AKP ve MHP’nin Meclis’e sunduğu sosyal medya yasası 1 Ekim’de yürürlüğe girdi. Yasa ile birlikte günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurtdışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarının Türkiye’de temsilci bulundurma zorunluluğu getirilmişti. Prof. Yaman Akdeniz, Facebook ve Instagram’ın Türkiye’de temsilci bulundurmama kararı aldığını açıkladı. Facebook ekibinin kendisini arayarak bu bilgiyi verdiğini belirten Akdeniz, “Değerlendirme aşamasında değiller, kararlarını vermişler. Türkiye’de bir temsilci atamayacaklar” dedi.
Tartışmalara neden olan ve AKP ile MHP’nin sunduğu sosyal medya yasası 1 Ekim’de yürürlüğe girdi. Tartışmalara ve tepkilere neden olan ancak kabul edilen sosyal medya düzenlemesine göre Türkiye’den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurtdışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı (Twitter, Facebook, Instagram, WhatsApp) en az 1 kişiyi Türkiye’de temsilci olarak belirleyecek.
Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Prof. Yaman Akdeniz, Facebook ve Instagram’ın Türkiye’ye temsilci atamama kararı aldığını söyleyerek sürecin detaylarını Sözcü gazetesinden Batuhan Serim’e anlattı.
“İnternet bant aralığı daraltılmasına kadar gidecek”
Sosyal medya platformlarının Türkiye’de temsilcilik açma konusuna ilişkin bir açıklama yapma zorunluluklarının olmadığını belirten Akdeniz, şöyle konuştu:
- Sadece kanunda belirlenen süre 1 Ekim’de doldu. Dolaysıyla 1 Ekim itibariyle yasa yürürlüğe girmiş oldu.
- Bu ay içinde hiç kimseden ses çıkmazsa biz hükümet yetkililerinin hangi aşamalarda ne yapacaklarını biliyoruz.
- Ekim ayı içinde Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) önce bir uyarı listesi hazırlayıp onlara bir yasal uyarı gönderecek. ‘Türkiye’de temsilci bulundurma sorumluluğunuzu yerine getirin’ diyecek.
- Ondan sonraki aşamada Kasım ayında, buna uymazlarsa, 10 milyon TL idari para cezası; yine ses çıkmazsa Aralık’ta 30 milyon TL para cezası… Bu böyle gidiyor.
- Ocak 2021’de reklam yasağı, Nisan ayından itibaren de internet bant aralığının daraltılmasına kadar gidecek bir süreçle karşı karşıyayız açıkçası.
“Twitter’a en çok hesap kapattırma talebi Türkiye’den geliyor”
“Sosyal medya platformlarının Türkiye’de temsilcilik açmaları durumunda bizleri neler bekliyor?” sorumuzu cevaplayan Akdeniz şu yanıtı verdi:
- İki senaryo da kötü senaryo. Çünkü gelirlerse bu sefer Türkiye’deki bütün talepleri yerine getirmek durumunda kalacaklar.
- Kullanıcılardan gelen talepleri yerine getirmezlerse bu sefer Sulh Ceza Hakimlikleri tarafından gelen; erişim engelleme, içerik çıkartma kararlarını yerine getirmek durumunda kalacaklar.
- Erişimde Şeffaflık Raporları’na baktığımız zaman özellikle Twitter’da Türkiye dünya birincisi. Yani Twitter’a en çok içerik çıkartma, hesap kapattırma talebi Türkiye’den gidiyor.
- Fakat bu taleplerin büyük bir çoğunluğunu Twitter yerine getirmiyor, uymuyor. Türkiye’ye gelirse uymak zorunda kalacağı bir yapıyla karşı karşıya kalacak.
Hükümet yetkilileri kullanıcı bilgilerimizi istiyor
Akdeniz açıklamasına şöyle devam etti:
- Periyodik olarak sosyal medya platformlarından Türkiye’deki kullanıcıların kişisel verilerini de talep edecekler. Dolayısıyla bu ortamda bulunmak istemiyorlar bu platformlar.
- Çünkü Türkiye’de yargının bağımsız, yargılamanın adil olduğunu söylemek de pek mümkün değil.
- Dolayısıyla burada yargının bir uzuv kolu veya parçası haline gelmek durumunda kalacaklar eğer Türkiye’ye gelirlerse. Bu da onların tercih edeceği bir yapı olmayacaktır.
- İtiraz edeceklerdir kararlara; hepsinin reddedildiğini, dolayısıyla bu kararları uygulamazlarsa sorumlu olacaklarını, Anayasa Mahkemesi’ne gittikleri zaman 5 sene bekleyeceklerini, Anayasa Mahkemesi kararına rağmen bazı kararların uygulanmadıklarını bu süreçte görecekler. Ve durumun bu şekilde olduğunu da biliyorlar.
“Facebook ve Instagram temsilci atamayacak”
Facebook ve Instagram’ın Türkiye’de temsilcilik bulundurmama kararı aldığını belirten Akdeniz, “Facebook ekibi beni aradılar. Bu açıklamayı yaptılar. Değerlendirme aşamasında değiller, kararlarını vermişler. Türkiye’de bir temsilci atamayacaklar. Aynısı Instagram için de geçerli tabi” dedi.
Kritik karar Nisan ayında
CHP’nin Sosyal Medya Yasası’nın iptali için Anayasa Mahkemesi’ne yaptığı itiraz başvurusunu hatırlatan Akdeniz, şunları belirtti:
- Orada da yasanın iptali söz konusu olacaktır. Twitter da Facebook gibi benzer bir karar alırsa bu etkisi olmayan bir uygulamaya dönecek.
- O aşamada Türkiye gerçekten bu platformları engelleyecek mi, engellemeyecek mi; kullanılamaz hale getirecek mi, getirmeyecek mi bunu Nisan’dan sonra göreceğiz.
“Bu yasayla birlikte Türkiye kaybedecek”
Akdeniz, bu yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte herkesin ‘kaybedeceğini’ söyleyerek şu ifadeleri kullandı:
- Yani sadece ‘muhalif’ dediğimiz kesim değil, Twitter veya Facebook engellenip kullanılamaz hale gelirse herkes kaybedecek.
- Aynı zamanda hükümet yetkilileri de kaybedecek. Onlar da seçmenlerine sosyal medyadan ulaşıyorlar.
- Bakanlarımız, vekillerimiz kullanıyorlar. Dolayısıyla onların da iletişimi etkilenecek. Dolayısıyla Türkiye kaybedecek. Bu da kendi ayağınıza sıkmak gibi bir sonuç doğuracak.
“Hükümet yasanın sonuçlarını öngörememiştir”
Akdeniz, açıklamalarını şu sözlerle tamamladı:
- Paydaşların görüşleri alınmadan, uzman akademisyenlerin, sivil toplum örgütlerinin, özellikle sosyal medya platformlarının görüşleri alınmadan alelacele, 10 gün gibi kısa bir sürede Meclis’ten geçirilen yasanın sonuçlarını öngörememiştir hükümet.
- Facebook’un açıklaması da bunu göstermektedir. Dayatma, yasaklama, engelleme, sansürleme opsiyonlarıyla sosyal medya platformlarını bize getirmek mümkün olmayacaktır.