Koronavirüs salgınıyla mücadele kapsamında en çok tartışılan konulardan biri de maske oldu. AKP iktidarının bir türlü beceremediği maske dağıtımı, vatandaşları çileden çıkardı. Sonuçlanmayan başvurular, gönderilemeyen kodlar, uzmanların sağlıksız bulduğu telsiz maskeler derken, hükûmet her yurttaşa zamanında ve yeterli maskeyi sunamadı. “Ücretsiz” denilen maskelere milyonlarca yurttaş ulaşamadı. AKP sonunda karar değiştirdi ve maskenin parayla satılacağını açıkladı. Dr. Ergün Demir ve Dr. Güray Kılıç, AKP iktidarının maskeyle imtihanının yazdı.

Dr. Ergün Demir – Dr. Güray Kılıç | Salgından “bir başarı hikâyesi” çıkarmak adına kendi vatandaşına yeterli maske temin edemeden Amerika ve İngiltere başta olmak üzere 57 ülkeye kişisel koruyucu ekipman ve sağlık malzemesi göndermekle övünen AKP iktidarı, maskeleri ücretsiz dağıtamayınca çareyi “satış”ta buldu.

Maske takmanın zorunlu bir önlem olarak gündeme gelmesi üzerine ilk olarak Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, 4 Nisan 2020’de “devlet, halkın ulaşabilir olduğu noktalarda maske satacak” açıklaması ile başlayan süreç, yoğun eleştiriler üzerine 6 Nisan’da AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Kesinlikle para ile maske satışı yasaktır. Salgın bitene kadar vatandaşlarımızın tamamına yetecek maske stokumuz ve üretim planlamalarımız vardır. Ücretsiz şekilde maske ulaştırmaya kararlıyız” açıklamasından sonra yeni bir evreye girdi.

Plansız, programsız, aceleyle ve zoraki adımlar atılarak başlatılan bu girişim tedarikte ve dağıtımda yaşanan organizasyonsuzluk ile devam etti. Vatandaşlar SMS ile eczane arasında mekik dokumak zorunda kaldı. Maskeler ise PTT, e-Devlet, USHAŞ, SMS, Eczane, “Hayat Eve Sığar” uygulaması ve Devlet Malzeme Ofisi arasında dolaştırıldı. Ancak vatandaşa bir türlü doğru dürüst ulaştırılamadı.

Cumhurbaşkanı/AKP Genel Başkanı Erdoğan, 5 Nisan’da yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında, “Bugüne kadar piyasada satışına izin vermediğimiz cerrahi maske ve bez maske satışına halkımızın kolayca ulaşabileceği yerlerde izin vermeyi planlıyoruz. Bir üst fiyat belirleyeceğiz” diyerek maske satışının izni ile ilgili açıklamada bulundu.

İktidar, bir yandan maskeyi zorunlu tuttu, öte yandan satışı yasakladı, ücretsiz vereceğini vaat ettiği maske için vatandaşı SMS ile eczane arasında mekik dokumak zorunda bıraktı, tedarikte ve dağıtımda yaşanan organizasyonsuzluk için altı kez yöntem değiştirdi, Amerika ve İngiltere’ye ücretsiz maske göndermekle övündü. Sonra ne oldu da maskeyi vatandaşa satmak zorunda kalındı?

Ancak maske tedarik ve dağıtımından sorumlu olan resmi kurumlardan maske satışına ilişkin herhangi bir açıklama yapılmamıştır. Maskeleri hangi kurumların satacağı ve ücretinin ne olacağı, sertifikalı tıbbi maske üretimi yapan şirketlerin ürettiği maskelerin mi satılacağı konusunda henüz bilgilendirme yapılmamıştır.

Eczacılar, yaptıkları açıklamalarda vatandaşa ücretsiz dağıtılan maskelerin kullanıma verilmeden önce kontaminasyona karşı steril edilmediği, sterilizasyon yöntemine uygun paketleme malzemesi kullanılmadığı, sterilizasyon işlemi tamamlanmadan hazır hale getirildiği ve uygun malzemeden yapılmamış olduğunu belirtmişlerdi. Uygun kalite ve malzemeden yapılmış olan, nerede ve nasıl üretildiği bilinen, onaylı ve güvenilir, kullanıma verilmeden önce kontaminasyona karşı steril edilen, sterilizasyon yöntemine uygun paketleme malzemesi kullanılan maskelerin eczaneler üzerinden minimum bir ücretle satılmasını önermektedirler. Kaçak, merdiven altı maske üreten atölyelere yapılan baskınlarda toplanan maskeler ile firmaların DMO’ya bağışladığı onaylı olmayan maskelerin kesinlikle vatandaşa satılmaması gerektiğini ifade etmektedirler.

Sonuç olarak:

Sağlık Bakanı ve Cumhurbaşkanı’nın ‘’kişisel koruyucu ekipman stoku ve yönetimi, dağıtımı açısından sorun yoktur’’ açıklamalarının sahada yaşanan gerçeklikle uyuşmadığı defalarca ifade edildi.

Plansız, programsız, aceleyle ve zoraki adımlar atılarak başlatılan vatandaşlara ücretsiz maske sağlanması girişiminden ortaya çıkan sorunlar yüzünden çark edilmek zorunda kalınmıştır. AKP iktidarı, yönetmeliklere göre uygun malzeme ile hijyen üretilen maskeleri kendi vatandaşlarına ve sağlık çalışanlarına vermek yerine yurtdışına ihraç etmeyi tercih etmiştir.

Dünyanın birçok ülkesine kişisel koruyucu ekipman ve ilaç yardımı yapmak şüphesiz olumludur. Ancak bunun için öncelikle vatandaşlarımızın ve sağlık çalışanlarımızın sorununun giderilmiş olması gerekmektedir.

50 yıl önceki “karneyle ekmek” siyasi polemiğini sürekli tekrarlayan AKP iktidarı, pandemi döneminde beş maskeyi vatandaşa dağıtmayı beceremeyerek “karneyle maske” gerçeğini vatandaşlara eczane önlerinde yaşattılar.

57 ülkenin talebini karşıladınız da vatandaşların ücretsiz maskelerini neden karşılayamadınız?

AKP Genel başkanı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Salgın bitene kadar vatandaşlarımızın tamamına yetecek maske stokumuz ve üretim planlamalarımız vardır. Ücretsiz şekilde maske ulaştırmaya kararlıyız” açıklamasının üzerinden bir ay geçti. Bir ay içerisinde ne oldu da maskelerin ücretli satılmasına karar verildi?

Soruların cevabını vatandaşlar beklemektedir.