Dün merkezi bütçeye bakmıştık. Bugün de İzmir Büyükşehir’in Mayıs bütçe gerçekleşmelerine göz atalım.

Önce gelirler tarafı…

Mayıs’ta gelirler 356,6 milyon TL olarak gerçekleşti.  Nisan’da gelirler 330 milyon TL seviyesinde idi.

Artış ağırlıklı olarak “diğer gelirler” yani İller Bankası payı, Maliye payı ve diğer çeşitli gelirlerden kaynaklandı.

Bütçe gelirlerinin omurgasını (yüzde 87’sini) oluşturan “diğer gelirlerdeki” ilk beş aylık gerçekleşme umut verici değil. Yıllık hedef olan 5,53 milyar TL’nin altında kalınacak gibi…

Vergi gelirleri yıl sonu hedefine uyumlu gidiyor.  Moody’s değerlendirmelerinde vergi tabanının sağlamlığı vurgulanır. Anlaşılan o sağlamlık devam ediyor.

Giderler patladı

Nisan’da 333 milyon TL olan giderler Mayıs ayında 638,7 milyon TL’ye fırladı.  Faiz gideri 22,8 milyon TL oldu. Harcamalar bu kadar bekletilebildi de denebilir.

Mayıs için gelir gider farkı eksi 282,1 faiz dışı açık 259,3 milyon TL olarak gerçekleşti.

Giderlerdeki artış şöyle:

Mal ve hizmet alımları… 94,5 milyon TL. (45 milyon TL “müteahhitlik hizmetleri”, 26 milyon TL. “tüketime dönük mal ve hizmet alımları”…)

Cari transferler… 76,3 milyon TL. (“Hazine yardımları” 65 milyon TL, “hane halkına transferler” 4,4 milyon TL)

Sermaye giderleri… 292 milyon TL. (158,5 milyon TL “F. Altay-Narlıdere raylı sistem”, 86 milyon TL. “ulaşım yollarında asfalt kaplama”,  6,5 milyon TL “katı atık”, taşıt kiralama hizmet alımları 8 milyon TL tutmuş.  Ayrıca 7,5 milyon TL “yapıların bakım onarım hizmetleri”, 7 milyon TL diğer projelere gitmiş.

Borç verme… 104,4 milyon TL (tüm para İzulaş’a gitmiş)

Personel gideri… 42,5 milyon TL.  Bu rakam yüzde 24 artışa denk geliyor!  Toplu sözleşme farkları ve ikramiye ödemesi ile ilgili bir artış.

Bu tablo sonucunda 67,05 milyon iç, 118,22 dış borç alınmış. Net borç artışı 185,27 milyon TL olmuş.  Net finansman Mayıs’ta 287 milyon TL arttı.

Net borçlanma yıl sonu hedefine yaklaştı

Ocak-Mayıs döneminde Büyükşehir net 940 milyon 729 bin TL borçlandı.  Yılsonu için hedef 1 milyar 56 milyon olarak öngörülmüştü.  Büyük ihtimal Haziran’da yılsonu hedefine ulaşılacak.

Kime mi borçlanıldı? Dış borç olarak:

• Black Sea Trade and Development Bank (B.S.T.D.B.) 330 milyon 205 bin TL
•  Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (E.B.R.D) 186 milyon 82 bin TL

İlk beş ayda 381,7 milyon TL’lik kur farkı zararı yazıldı. 164,8 milyon TL de borç ödemesi yapıldı.  Net dış borçlanma kabaca 733 milyon TL oldu. Yıl sonu dış borç hedefi 756 milyon TL idi.

İç borç olarak ilk beş ayda 360,5 milyon TL kullanıldı. Hangi bankalardan diye merak edenlere:

• 150 milyon TL Denizbank
• 100 milyon TL Türkiye Garanti Bankası
•  50 milyon TL Fibabanka
•  46 milyon 638 bin TL Türkiye Finans Katılım Bankası
• 13 milyon 800 bin TL Türk Ekonomi Bankası

Ocak-Mayıs döneminde 155 milyon TL iç borç ödendi.  Bu dönemde iç borçlardan yenen  kur farkı 2,2 milyon TL. Rakam küçük ancak iç borçtan kur farkı yemek ironik!

Böylece ilk beş ayda net iç borç 207,5 milyon TL arttı.  Yıl sonu hedefi net 300 milyon TL borçlanma idi.

Gelir persepektifi pusluyken…

Mayıs ayında bütçede bir artı varsa o da Büyükşehir’in 101,5 milyon TL likidite artışı sağlaması oldu.

Genel olarak değerlendirdiğimizde salgın belirsizliğinin sürdüğü bir dönemde “taşıt kiralama” gibi bazı harcamalar rahatsız edici…  Bütçedeki ender olumlu noktalardan biri F. Altay – Narlıdere raylı sistem yatırım harcamasının yeniden başlaması…

Büyükşehir’de Nisan’da görülen temkinli duruşun yerini “normalleşmeye” bıraktığını görüyoruz.  Ben bunu giderlerin katılığına bağlıyorum.  Yine de gelir perspektifi düzelmeden ortaya çıkan bu eğilimi erken ve riskli buluyorum.

Merkezi bütçe gibi İzmir Büyükşehir için de Haziran ayı performansı yılın geri kalanı için gösterge olacak.