Yazar ve araştırmacı Prof. Dr. M. Şehmus Güzel’e göre, her aydın kamuoyuna kitaplarının hiç değilse bir bölümünü bedelsiz olarak sunmalı. Yeni kitabı “Digaj”ı okumayı sevenlerin ilgisine sunan Prof. Dr. Güzel, bedelsiz e-kitap girişimine neden önem verdiğini Osman Çutsay’a anlattı ve ekitap.ayorum.com’u tanıttı. İşte Osman Çutsay’ın soruları ve Şehmus Güzel’in yanıtları…

A3 Haber Merkezi | Çalışmalarını 50 yıla yakın bir süredir Avrupa ve dünya üniversitelerinde sürdüren bilim adamı ve yazar Prof. Dr. M. Şehmus Güzel, bir grup aydınla birlikte yer aldığı elektronik kitap sitesi ekitap.ayorum.com’u tanıtıyor. Paris’te yaşayan ve çalışmalarının bir bölümünü dijital bir platform üzerinden “aydın görevi sayarak” genç kuşakların ilgisine sunan Güzel, e-kitap, aydın, kişisel tarih, anılar ve toplumsal tarih üzerine Osman Çutsay’ın sorularını yanıtladı.

Değerli Hocamız, siz kitaplara ve e-kitaplara özel bir önem veriyorsunuz. Kitabın bu dijital, görsel-işitsel çağda neden ayrı bir yeri olmalı?

Kalıcı olduğu için. Kağıt üstünde veya bilgisayarımızda. İlle “ayrı bir yeri” değil de, onun da hak ettiği bir yeri olmalı. En başta bilgi taşıyıcısı olarak. Kitabı kitap yapan içeriğidir. ekitap.ayorum.com’da sunulan e-kitaplar her derde deva denebilecek türden: Şiir, öykü, anı, mutfak, Anadolu kültürü, tarih, araştırma-inceleme gibi birçok konuda. “Tıklayın, indirin, okuyun, hediyemizdir” yöntemiyle yayın ve okuma eylemine hız kazandırdık.
Kimi zaman örneğin Muğla’daki bir okuru düşünüyorum ve bilgisayarı sayesinde iki saniyede istediği kitabı sanal kütüphanemizde bulabilecek olmasından sevinç duyuyorum. Hele bu korona belası ve “evde kal” günlerinde çalışma masasını terk etmeden iyi bir kitap bulmak ve hikayesine balıklama dalmak az keyif olmamalı. Ne kitabevi aramak, ne köyden kasabaya, kasabadan kente gitmek. E-kitaplarımız kapınızı tıklatıyor: Açın kapılarınızı ve evde kalarak yolculuklara çıkın. Bu da bir serüven. Kapılar açılmak içindir.

Bazı kitaplarınızı bir süredir özel bir sitede bedelsiz olarak okura açmayı gerekli gördünüz. Nasıl bir ilgi bekliyorsunuz? Burada, anladığımız kadarıyla, bir ilgi talebi değil, bir aydın görevi, dolayısıyla “karşılıksız sunum” söz konusu. Öyle mi?

Evet aynen öyle. Öteden beri makalelerimi yayınladığım, 14 yaşındaki, yazarlarının bağımsızlığı için reklam almayan, önemli olaylara ilişkin günlerde örneğin 12 Eylül Belgeleri, M. Kemal Atatürk’ün Meclis Konuşmaları, Kubilay Olayı gibi kitaplar sunmuş, deneyim sahibi, “ayorum.com” sitesi kurucuları ve yöneticileri Bayan Deniz Günal ve Ferruh Dinçkal, 2019 ağustosunda site yazarlarından yedisinin çalışmalarını e-kitap biçiminde bedelsiz sunmak üzere “ekitap.ayorum.com” sitesini yarattılar. Bize çalışmalarımızı gözden geçirip, derleyip toparlayıp adı geçen iki dosta göndermemiz kalıyordu. Bir de geçmiş yıllarda kağıt üzerine basılı ama tükenmiş kitaplarımızın ikinci baskısını e-kitap biçiminde sunmak. Bundan iyisi can sağlığı.
Çalışmalarımın kimini birkaç yıldan beri değerli şair ve yazar Ali Ziya Çamur’un ve birkaç dostun yardımıyla e-kitap biçiminde birkaç sitede karşılıksız sunmuş ve bu işi çok tutmuştum. Kolay ulaşılabilmesi açısından son derece etkin bir yöntem. Elbette ekitap.ayorum.com’un tanıtılması da lazım. Doğal olarak ayorum.com sayesinde tanınıyor ve ülkemizde ve dünyada sınırlı, Avusturalya’da geniş bir ilgi var. Ama kısa sürede sunduğumuz yüzden çok ekitabın meraklılarına ulaştırılması için biraz daha gayret gösterilmesi gerekiyordu…

Bu konuda yardım eden oldu mu?

