Koronavirüs salgını vatandaşların tüketim harcamalarında keskin bir değişikliğe neden oldu. Merkez Bankası haftalık verilerine göre Türkiye’de vakanın tespit edildiği ilk haftada yani 13 Mart’tan 20 Mart’a kredi ve banka kartı ile yapılan harcamalar tamamen farklılaştı.

Vatandaşların kredi kartıyla havayolları harcamaları yüzde 35, giyim ve aksesuar harcamaları yüzde 47.4, konaklama harcamaları yüzde 40.1, yemek harcamaları yüzde 41.5 düştü. Buna karşılık çeşitli gıda harcamaları yüzde 7.95, market harcamaları yüzde 19.3 arttı. Toplam harcamalardaki azalma ise yüzde 8 oldu. Bu hafta gelecek olan veriler çok daha keskin bir ayrışma gösterecek.

Market alışverişine 5.2 milyar lira

Dünya’dan Şebnem Turhan’ın haberine göre TCMB’nin haftalık verilerine göre 13 Mart haftasında kredi kartı ve banka kartı ile yapılan harcamalar 21 milyar 272 milyon 308 bin liraydı. Koronavirüs salgınıyla mücadelenin ilk haftasının tamamlandığı 20 Mart döneminde ise bu harcamalar 1.7 milyar lira azalarak 19 milyar 568 milyon 914 bin liraya geriledi. En büyük kayıp ise önlemler kapsamında ilk kapatılan içkili yerler, barlarda yaşandı.

Bir haftada vatandaşların içkili yerlerde yaptığı harcamalar yüzde 53.1 azaldı ve 16.8 milyon liraya indi. En büyük artış ise market alışverişlerinde oldu. Bir haftalık artış yüzde 19.3. 13 Mart haftasında market alışverişine 4.4 milyar lira harcayan vatandaşlar 20 Mart haftası tamamlandığında 5.2 milyar lira harcamış oldu. Çeşitli gıdaya yapılan harcamalar da 1.5 milyar liraya çıktı. Sadece bu iki kalemde kredi kartı ve banka kartı harcamaları arttı. Diğer tüm kalemlerde ise sert gerileme yaşandı.

Havayollarında ilk tepki yüzde 35 düşüş

Vatandaşın içkili yerler gibi ilk haftada kapatılmamış olmasına rağmen en çabuk vazgeçtiği harcama giyim ve aksesuar oldu. Zaten takip eden günlerde perakende giyim markaları bir bir mağazalarını kapattılar. Bir haftalık kayıp yüzde 47.4. Harcama 13 Mart haftasında 1.6 milyar lira iken 20 Mart haftasında 856.1 milyon liraya indi. Havayolları zaten Çin’de koronavirüsün ilk bulunduğu günden itibaren zorlanıyordu. Türkiye’deki vakanın ilk etkisi ise harcamalarda yüzde 35’lik düşüşle geldi. Ancak bu hafta tüm uçuşlar durduruldu, yurtiçi izne bağlandı. Bu durum havayollarına yapılan harcamalarda büyük kayıplara yol açacak.

Evden çalışmaya geçilmesi ve ofislerin de kapatılması eğitim, kırtasiye ve ofis malzemeleri harcamalarını geriletti. İlk haftadaki kayıp yüzde 32.3. İlk haftada ikinci önlem olarak kahvelerin kapatılması lokantalara da yeni düzen getirilmesi yemek harcamalarını oldukça etkilemiş. Yemek harcamalarındaki düşüş yüzde 41.5. Sadece paket servisine geçilmesi de bu kalemdeki harcamaların epey düşmesine neden olacak. Vatandaşlar ikincil harcamalar olarak görülen seyahat, araç kiralama, mobilya, telekomünikasyon gibi harcamalarını da durdurdu. Tüm gruplarda bir haftada yüksek kayıplar gözlendi.