Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu’nun (ITUC) hazırladığı Küresel Haklar Endeksi 2020 Raporu’na göre çalışan insanlar için en kötü 10 ülke arasında Türkiye de yer aldı.

Her yıl Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) konferansı sırasında özel bir toplantıyla tanıtılan rapor bu yıl koronavirüs nedeniyle dijital bir etkinlikle kamuoyuyla paylaşıldı. İşçilerin ve sendikaların karşılaştığı hak ihlallerinin küresel bir analizini içeren raporda 144 ülkenin incelemesi bulunuyor. Bianet’te yer alan habere göre içinde Türkiye’nin de bulunduğu işçiler için en kötü 10 ülke listesi şöyle: Bangladeş, Brezilya, Filipinler, Hindistan, Honduras, Kazakistan, Kolombiya, Mısır, Türkiye ve Zimbabwe.

103 ülkede işçilerin adalete erişimi yoktu

Rapora göre sendikaların faaliyetlerini engelleyen ülke sayısı 2020’de 86’dan 89’a yükseldi. Pek çok ülkede grev ve toplu pazarlık hakkı ihlal edildi. Yeni sendikaların kurulması ve sendikaların yetki alması zorlaştırıldı. İşçiler ve sendikacılar tutuklandı hatta öldürüldü. İfade özgürlüğü ihlal edildi.

• Ülkelerin yüzde 85’i (123 ülke) grev hakkını ihlal etti.
• Ülkelerin yüzde 80’i (115 ülke) toplu pazarlık hakkını ihlal etti.
• Ülkelerin yüzde 74’ü (106 ülke) işçileri sendika kurma veya sendikaya katılma hakkından dışladı
• İşçiler için en kötü on ülke listesine üç yeni ülke girdi (Mısır, Honduras, Hindistan).
• 51 ülkede işçiler şiddete maruz kaldı.
• İşçilerin, ülkelerin yüzde 72’sinde (103 ülke) adalete erişimi yoktu veya kısıtlıydı.
• İşçiler 61 ülkede keyfi tutuklamalar veya gözaltılar yaşadı.
• Sendikal eylemler dahil olmak üzere dokuz ülkede işçiler öldürüldü: Bolivya, Brezilya, Şili, Kolombiya, Ekvador, Honduras, Irak, Filipinler ve Güney Afrika

“Türkiye’de sendikalara yönelik baskı devam etti”

Raporun Türkiye bölümünde önde çıkan başlık “İşten çıkarmalar ve ayrımcılık” ile “Sendika liderlerinin tutuklanması ve kovuşturulması” oldu. Raporda “Türkiye, sendikacılar için dünyanın en düşman ülkelerinden biri olmaya devam etti” yorumu yapıldı. Türkiye’de işçi haklarının güvence altında olmadığı ve sendika üyelerinin işten çıkartıldığı vurgulanan raporda şöyle denildi:

“2016’daki darbe girişiminden bu yana, Türkiye hükûmeti sivil özgürlükleri ciddi şekilde kısıtladı ve özellikle kamu sektöründe bağımsız sendikalara zarar verdi. Korku ortamında ve sürekli misilleme tehdidi altında, işçiler sendikalaşma ve sendika kurma mücadelesi verirken, işverenler sendika avı uygulamalarına katılarak bu girişimleri caydırdı.”

Rapora göre Türkiye’de hükûmet sendikalara yönelik hasmane tutumunu sürdürdü. Bağımsız sendikalara yönelik baskılar, yurttaş haklarının ihlal edilmesi bir korku iklimi yarattı. İşverenler de ayrımcılık ve işten atmalar yoluyla sendika faaliyetlerini engellemeye çalıştı.

Aliağa Belediyesi’nde işçilerin işten atılması, DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu’na ve KESK üyelerine açılan davalar, DİSK İletişim Dairesi Müdürü Umar Karatepe’nin gözaltına alınması gibi konular raporda yer aldı.

“7 yılın en kötü sonuçları”

Yedi yıldır hazırlanan Küresel Haklar Endeksi bu yıl tüm zamanların en kötü sonuçlarını verdi. Rapora göre, Covid-19 salgını döneminde sendikal hak ihlalleri arttı. Sendikal faaliyetler karantina kuralları gerekçesiyle engellendi, sosyal diyalog askıya alındı, sendikalarla istişare azaldı. Bu durum salgınla mücadeleyi sekteye uğrattı, ölümlere ve iş kazalarına yol açtı.

ITUC Genel Sekreteri Sharan Burrow rapora dair değerlendirmesinde “Covid-19 pandemisi işyerlerimizin sağlıklı olmadığını hatta tehlikeli olduğunu açık şekilde gösterdi. Pandemi sonrası küresel ekonomide yeni bir toplumsal sözleşmeye ihtiyacımız var. Yeni küresel ekonomik modeli bu raporun ışığında tasarlamalıyız. İşçi hakları, hukukun üstünlüğü ve işyerinde demokrasi güvence altına alınmalı” dedi.