AB’den ABD’nin İran’a BM yaptırımlarının geri geleceği iddiasına yalanlama geldi. İran da açıklamaya tepki gösterdi.

Avrupa Birliği (AB), ABD’nin İran ile 2015’te yapılan nükleer anlaşmadan çekildiği için bu ülkeye yönelik BM yaptırımlarının yeniden yürürlüğe sokulması sürecini başlatamayacağına dair yazılı açıklama yaptı.

Trump yönetiminin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 2015 tarihli İran’la nükleer anlaşmanın (Kapsamlı Ortak Eylem Planı/KOEP) gereği olarak konvansiyonel silah ambargosunu kaldıracak olmasını engelleyememesi üzerine yaptığı fantastik hamleye Avrupa Birliği’nden yanıt geldi.

Yazılı açıklama yapıldı

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi ve aynı zamanda KOEP Ortak Komisyon Koordinatörü olan Josep Borrell, ABD’nin İran’a yönelik BM yaptırımlarını yeniden başlattığı duyurusuna ilişkin yazılı açıklama yaptı.

ABD yönetiminin BM Güvenlik Konseyinin (BMGK) 2231 sayılı kararıyla kaldırılan yaptırımları geri getiren mekanizmayı devreye sokmasını not ettiklerini belirten Borrell, ABD’nin Barack Obama döneminde İran ile varılan anlaşmadan Donald Trump döneminde ‘tek taraflı çekildiğini’ hatırlattı.

Borrell, ‘ABD yönetiminin anlaşmadan çekildikten sonra KOEP faaliyetlerinin hiçbirine katılmadığını’ aktararak “Bu nedenle ABD, KOEP tarafı bir ülke sayılamaz ve 2231 sayılı BMGK kararında geçen BM yaptırımlarının yeniden yürürlüğe sokulması sürecini başlatamaz” dedi.

“Dünya silahsızlanmasının kilometre taşlarından biri”

İran ile anlaşmanın ‘dünya silahsızlanma mimarisinin önemli kilometre taşlarından biri’ olduğunu vurgulayan Borrell, ‘anlaşmanın korunması ve tam uygulanması için çalışmaya devam edeceklerini, herkesin buna uygun hareket etmesi gerektiğini’ belirtti.

KOEP, İran’ın nükleer faaliyetlerinin denetlenmesi ve düzenlenmesi, bunun karşılığında yaptırımların kaldırılması amacıyla BMGK daimi üyeleri ABD, Britanya, Fransa, Rusya ve Çin’in yanısıra Almanya ve AB ile İran arasında 2015’te imzalanmıştı.

Trump’ın yönetime gelmesiyle Washington anlaşmadan çekilmiş ve İran’a yeniden yaptırım uygulamaya başlamıştı. Anlaşmanın diğer taraflarından Washington’ı durdurmasını isteyen ancak bunda başarılı olamayan İran, Temmuz 2019’da nükleer anlaşmanın bazı maddelerini, 5 Ocak’ta da anlaşmadan kaynaklanan tüm taahhütleri askıya aldığını açıklamıştı.

BMGK’nin İran’a 13 yıldır uyguladığı ve 18 Ekim’de sona erecek silah ambargosunu yenilemek isteyen Trump, bu çabasının başarısızlıkla sonuçlanması üzerine 2231 sayılı BMGK kararıyla kaldırılan tüm yaptırımların tekrar uygulanmasına imkan tanıyan mekanizmayı hayata geçirdiği iddiasında bulunmuştu. Buna, İran’ın nükleer anlaşma kapsamındaki taahhütlerini askıya almasını gerekçe göstermişti.

İran’dan da yanıt geldi

Trump yönetiminin ‘Tahran’a BM yaptırımları geri getiren mekanizmayı devreye soktuğu’ açıklamasına gelen uluslararası tepkilerin ardından İran Cumhurbaşkanı konuştu: Bugün ülkemiz diplomasi tarihi için unutulmayacak bir gün. Washington’ın Tahran’a yönelik azami baskısı siyasi ve hukuki alanda ABD’nin maksimum yalnızlaşmasına dönüşmüştür.

Trump yönetiminin İran’la BM onaylı nükleer anlaşmadan çekilmesine rağmen BM Güvenlik Konseyinin (BMGK) 2231 sayılı kararıyla kaldırılan yaptırımları geri getiren mekanizmayı devreye soktuğunu iddia etmesine bir yanıt da İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’den geldi.

Bakanlar Kurulu toplantısının ardından televizyondan yayımlanan bir konuşma yapan Ruhan, İran’a BM silah ambargosu kalktıktan sonra Tahran’la silah ticareti yapacak ülkeleri yaptırımla cezalandırma manevrasına hazırlanan ve son hamlesiyle buna kılıf hazırlayan Trump yönetiminin ‘başarısızlığa uğrağı’ değerlendirmesinde bulundu.

ABD’nin son bir ay içinde kendi gücünün merkezi olarak gördüğü BMGK’da İran’a karşı 3 defa başarısızlığa uğradığını hatırlatan İran Cumhurbaşkanı, “Amerika, yaptırım hamlesinde kesin yenilgiye yaklaşıyor. BM kararlarının geri geldiğini iddia ediyor, fakat kimse bunu kabul etmiyor. Uluslararası toplum karşısında yenilgi ve olumsuz tepki aldı. Geleneksel müttefikleri dahi yanında durmadı” vurgusunu yaptı.

“ABD’ye boyun eğmeyeceğiz”

“İran Cumhurbaşkanı olarak ilan ediyorum: ABD, zorbalıkla muamele ederse ve BMGK kararlarını pratikte uygularsa, asla baskıya boyun eğmeyeceğiz ve zorbalığa ezici cevap vereceğiz” diye konuşan Ruhani, şöyle devam etti:

“ABD, 2.5 yıldır İran’a karşı uluslararası bir koalisyon meydana getirmeye ve BMGK yaptırımlarını tekrar yürürlüğe sokmaya çalıştı fakat başarılı olamadı. Nükleer anlaşmadan ayrıldığı günden bu yana kısa sürede AB’yi yanına çekeceğini ve İran’ın atacağı adımlarla yaptırımları geri getirmek için eline bahane vereceğini düşünüyordu. İran’ı bunun için tahrik etti fakat olmadı.”

“Bugün ülkemiz diplomasi tarihi için unutulmayacak bir gündür. ABD’nin İran’a yönelik maksimum baskısı siyasi ve hukuki alanda ABD’nin maksimum yalnızlaşmasına dönüşmüştür. İran’a karşı sadece bir yol vardır, o da İran halkının hukukuna saygıdır. İran’a karşı zorbalıkla muamele etmek isteyen başarısız olacaktır ve ABD bugün kesin olarak yenilgiye uğramıştır.”

Cumhurbaşkanı, diğer imzacı tarafların nükleer anlaşmayı tam uygulaması halinde İran’ın anlaşmayla ilgili tüm taahhütlerini yerine getirmeye hazır olduğunun işaretini de verdi.