Türkiye Tütüncüler Bankası – Tütünbank
Türkiye Bağcılar Bankası – Bağbank
Pek anımsayanınız olmayabilir.
Tütünbank, İzmirli sanayici Selçuk Yaşar’ın kurduğu Yaşar Holding’in bankasıydı.
Yaşar Holding, yıllarca bünyesinde tuttuğu Tütünbank’ın ismini Sakıp Sabancı’dan gelen öneriyle önce Yaşarbank olarak değiştirdi.
Ancak IMF’yle devreye sokulan program çerçevesinde Yaşarbank da ilk el konulan bankalar arasında yer aldı. 22 Aralık 1999’da Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na (TMSF) devredildi.

Türkiye Bağcılar Bankası’nın hikayesi ise bambaşka.
Manisa Mutasarrıfı (Osmanlı idari sisteminde sancak mülki amiri) Tevfik Bey ve İttihat ve Terakki’nin Manisa teşkilatının girişimiyle, 1917’de kuruldu.
Amacı, bağcılara borç para vermek, bağ sahiplerinin malını iç ve dış piyasalarda pazarlamak, bağcılıkla ilgili araç, gereçleri, yapay gübreyi yöreye getirtip dağıtmaktı.
26 Ocak 1984 tarihinde Bakanlar kurulu kararı ile mevduat kabul etme ve bankacılık işlemleri yapma yetkisi kaldırıldı. 
O Bakanlar Kurulu kararının altında Cumhurbaşkanı olarak kimin imzası var biliyor musunuz?
Manisa Alaşehirli Kenan Evren’in…

Bu iki kısa hikayeden sonra konumuza dönelim.
Tarıma dayalı sanayi şehri kabuğunu kırmak isteyen İzmir’in “ileri gelenleri” İzmir’in ekonomik ve siyasi yapısını nasıl etkiliyorlar?
Günümüzde İzmir’i kim yönetiyor?
Merkezi iktidarın atanmış bürokratları mı, halkın seçtiği belediye meclisleri ve belediye başkanları mı, yoksa oda, borsa, vakıf, dernek, kooperatif ve şimdilerde çoğalan (resmi yapıları olmayan) platform ya da topluluklar mı?

Yaptığımız araştırmaya göre, İzmir’in ilçeleri dahil, ekonomik sorunlar ve çözümleri amacıyla kurulmuş oda, borsa, vakıf, dernek, kooperatif, platform ya da toplulukların toplam sayısı 61.
Yani İzmir’in ekonomisi için fikir üreten, tartışan, yatırımların yönlendirilmesini sağlayan bu kadar Sivil Toplum Kuruluşu (STK) var.
Bu kuruluşların tamamında görev alan kişi sayısı ise bin 301 kişi.
İzmir’in nüfusu kaç?
2020’nin Şubat ayı itibarıyla İzmir’in nüfusu 4 milyon 367 bin 251.
Bu şu demek: İzmir’in ekonomik ve siyasal geleceğine nüfusun yaklaşık binde 3’ü karar veriyor. Geri kalan İzmirliler bu karar alma mekanizmalarının dışında.
Ama burada vurgulamak zorunda olduğumuz başka bir gerçek var.
O da, bu bin 301 kişinin tek bir görevinin olmaması.

Daha iyi anlaşılması ve İzmir’i gerçekte kimlerin yönettiğini daha iyi anlamak için elbette somut örneklere ihtiyaç var.
Listenin tamamını yayınlamaya kalksak sayfalar yetmez.
O yüzden meraklısı bu yazının sonuna eklediğimiz linke tıklayarak listenin tamamını okuyabilir.
Burada birkaç örnek vererek durumu özetlemeye çalışacağım.