Maalesef olmadı. Bir yıl içinde birkaç yayın organında sitemizin varlığından ve birkaç kitabımızdan söz edildi. Sizin siteniz de ilgisini esirgemedi örneğin. Diğerlerinin ismini anmıyorum unutulanlara ayıp olur korkusuyla. Birkaç günlük gazetemizin kitap eki var ama henüz e-kitap eki yok. Bu bir şansızlık. Ama “Kitap ekleri e-kitapları da tanıtabilir” diyebilirsiniz.

Haklısınız biz de merakla o günleri bekliyoruz. Hem laf aramızda Milliyet’te Melih Aşık, Posta’da ve serbestiyet.com’da Oral Çalışlar, Yeni Yaşam’da Hüseyin Aykol, Cumhuriyet’te Mine G. Kırıkkanat, Gamze Akdemir ve Olcay Büyüktaş dışında kitaptan ve e-kitaptan söz eden kaç köşe yazarımız var? Burada asıl noktaya dokunuyoruz: Kitapların ve/veya ekitapların okunması lazım tanıtılmaları için. Eksik olan hangisi?

Türkiye kökenli aydınlara, okur-yazarlara “Kitap ve e-kitap okuyunuz ve önemli çalışmalarınızı genç kuşakların okumasına parasız olarak sununuz” gibi bir çağrı yapıyorsunuz izlenimi edindik. Bu izlenimimiz doğru mu?

Evet doğru, okur-yazar herkese sesleniyorum: Kitap ve e-kitap okumalıyız. Okuduğumuz kitapları ve e-kitapları tanıtmalıyız. Basılan kitaplarımızı e-kitap biçimine getirip bedelsiz sunmalıyız. Yeni kitaplarımızı e-kitap biçiminde yayınlamalıyız. Beklemeyin, yayınlama işini bizzat üstlenin, çevrenizdeki şair ve yazarlarla e-kitap sitelerinizi kurunuz. Az da olsa çok da olsa sanal kitaplıklar mutlaka bir gereksinmeye yanıttır: Genç kuşaklara ve hele araştırmacı öğrencilerimize kolaylık olsun diye. Hepimiz beş parasız öğrencilik günlerimizde bir simit bir çay mı, bir kitap mı arasında az çelişkiye düşmedik. Bugün öğrencilerimize bir çayla iki simit demenin Türkçesi bedava e-kitaptır. Artık e-kitaplar bizden. Hepsi bu kadar. Arif olan anlar. Abidin olan da.

“Her hayat yazılmaya değer”

Peki, anılar neden önemli? Tarihçi, yeni tarih araştırmaları için bir yöntem önerisi bu aynı zamanda. Anılar, ama her insanın anıları, neden önemli “Tarih” için?

Her hayatın yazılabilirliğine inanıyorum. Evet her hayat bir e-kitap veya kitap olabilir. Yazılan her hayat anılarımızın toplamından oluşur. Anılarımız bizim için önemlidir mutlaka ama sadece bizim için değil biz(ler)i tanımak, gerçeği bilmek isteyenler için de.
Herkes anılarını yazabilir. Yazmalı da. İlişkim olan herkese tavsiye ediyorum, söylüyorum, yazıyorum. Kimi anılarımdan oluşan “Özbeöz” isimli e-kitabımda dayanamayıp bir yöntem bile önerdim. İlle doğum günümüzden başlayıp tarih dizini içinde peş peşe yaptıklarımızı sıralamak değil, önemli, ilginç, neşeli, hüzünlü bulduğumuz, gelecek zaferlerin parfümünü taşıyan bir anımızdan başlayabiliriz ve tarihleri atlayarak sürdürebiliriz. Quentin Tarantino’nun neredeyse bütün filmlerinde yaptığı gibi, tarih dizinini tersleyerek de yazabiliriz. Yazılan anılar toplumsal tarih için önemli birer kaynaktır aynı zamanda. Toplumsal tarihi ihmal edilenler için kaçınılmaması gereken.

Aslında sizin yaptığınız gibi, ama çok geniş bir dijital kütüphane açılması ilginç olmaz mı? PDF’lerden oluşmuş bir kütüphane? Türkiye’nin önemli aydınlarının temel yapıtlarına kolaylıkla ulaşılabilecek bir dijital kütüphane. Aydının gerçekten de yaptığı çalışmaları toplumun önüne kitap halinde dijital versiyonuyla da olsa sunmak gibi bir görevi var. Böyle bir girişim sizce mümkün mü? Ne dersiniz?

