Dünyaca ünlü sol aktivist, dilbilimci, politik eleştirmen, yazar Noam Chomsky, verdiği son iki röportajda COVID-19 krizinin, kâr-odaklılığın küresel bir salgına karşı koyma konusundaki içkin zayıflığını ortaya çıkardığını söylüyor. Chomsky, “Kaderimizi sosyopat soytarıların eline bırakırsak koronavirüsten beter krizler göreceğiz” diyor. Paris merkezli İngilizce uluslararası haber sitesi Worldcrunch’dan Carl Karlsson, koronavirüs krizini Chomsky ile konuştu. Ayşen Tekşen’in çevirisiyle paylaşıyoruz…

Uzun zamandır küresel kapitalizmi eleştiren pek çok kişi için COVID-19, egemen ekonomik sistemimizin artık kamu yararına hizmet etmediğinin göz alıcı yeni bir örneğidir. Krizle ilgili görüşlerini iki röportajda paylaşan ve kendini anarşist-sendikacı olarak tanımlayan 91 yaşındaki halk aydını Noam Chomsky de bunlar arasında.

“Bu kriz neoliberal sistemin ve ilaç sektörünün halini gösteriyor”

Geçen hafta Şili haber sitesi El Mostrado’a konuşan Chomsky, krizin özel olarak farmasötik sektörüne -namı diğer Dev İlaç’a- ve daha genel olarak da dünyanın pek çok yerinde yürürlükte olan neoliberal sisteme nasıl bir ışık tuttuğuna dikkat çekti.

Chomsky, “İklim değişikliği gibi salgın da bir diğer büyük piyasa başarısızlığı örneğidir. Özel ilaç şirketleri için piyasa sinyalleri çok açıktı: Kaynaklarınızı bir salgına önceden hazır olmaya harcamayın” diyor.

Yaşam boyu sosyal bir aktivist ve MIT’de ünlü bir dilbilimci olan Chomsky, ABD hükümetinin, Güney Kore’de olduğu gibi krizi durdurmak için müdahale edebileceğini ama bunun “yoğunlaşmış özel güçlerin kutsal haklarına odaklanan neoliberal ideolojiye ters düşeceğini” ileri sürdü.

Chomsky, “Hükümetin görevi, ayrıcalık ve servete karışmadan –dev kârlar sağlayan- fahiş patent hakları vermek ve sübvanse etmek” dedi.

Cumartesi günü Avrupa’da Demokrasi Hareketi 2025’in kurucularından Srecko Horvat’la görüşen Chomsky, iklim değişikliği, nükleer savaş tehditleri ve göç de dahil olmak üzere, mevcut salgının insanlığı bekleyen çok sayıda krizden sadece biri olduğunu söyledi.

Savaş karşıtı aktivist, “sıkıntı çekmeleri ve acılarının artması için bilinçli olarak hazırlandığı belli olan” yeni İran yaptırımları için ABD hükümetini çok ağır biçimde eleştirdi.

Chomsky, “Koronavirüsün korkunç sonuçları olabilir ama iyileşme de olacak. Diğerleri için bu söz konusu değil: Bitti. Onlarla mücadele etmezsek, işimiz bitti” dedi.

Chomsky, Batı’nın yaptırımları nedeniyle on yıllardır sıkıntı çeken Küba’nın koronavirüsle savaşmak üzere Avrupa devletlerine doktor yollamasıyla ilgili son haberlerdeki “ironiye” dikkat çekerek, “O kadar şaşırtıcı ki anlatacak kelime bulamıyorsunuz. Almanya Yunanistan’a yardım edemiyor: ama Küba Avrupa ülkelerine yardım edebiliyor. Tıpkı, Avrupa’nın yüzyıllardır yakıp yıktığı ülkelerden kaçan ve Akdeniz’de ölüme yollanan binlerce insanın Akdeniz’de öldüğünü gördüğünüzde olduğu gibi durumu açıklayacak sözcük bulamıyorsunuz” diye konuştu.

“Bazı liderlerin konuşmaları Hitler’i andırıyor”

1928’de doğan Chomsky bazı liderlerin konuşmalarının “Nuremberg mitinglerinde kendisine tapan gürültülü kalabalıklara abuk sabuk bağırıp çağıran Hitler’i radyoda dinlediğimiz çocukluk anılarını çağrıştırdığını” söylüyor.

“Kaderimizi sosyopat soytarılara bırakırsak yok oluruz”

Ünlü düşünür, tek umudun daha fazla demokratik katılım olduğunu belirterek şunları söyledi: “Kaderimizi sosyopat soytarıların eline bırakırsak işimiz biter. Kendi geleceğinin kontrolünü eline alan bilgili, ilgili, inisiyatif alan bir toplum oluşturamazsak, yok olmaya mahkumuz.”