Türk Tabipleri Birliği’nin Covid-19 İzleme Kurulu üyesi, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı’ndan Prof. Kayıhan Pala, “Sağlık Bakanı, ‘Bütün vakaları bildirmedik’ dediğinde istifa etmeliydi.” görüşünü savundu.
Pala ve Doç. Osman Elbek, salgının birinci yılında “Pandeminin Düşürdüğü Maskeler / Covid-19 Salgınının Muhasebesi” kitabıyla pandemi sürecini değerlendirdi. Sözcü gazetesi yazarı İsmail Saymaz’a konuşan Pala, “Ülkelerin nasıl bir sınav verdiğini anlayabilmek için bazı ölçütler var. En önemlisi de nüfusa göre kaç kişinin öldüğü ve hastalandığı… Bakanlık daha önce bildirmediği 1 milyon 190 bin vakayı bir günde rakamlara ekledi. Bu kadar vaka saklanınca Covid’ten ölenlerin bir bölümünün kayıtlara geçmediği görüldü. Acaba virüs illere, sosyal sınıflara, yaş gruplarına ve eşlik eden hastalıklara göre farklılık gösteriyor mu? Yanıtını alamadık.” dedi.
Pala şunları kaydetti:
- Bilimsel araştırmalar önünde ciddi engeller çıktı. Daha önce yalnızca etik kurullardan onay zorunluyken bakanlık ‘Benden de izin almak zorundasın’ dedi. Birçok araştırmacı izin alamadığı için araştırma yapamadı. Bilim Kurulu’ndan birinin baş araştırmacısı olduğu makale dünyanın sayılı dergilerinden birine gönderildi. O kadar bilimsel yaklaşımdan yoksundu ki gönderildiği gün geri çekildi. Verilerin güvenilir olmayışından ötürü hastalığın önlenmesinde iyi bir performans gösterilemedi. Ancak tedavide iyi performans gösterdik.
Bakanın performansı nasıldı?
- Başlangıçta, alışık olmadığımız bir biçimde toplumla iletişim kurma gayretinde oldu. Bir süre sonra anlaşıldı ki şeffaf davranmıyor. Başarı hikayesi çıkarmaya çalışıyor. Geçen mart ayında çağrıda bulunarak, ölümde Dünya Sağlık Örgütü’nün kodlamasına göre bilgilendirmesini istedik. Halen o kodlamayı kullanmıyor. Bakan, “Bütün vakaları bildirmedik” dediğinde istifa etmeliydi.
Bilim Kurulu’na dair ne düşünüyorsunuz?
- Birincisi, kurul hangi konuda ne karar verdi, bilmiyoruz. İkincisi, sözcü aracılığıyla açıklama yapmasını, dönem dönem rapor açıklamasını beklerdik. Kuruldan iki üç kişinin istifa ettiği iddiası var.
Sağlık sistemi iyi bir sınav verdi mi?
- Veremedi. Zaten vermesi beklenmezdi. Çünkü sistem 2003 yılında sağlıkta dönüşüm programı adıyla ticarileştirildi. Sağlık ocakları kapatıldı. Kapatılmasa 6-7 bin filyasyon ekibi çıkarabilirdik. Filyasyon ekibi çıkarmak, nisanın son haftasını buldu. Bu da zaman kaybettirdi. Üreme katsayısının yüksek olmasına yol açtı.