Evet, biraz önce değindiğim gibi bir veya birkaç şair, yazar, sanatçı, meraklı ortaklaşa bir site kurup sanal kütüphane yaratabilirler: Kendi çalışmaları yanında başkalarınınkini de e-kitap olarak ve bedelsiz sunarak. Son yıllarda rüzgâr kasabalardan esiyor. Küçük ve orta boy kentlerden. Ender olsa bile arada sırada bir köyden: Ülkemizdeki ve yurttaşlarımızın yaşadığı dünya ülkelerindeki aylık, haftalık, günlük onlarca mütevazı gazete, dergi, site yaratıcıları bu işi kotarabilirler. Her biri bir, iki veya birçok kitabın yazarı olanlar bu işin üstesinden gelebilirler. Dünyanın dört bucağından ve ülkemizden katkılarla yürüyüşü sürdürebilirler. Bu yürüyüşe yeni sitelerin katılmasını bekliyorum. Kimi derneğin, sendikanın, siyasi partinin sanal kütüphane sahibi olduğunu da eklemeliyim…
İlle merkezi ve çok büyük bir sanal kütüphane olmayabilir. Yurdumuz, yönetimi görece kolay, mütevazı ama acar, sürekli yaratan sanal kütüphanelerle donatılmalı: Sınırları aşan, coğrafyası evrensel, kendisi federe veya geniş anlamıyla özerk ve alabildiğine özgür.

Prof. Dr. M. Şehmus Güzel’in Türkçe kitapları

(ekitap.ayorum.com sitesinde sunulan bu e-kitapların tümü hediyedir.)

PARİS’İN NABZI METRODA ATAR, (2. baskı)
2017 L’ANNEE (Türkçe ve Fransızca), (2. baskı)
HIDIRLAR KIZI
SAAT ÜÇ YAZILARI, (2. baskı)
FOOTBUSİNESS-FUTŞENLİK, (2. baskı)
LEYLA ERBİL İLE, (2. baskı)
ÇOK KÜL-TÜRLÜ-LÜK, (2. baskı)
KISSADIR HAYAT, ŞİİRLER, (2. baskı)
ÖYKÜLER YEDİSİBİRYERDE
İSTANBUL, 4 ARALIK 1945
FELSEFE KIRINTILARI
ABİDİN DİNO’YA DAİR
ÖZBEÖZ
SEYİR-KENT
KİTAP SEVGİSİ 1 YAZAR(IM)IN “MUTFAĞI”
KİTAP SEVGİSİ 2 KİTAPLAR KİTABI
KİTAP SEVGİSİ 3 GÜZELLEME
KİTAP SEVGİSİ 4 SALON DU LİVRE PARİS KİTAP FUAR(LAR)I
KİTAP SEVGİSİ 5 ALO, POLİS!
KİTAP SEVGİSİ 6 KİTAPLARIN YOLCULUĞU
KİTAP SEVGİSİ 7 YAZMAK YARATMAKTIR
REMZİ: RENK VE DUYGU BİRİKİMİ
ŞAİRLERİM. BİR
ŞAİRLERİM. İKİ
ŞAİRLERİM. ÜÇ
ŞİİRLER BEŞ, YİNE/YENİ
VE KAPIMI ÇALDI YALNIZLIK, 2. BASKI
SÖZ SÖYLEŞİ YÖNTEM
ANKARA HİKAYELERİ
KENT-ŞİDDET
FRANSA SİYASETİNE GİRİŞ BİR
FRANSA SİYASETİNE GİRİŞ İKİ
FRANSA SİYASETİNE GİRİŞ ÜÇ
FRANSA SİYASETİNE GİRİŞ DÖRT
FRANSA SİYASETİNE GİRİŞ BEŞ
(Ç)AKIL-TAŞI, 2. BASKI
PARİS SOBE! 2. BASKI
GURBETTE BİLE BİR GÖKYÜZÜ VARMIŞ, 2. BASKI
SERGİLER SÜRÜYOR
ERGANİ YÜRÜYOR, 2. BASKI
İŞÇİ TARİHİNE BAKMAK, 2. BASKI
KORONA GÜNLÜĞÜ 2020, ortak yapıt
ABİDİN DİNO ADANA’DA, ŞUBAT 1943-MAIS 1945
KADIN SİNEMASI, 2. BASKI
FELSEFE ÜZERİNE, 2. BASKI
IRKÇI OLMAYA UTANMIYOR MUSUNUZ?
SİSTEME REQUİEM
Ayorum.com’da ON YIL
GURBETTE KALANLAR(IMIZ)
REFERANDUM
YILMAZ GÜNEY’E DAİR
KADINLAR(IMIZ) AŞK SANAT İKTİDAR
YOL DEFTERİ BİR