Okumanızı öneriyorum.
İnsan için, şehir için, geçmiş için, gelecek için…

• Ölülerimize olan bağlılığımız, yalnızca kendilerine karşı vefa borcumuz değildir; onlarla kurduğumuz ilişki, aynı zamanda uygarlığımızın göstergesidir. Nitekim “uygarlık, ölülere saygıyla başlar” der Giuseppe Garino ve mezar kavramının doğuşu araştırmacılar tarafından insanlık eşiğini geçmenin önkoşulu olarak kabul edilir.
• Ölülerimiz “yer”i yuva, toprağı vatan kılar bizim için. Şehrin tarihi mezarlıklarının tarihidir, mezarlık olmaksızın şehir kurulamaz.
• Günümüzün metropol yaşamı yalnızca hızı temposuyla değil, aynı zamanda bireyi eğlenceye ve tüketime teşvik eden, yaşamın anlık mutluluklarını yücelten ve bu suretle ölümlülüğünü unutturmaya çalışan yapısıyla da ölüleri yaşayanların dünyasından uzaklaştırıyor, yalnızlaştırıyor.
• Bugün kendilerini yutan şehirlerin içinde kalan en merkezi konumdaki mezarlıklar bile yaşamın dışındadır. Ölülerimiz, asla gerçek anlamda bir kamusal alana dönüşememiş mezarlıklarda, yüksek duvarların ardında tecrit edilmiş olarak yatarlar.
• Ölüler, zannedildiği gibi ketum değildir; eğer dinlemeyi bilirsek, hâlâ bize söyleyecek sözleri vardır. Ölüler, yalnızlığa terk edilmedikleri sürece ölü değildir; Halil Duranay’ın dediği gibi, “bütün ölülerin hâlâ ölmeye zamanı vardır” ve tekrar ölmelerine izin vermemek elimizdedir.

* * *

Bu satırları, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin açtığı “İstanbul’un Mezarları Tasarım Yarışması” hakkında yazılan açıklama bölümünden aldım.
Önemli ve özel bir uygulamanın kapısı açtıkları için, İBB’yi ve Başkanı Ekrem İmamoğlu’nu kutlarım.
Ve umarım o kapıdan başta Ankara ile İzmir olmak üzere bütün şehirlerimiz girer, böylece şehirleri ve insanları geçmişleriyle buluşturup, geleceğe daha sağlam şekilde yürürler.

* * *

Yarışmaya katılmak için son gün, 18 Eylül’dü; sonuçlar ise 12 Aralık’ta açıklanacak.
Peki, ne olacak?
İlk aşamada 21 isim/21 mezar belirlenmiş.
Açıklama yapılan tercihler ve isimler şöyle açıklanıyor:

Yarışma’nın bu yılki ilk etabında mezarları tasarlanmak üzere belirlenen isimlerin, yalnızca farklı alanları değil, aynı zamanda farklı toplumsal kesimleri de temsil etmesine özellikle özen gösterilmiştir. Bu bağlamda, İstanbul halkına olduğu kadar ülkemize de mâl olmuş olan bu isimler, kolektif hafızamızı oluşturanların çeşitliliğini, renkliliğini, farklılığını ve bu farklılıkların tümünü kapsayan bütünün zenginliğini bize bir kez daha hatırlatır niteliktedir. Bu isimler, yarışmada kullanılacakları sıra numaraları ile şöyledir:

1. Adile Naşit (Adela Özcan)
2. Ahmet Mete Işıkara
3. Âşık Daimi (İsmail Aydın)
4. Cihat Burak
5. Didem Madak
6. Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır
7. Eremya Çelebi Kömürciyan
8. Halide Edip Adıvar
9. Halil Kaya
10. Hilmi Ziya Ülken
11. Lefter Küçükandonyadis
12. Mes’ud Cemil (Mesut Ekrem Cemil)
14. Naim Süleymanoğlu
16. Neyzen Tevfik Kolaylı
17. Optik Başkan (Mehmet Işıklar)
18. Orhan Kemal (Mehmet Raşit Öğütçü)
19. Turgut Uyar
20. Ali Nezih Uzel
21. Cevdet Kılıçlar – Necdet Yıldırım

* * *

Projenin iki önemli kuralı var.
İlki, mezarların her biri için “bulundukları yer, yapı ve çevre ilişkisi” gözetilerek ayrı proje hazırlanacak.
İkincisi, her aşamada ailelerle işbirliği yapılacak. Hatta son noktada jüri tarafından seçilen iki proje arasından kazanan, aile bireylerinin katılımı ile belirlenecek.
İyi iş, doğru proje alkışlanır.
Alkışlıyorum.