Merkez Bankası 24 ve 30 Temmuz haftalarıyla ilgili bankacılık verilerini dün açıkladı. Temmuz’un ikinci yarısında bayrama doğru neler olmuş bir bakalım.

Toplam kredi hacmi genişlemeyi sürdürdü. İlk yedi aydaki toplam kredi büyümesi yüzde 28 oldu.

Mevduat bankalarının kredileri ilk yedi ayda yüzde 33,5 büyüdü. Konut, taşıt ve diğer tüketici kredileri son iki haftada hız kesti ancak genişlemeyi sürdürdü.

Haziran’da yaklaşık 17 milyar TL konut kredi kullanılmıştı. Temmuz’da rakam 20 milyar TL’ye çıktı.

Diğer tüketici kredileri yılbaşına göre yüzde 39 artarken taşıt kredileri yüzde 30, konut kredileri yüzde 29 büyüdü.

Taksitli ticari krediler ise Temmuz’un ikinci yarısında önceki haftalara göre hızlandı. Yılbaşına göre göre artış yüzde 40’ı buldu.

Salgının ilk aylarında sınırlamalar nedeniyle yılbaşına göre gerileme kaydeden kredi kartları Temmuz’un son haftasında tabiri caizse patladı.

15 Mayıs haftasında 138 milyar TL bakiye ile dip yapan kart kullanımı Temmuz sonu itibariyle 30 milyardan fazla artarak 168,5 milyar TL’ye ulaştı. 30 Temmuz haftasında 5,5 milyar (yüzde 3,4) kadar arttı.

Para arzında bayram havası

Para arzı göstergesi olarak M1 Bayram etkisiyle hızlı genişledi.

Dolaşımdaki para hızla büyürken vadesiz mevduat 15 milyar TL kadar (yüzde 3,8) sert düştü. Kısmen döviz kurları etkisiyle yabancı para vadesiz mevduat son haftada yüzde 6 büyüdü.

Kur etkisinden arındırılmış M1 yılbaşına göre yüzde 54 büyümüş durumda.

İç mihrak olarak yurt içi yerleşikler

Yurt içi yerleşikler Temmuz’un son iki haftasında ortalığın tozunu attırdı.

Yabancı para mevduatlar Temmuz’un son iki haftasında 8,95 milyar dolar arttı. Gerçek kişilerin mevduatları 7,02 tüzel kişilerinki 1,93 milyar dolar arttı. Tabii bu artışta hem altındaki fiyat artışının hem de avronun dolara karşı yükselmesinin de payı var.

Temmuz’un bütününde:

• Gerçek kişiler döviz mevduatlarını 7,85 milyar dolar, kıymetli maden depo hesaplarını 289 milyon dolar (altındaki fiyat artışından arındırılmış olarak) artırdılar.
• Tüzel kişilerse döviz hesaplarını 3,66 milyar dolar, kıymetli maden depo hesaplarını da 8 milyon dolar artırdı.

Sonuçta TL’den dövize 11,5 milyar dolar, TL’den kıymetli madene 297 milyon dolar geçiş oldu. Yaklaşık 11,8 milyar dolarlık yabancı mevduata kayış oldu.

Bu rakam TL’den kaçısın şiddetini gösteriyor, dehşet verici. Rakamları aşağıdaki tabloda görebilirsiniz. Altın fiyatları ons fiyatındaki aylık yüzde 15 fiyat artışından arındırılmıştır. Döviz mevduatlarında avro hesapların da dolara karşı değer artışından arındırılması doğru olurdu ancak büyük resmi çok değiştirmeyeceğini düşünerek o çalışmayı yapmadım.

Yabancılar bildiğiniz gibi

Yabancılar Temmuz’un son iki haftasında hisse senedi satmaya devam etti. Tahvilde ise 24 Temmuz haftasında alıcı, 30 Temmuz haftasında satıcı oldular. Nette tahvilde 68,4 milyon dolarlık alış, hissede 129,5 milyon dolarlık satış yaptılar.

SONUÇ:

TL’den kaçışın kontrolden çıktığı iki hafta oldu 24 ve 30 Temmuz haftaları…

Kredilerde ve kredi kartlarındaki genişlemenin enflasyon açısından pek hayra alamet olmadığını söylememiz gerek.

Ayrıca mevduatın yarısı yabancı para cinsinden olunca etkili bir para politikası izlemek kolay olmuyor.

Temmuz başında Merkez Bankası olan biteni öylece seyredecek mi diye sormuştum.

Bayram sonrası döviz hareketlenince Merkez ufak tefek hareketlerle buradayım demeye çalıştı ama sesi pek kısık çekti.

Artık masaya yumruk vurması lazım… Bakalım bu hafta kolunu kaldırabilecek mi?