Erdoğan, “Merkez Bankası rezervi 95 milyar dolara ulaştı” dedi. MB’nin yurt dışı ve yurt içindeki bankalardan swapla ödünç aldığı döviz ve altınlar düşüldüğünde brüt rezervi net eksi 47 milyar dolar.

A3 Haber Merkezi | Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) verileri Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın “Merkez Bankası rezervinin 95 milyar dolara ulaştığı” ifadelerini doğrulamıyor.

TCMB’nin yurtdışı ve yurtiçindeki bankalardan swapla ödünç aldığı döviz ve altınlar düşüldüğünde brüt rezervi 2020’de 55,7 milyar dolar azalarak net eksi 47 milyar dolar oldu.

IMF verilerine göre rezerv kaybında Türkiye 2020’de yılında dünyada birinci sırada yer aldı. 2020 yılı başında net rezerv 40,8 milyar dolar, SWAP borcu 18,4 milyar dolar tutarındaydı.

Kalem kalem bankaların ‘merkez’deki parası ve merkezin borçları

Merkez Bankası verilerine bakıldığında brüt rezerv (altın ve döviz toplamı) 95 milyar dolar tutarında. Merkez Bankası bilançosunda görünen ancak, ‘Merkez Bankasına ait olmayan para’ ile Merkez Bankasının bankalar ve yurtdışından aldığı borçların yazıldığı kalemler şu şekilde:

• Çeşitli bankaların zorunlu karşılık olarak TCMB’de tuttuğu (altın ve döviz) 71 milyar dolar,
• Çeşitli bankaların TCMB’ye swapla verdiği döviz borcu olan 40 milyar dolar,
• Çin ve Katar’ın TCMB’ye verdiği 16 milyar dolar swap borcu,
• Hazinenin TCMB’de tuttuğu 15 milyar dolar.
• Tüm bu kalemler Merkez Bankasının bilançosundan düşüldüğünde Merkez Bankası rezervinin net olarak ekside olduğu görülüyor. Bu hesaba göre Merkez Bankasının ‘gerçek’ rezervi eksi 47 milyar dolar tutarında.

Erdoğan ne dedi?

Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Merkez Bankasının 95 miyar dolar rezervimiz var. Ama bir rakam daha söyleyeceğim. Başbakanlığım döneminde bu döviz rezervi 132 milyar dolara çıktı ondan sonra bir düşüşle 95’e indik. Biz yeniden 132’ye de çıkarız, 200’e de çıkarız” dedi.

Zorunlu karşılık oranı nedir?

Merkez Bankası bilançosunda görülen zorunlu karşılık oranı; mevduat kabul eden bankaların bu mevduatlara karşılık olarak Merkez Bankasında bulundurmak zorunda oldukları mevduatların oranıdır. Merkez Bankası bilançosunda görülen zorunluk karşılık oranı olarak Merkez Bankasında tuttuğu para, Merkez Bankasına değil, özel ya da kamu bankalarına aittir.

Swap nedir?

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının (TCMB) terimler sözlüğünde swap şu şekilde açıklanıyor: “İki tarafın bir varlık veya yükümlülüğe bağlı olan nakit akışını aralarında değiştirdikleri işlemdir. Örneğin on yıllık sabit faizli borca sahip bir firma ile benzer ancak dalgalı faizli borca sahip bir firma birbirlerinin yükümlülüklerini değiştirebilir. Swap işlemlerinde, faiz oranları ile döviz kurlarındaki değişmeler sonucunda ortaya çıkan riski en aza indirmek amaçlanmaktadır.”