Korona üzerine yazmak, konuşmak zor aslında… İşin insani boyutuna dair fazla bir şey söylemeden, virüs ülkenizi, kentinizi, mahallenizi nasıl etkiler onun tasasına düşüyor, onu tahmin etmeye çalışıyorsunuz. Uzak görünen ölümler yaklaşıyor mu ona bakıyorsunuz.

Son iki ay içince COVID-19’dan ölmüş 2 bin 800’den fazla insan var. Bu virüs çok yeni tabii… Nereye evrileceği belli değil. Panik hali biraz da ondan… Yoksa HIV sessiz sedasız yılda 800 bin kişinin ölümüne neden oluyor.

COVID-19’da risk ileri yaştaki insanlarda… 60 yaş üzerinde ölüm oranı (ölüm/vaka sayısı) yüzde 26’yı buluyor. Yani 60 yaş üzeri vakaların dörtte biri ölümle neticelenmiş. 40 yaş altında ise 100 vakadan biri ölüme kadar gitmiş.

Vicdanen bir parça rahatladıktan sonra dönelim esas konumuza, virüsün ekonomik etkilerine… Çin dünyanın altıda birini ürettiği için virüsün ekonomik etkileri ciddi boyuta ulaştı bile.

Borsalardan fal bakmak

Borsalardaki fiyat hareketleri geleceğe dönük beklentileri yansıtır. Sert çıkışlar köklü iyimserliği, sert düşüşler ise derin kaygıların göstergesidir.

Bugün bu hareketleri inceleyip birkaç ay sonraki reel ekonomi ilgili gelişmelere dair fal bakabiliriz.

Bu yaklaşım özellikle Korona virüsü gibi orta vadeli etkisinin ne olacağı tam kestirilemeyen durumlarda işe yarayabilir. Bir bölümü oldukça bilgili ve donanımlı yüz binlerce piyasa oyuncusunun Korona virüsü ile ilgili endişelerinin derecesi önemli bir veridir.

ABD borsalarını pusula olarak almamızın nedeni hem büyüklükleri hem de bu ara dünyanın en güçlü görünen ekonomisini temsil ediyor olmaları.

ABD borsaları küresel finansal iklimin barometreleri… Orası iyimserse dünya kötümser olmakta zorlanır, orası kötüyse dünyanın iyimser olması zor olur.

Bu bağlamda son üç gündür sert düşen S&P 500, DOW JONES 30 ve NASDAQ 100 endekslerinin geldikleri noktalar alarm niteliğinde. İhlal ettikleri teknik seviyeler önemli.
S&P 500 için 3.100, Dow Jones için 27.000, Nasdaq için 8.900 izlenmesi gereken kritik eşikler.

Endeksler bu seviyelerin altında ekonomik durgunluğun derinleşeceğini öngörüyor olur. Bu seviyelerin üzerine çıkılırsa kötümserlik hafifliyor demektir.

ABD hisse senedi piyasalarının özetle dediği şu: Virüsün yayılması dursa bile küresel ekonomide ciddi bir hasar oluştu ve bunun hemen bertaraf edilmesi zor. İkincil üçüncül etkiler gündemde olacak. Süreç kötü yönetilirse durum daha da ciddileşebilir.

Tahvil tarafında da ABD 10 yıllıkları tarihi düşük yüzde 1,3 seviyelerine kadar inmiş durumda. Bu da ekonomik durgunluk işareti…

Sürece özel yönetişim gerekiyor

Bütün bunların bize yansıması nasıl olur şu an için kestirmek zor. Bir iki hafta önce yapılan “Nisan gibi bu iş yatışır” ya da “Çin’den Türkiye’ye sipariş kayar, bizi olumlu etkiler” öngörüsünden çok farklı bir noktadayız.

Ekonomide sürece özel “yönetişime” ihtiyaç var. Virüsün yarattığı tehdit ve fırsatları iyi okuyup pro aktif davranmak gerekiyor.

Üç piyasa arasında en zayıf ve kaygılı görünen Dow Jones endeksinin haftalık grafiği: