapraz böbrek nakli, ilk laparoskopik verici ameliyatı, ilk ince barsak nakli gibi ilkleri uyguladı.
• 1997 yılında Genel Cerrahi Doçenti, 2003 yılında da aynı hastanede 3. Cerrahi Kliniği sorumlusu oldu.
• 2008 yılında Özel Gaziosmanpaşa Hastanesinde organ nakli bölümünü kurarak, o hastanede genel cerrahi doçenti olarak göreve başladı. 2009 yılında İstanbul Bilim Üniversitesi ve Florance Nightingale Hastanesinde Genel Cerrahi Profesörü ve Böbrek Nakli Merkezi sorumlusu olarak göreve başladı.
• Prof. Dr. Alp Gürkan, Türk Tabipler Birliği, Ulusal Cerrahi Derneği, Ege Bölgesi Cerrahi Derneği, İzmir Meme Hastalıkları Derneği, Organ Nakli Kuruluşları Koordinasyon Derneği, Avrupa Diyaliz ve Transplantasyon Birliği (Europian Dialysis and Transplantation Association), New York Bilimler Akademisi ve American Collage of Surgeons (Amerikan Cerrahlar Koleji), American Transplant Surgeon’s Assoc. (Amerikan Transplant cerrahları Birliği) gibi ulusal ve uluslarası mesleki derneklere üyedir.
• Birçok ulusal kongrede çalışmalarından dolayı, mesleki etkinliklerinden dolayı da Sağlık Bakanlığı, İzmir Tabip Odası, SSK Genel Müdürlüğü, hasta dernekleri tarafından çeşitli ödülleri mevcuttur.
• 8 kitap bölüm yazarlığı, 2 kitap tercüme editörlüğü ve 6 bölüm çevirisi, 59 adet yurtiçi yayın, 32 adet yurtdışı yayını, 173 adet yurtiçi ve yurtdışı bildirisi bulunan Prof. Dr. Alp Gürkan, halen Okan Üniversitesi Hastanesi’nde mesleki çalışmalarına devam etmektedir.

Kök hücre bağışçısı adayı iki katına çıktı

Lenfoma, lösemi, kemik iliği yetmezliği gibi hastalıkların tedavisinde önemli rol oynayan kök hücre nakliyle ilgili Türkiye’de bağışçı adayı sayısı her geçen yıl artıyor. Türk Kızılayı ile ortak yürütülen Türkiye Kök Hücre Koordinasyon Merkezi (TÜRKÖK) sayesinde kemik iliği nakli olan binlerce hasta sağlıklarına kavuşurken, yüze yakın yabancı hasta da bağışçılar sayesinde kemik iliği nakli oldu.

TÜRKÖK’e, gönüllü kemik iliği veya periferik kök hücre bağışçılarının kazanılması Kızılay tarafından sağlanıyor. Türk Kızılayı’nın verilerine göre 2018 yılında 129 bin 704 kök hücre bağışçı adayı sayısı bulunurken, bu yıl ise hedeflenen sayının iki katına çıkarak sayı 260 bine yükseldi. 2015 yılından itibaren 6 bin 180 hasta ile eşleşme olurken, bin 684 hastaya nakil yapıldı. Bağışçı olmak isteyen bir kişinin 18-50 yaş aralığında ve sağlıklı olması gerekiyor.

MasterChef Şampiyonu Cemre de kök hücre bağışı yaptı

MasterChef 2019 Şampiyonu Cemre Uyanık da kök hücre bağışı yaparak bir hastaya umut oldu. Şampiyonluğunun açıklanmasının üzerinden 24 saat geçmeden donör olan Cemre Uyanık süreci şöyle anlattı: “Türk Kızılayı’na düzenli olarak kan bağışı yapıyordum. Amerika’dayken TÜRKÖK’ten nakil bekleyen bir hastayla iliğimin uyumlu olduğu haberini aldım. Anneme bile haber vermeden donör olmak için Türkiye’ye döndüm. Yarışma öncesinde tıbbi prosedürlerin tamamlanması için kan verdim. Birinciliğimin açıklanmasının ardından hastaneye gelerek kök hücre bağışını tamamladım.”

Kan ve kök hücre bağışına dikkat çeken Cemre Uyanık, “Donör olurken bir gün benim de başıma gelir fikriyle hareket etmedim. İliğimiz bir başkasına can olacaksa neden kök hücre bağışı yapmayalım? Herkesin bu konuda duyarlı olmasını istiyor, kan vermeye davet ediyorum” diye konuştu.

Kök hücre bağışında en iyi ihtimal kardeşler

Kök hücre: Yaşam boyu kendi kendini yenileme ve farklı, tamamen olgun hücrelere dönüşebilme kapasitesine sahip hücrelerdir. İhtiyaç olduğu zaman kendilerinden sonraki hücrelere farklılaşarak, hücrelerin gelişimini, olgunlaşmasını ve çoğalmasını sağlarlar. Damar yolu ile verildiğinde kemik iliğine yerleşir ve hematopoezi (kan hücrelerinin oluşumu) başlatırlar.

Doku uyumu: Bir kişinin dokusunun diğer bir kişiye ne kadar uyduğunu gösteriyor. Doku tipi kalıtsal olurken kişinin kardeşleri, varsa ikizi en iyi eşleşme ihtimali olan kişiler olduğu belirtiliyor. Hastanın ailesi içerisinde eşleşme bulunamaz ise tarama akraba olmayan kişiler arasında yapılmaya başlıyor. Bir bağışçının, bir hasta için uygun olduğunun belirlenmesi, doku tiplerinin eşleşmesi ile oluyor.

Kök hücre tedavisi uygulanan hastalıklar

• Kemik iliği kanserleri
• Lenfomalar
• Çeşitli organ kanserleri
• Kemik iliğinin yetersiz çalıştığı veya çalışmadığı durumlar
• Kalıtsal anemiler
• İmmün yetersizlikler
• Kalıtsal metabolik hastalıklar

Kök hücre bağışı için üç tüp kan vermek yeter

Bağışçı adayı ile başvuru sonrası bir bilgilendirme görüşmesi yapılıyor. Eğer bağışı kabul ederse, Gönüllü Kök Hücre Bağışçısı Bilgilendirme ve Onam Formunu doldurup imzalayarak bu bağışı resmi olarak onaylanması isteniyor. Ardından kan grubunun belirlenmesi, enfeksiyon hastalıkları açısından test edilmesi (HIV, Hepatit ve Sifiliz) ve doku tipleme testlerinin yapılabilmesi için üç tüp kan örneği alınıyor. Testler sonucunda herhangi bir enfeksiyon ajanı tespit edilir ise bağışçı olunamıyor. Eğer enfeksiyon hastalıkları açısından test sonucunuz negatif ise kan örneğiniz HLA (insan lökosit antijeni) doku tipinin belirlenmesi için TÜRKÖK Doku Tiplendirme Laboratuvarı’na gönderilerek test sonuçları Kemik İliği Bankası’na aktarılıyor.

Öykü Arin için hayatın ilkleri