• AYDIN BUĞRA İLTER: EGİAD Danışma Kurulu Üyesi & 14. Dönem Başkanı, EGİFED Yönetim Kurulu Başkanı, BASİFED Yönetim Kurulu Üyesi, İEKKK Üyesi, TÜRKONFED Yönetim Kurulu Üyesi, Aile İşletmeleri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi – Yazman, EGEV Mütevelli Heyeti Üyesi
• BÜLENT AKGERMAN: ESİAD Yüksek İstişare Konseyi Başkanlık Divanı Üyesi, EGİAD Danışma Kurulu Üyesi & 5. Dönem Başkanı, Çimstone A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı, AKGBeton A.Ş. Yönetim Kurulu Başkan Vekili, İEKKK Üyesi-, TÜRKONFED Yüksek Danışma Kurulu Üyesi & Eski Federasyon Başkanı & Eski Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı, İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Üyesi.
• ENDER YORGANCILAR: EGİAD Danışma Kurulu Üyesi & Geçmiş Dönem Başkanı, EBSO Yönetim Kurulu Başkanı, EBSO Meclis Üyesi, İzeltaş İzmir El Aletleri San. Ve Tic. A.Ş., İEKKK Üyesi, İZKA Yönetim Kurulu Üyesi, EGEV Mütevelli Heyeti Üyesi-, İzmir Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi, İZFAŞ Yönetim Kurulu Üyesi.
• EYÜP SEVİMLİ: EBSO Yönetim Kurulu Üyesi, Sevimli Deri San. Ve Tic. Ltd. Şti., İZSİAD Danışma Kurulu Üyesi, BASİFED Yönetim Kurulu Üyesi, İZBAŞ Yönetim Kurulu Başkanı-, EBSO Meclis Üyesi, İEKKK Üyesi.
• IŞINSU KESTELLİ: İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı, İzmir Ticaret Borsası Meclis Üyesi, İEKKK Üyesi, İZKA Yönetim Kurulu Üyesi, İZKA Kalkınma Kurulu Üyesi, EGEV Mütevelli Heyeti Üyesi, İZVAK Danışma Kurulu Üyesi, İZFAŞ Yönetim Kurulu Üyesi.
• İDİL YİĞİTBAŞI: EGİAD Danışma Kurulu Üyesi, Yaşar Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili, Pınar Süt Mamulleri San. Ve Tic. A.Ş., EBSO Yönetim Kurulu Üyesi, EBSO Meclis Üyesi, Aile İşletmeleri Derneği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı.
• JAK ESKİNAZİ: EGİAD Danışma Kurulu Üyesi, Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı, Ege Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı, İEKKK Üyesi, İZKA Kalkınma Kurulu Üyesi, EGEV Mütevelli Heyeti Üyesi, İZFAŞ Yönetim Kurulu Üyesi, İZTO Meclis Üyesi, Pergamon Status Dış Ticaret A.Ş., İzmir Devlet Senfoni Orkestrası Müdürü.
• MAHMUT ÖZGENER: EGİAD Danışma Kurulu Başkanı, İzmir Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı, İZTO Meclis Üyesi, İEKKK Üyesi, İZKA Yönetim Kurulu Üyesi, EGEV Mütevelli Heyeti Üyesi, İzmir Vakfı Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı, İZVAK Danışma Kurulu Üyesi, İZFAŞ Yönetim Kurulu Üyesi, İPOSB Mütevelli Heyet Üyesi.
• MEHMET SALİH ÖZEN: ESİAD Yönetim Kurulu Başkan Vekili, BASİFED Danışma Kurulu Üyesi, TÜRKONFED Yönetim Kurulu Üyesi, TARKEM A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi.
• MORİS BENCUYA: BASİFED Danışma Kurulu Üyesi, Seyrek Boru A.Ş., İEKKK Üyesi, TARKEM A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi.
• MUSTAFA KARABAĞLI: ESİAD Yönetim Kurulu Üyesi: ESİAD Sosyal İlişkiler ve Üyelik Geliştirme Komitesi Başkanı, BASİFED Yönetim Kurulu Üyesi, Luna Sayaçları A.Ş., Mepa Yapı A.Ş., Ar Elektronik A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı, İEKKK Üyesi, EBSO Meclis Üyesi.
• NÜKHET HOTAR: Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörü, İEKKK Üyesi, İZKA Kalkınma Kurulu Üyesi, EGEV Mütevelli Heyeti Üyesi.
• SALİH ESEN: EGİAD Danışma Kurulu Üyesi, EBSO Meclis Başkanı, Esen Plastik A.Ş, İEKKK Üyesi, Esen Plastik A.Ş., EBSO Meclis Üyesi, EGEV Mütevelli Heyeti Üyesi, Menemen Plastik İhtisas Organize Sanayi Bölgesi Müteşebbis Heyet Başkan Vekili.
• SELAMİ ÖZPOYRAZ: EGİAD Danışma Kurulu Üyesi, İzmir Ticaret Odası Meclis Başkanı, İZTO Meclis Üyesi, İZSİAD Danışma Kurulu Üyesi, İEKKK Üyesi, EGEV Mütevelli Heyeti Üyesi.
• SITKI ŞÜKÜRER: ESİAD Yüksek İstişare Konseyi Başkanlık Divanı Üyesi, İEKKK Başkanı, BASİFED Danışma Kurulu Üyesi, İzmir Kent Değerlerini Koruma ve Geliştirme Derneği Yönetim Kurulu Üyesi, EGEV Yönetim Kurulu Başkan Vekili, İZVAK Danışma Kurulu Üyesi.
• TEMEL AYCAN ŞEN: EGİAD Danışma Kurulu Üyesi & 11. Dönem Başkanı, EGİFED Danışma Kurulu Üyesi, BASİFED Danışma Kurulu Üyesi, Şentaş A.Ş. Yöneticisi, İEKKK Üyesi, TARKEM A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi, İzmir Kent Değerlerini Koruma ve Geliştirme Derneği Yönetim Kurulu Üyesi.
• UĞUR YÜCE: EGİAD Danışma Kurulu Üyesi & Geçmiş Dönem Başkanı, TARKEM A.Ş. Yönetim Kurulu Başkan Vekili, İEKKK Üyesi, İZKA Kalkınma Kurulu Üyesi, İzmir Kent Değerlerini Koruma ve Geliştirme Derneği Yönetim Kurulu Başkanı.
• ZEKERİYA MUTLU: İESOB Yönetim Kurulu Başkanı, İEKKK Üyesi, İZKA Yönetim Kurulu Üyesi, İZKA Kalkınma Kurulu Üyesi, EGEV Mütevelli Heyeti Üyesi, İZVAK Danışma Kurulu Üyesi.

Şimdi başa dönelim.
Floyd Hunter, “Toplulukların Güç Yapısı” araştırmasında ne diyordu?
“Güç hiyerarşisinin üst katmanı, izole edilmiş bir şekilde politika yapıcılar olarak tanımlanır. Bunlar geniş oranda iş adamlarından oluşur. Onlar belli kliklerden, gruplardan gelseler de topluluk içinde siyasa formüle ediciler olarak adlandırılırlar…”
Ve yeniden soralım.
Günümüzde İzmir’i kim yönetiyor?
Merkezi iktidarın atanmış bürokratları mı, halkın seçtiği belediye meclisleri ve belediye başkanları mı, yoksa oda, borsa, vakıf, dernek, kooperatif, platform ya da topluluklar mı?
Listeyi okuduktan sonra karar sizin.

MERAKLISINA NOT: İzmir’deki STK’lerde görev alanların tam listesine BURADAN ERİŞEBİLİRSİNİZ..