Uluslararası Para Fonu (IMF) Guvernörler Kurulu, Covid-19 salgınıyla mücadelede küresel likiditeyi artırmak amacıyla 650 milyar dolarlık özel çekme hakkı (SDR) olarak adlandırılan rezerv para biriminin tahsisini onayladı.

IMF’den yapılan açıklamada, SDR’lerin genel tahsisin 23 Ağustos’ta yürürlüğe gireceği bildirildi.

Türkiye’de uzun süredir gündemdeki yerini koruyan Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinin SDR tahsisiyle yüzde 10 ila 20 artması bekleniyor.

MB rezervleri, Berat Albayrak’ın Hazine bakanlığı dönemde TL’nin değerini korumak için bir buçuk yıl içinde 128 milyar dolar satılmasıyla eksi 47 milyar dolara kadar düşmüş, ancak swap yoluyla gelen dövizlerle artıya geçebilmişti. Ekonomistler swap miktarı çıkarıldığında güncel net rezervlerin ekside olduğunu belirtiyor.

Yeni oluşturulan SDR’lerin IMF üyesi ülkelere fondaki mevcut kotaları oranında kredilendirileceği belirtilen açıklamada, yeni tahsisin yaklaşık 275 milyar dolarının (yaklaşık 193 milyar SDR) düşük gelirli ülkeler de dahil olmak üzere gelişmekte olan ülkelere gideceği ifade edildi.

SDR nedir?

SDR’ler, IMF’nin uluslararası rezerv para birimi olup dolar, avro, sterlin, yen ve yuana çevrilebiliyor.

Şu ana kadar, IMF yaklaşık 285 milyar dolara eş değer 204,2 milyar SDR tahsis etti.

IMF, SDR’leri üye ülkelerin merkez bankalarına rezerv varlığı olarak ihraç ediyor. Merkez bankaları bu rezerv varlığını diğer merkez bankalarıyla kolayca döviz değiş tokuşu yapmak için kullanabiliyor.

SDR’nin değeri beş büyük uluslararası para biriminin oluşturduğu sepet kurla günlük olarak belirleniyor. Bu para birimleri ve sepet kurdaki oranları şöyle: Dolar (yüzde 42), avro (yüzde 31), yuan (yüzde 11), yen (yüzde 8) ve sterlin (yüzde 8).

SDR tahsisinin miktarı, ABD’nin IMF’deki kotasından daha fazla olamıyor. Bu da, herhangi bir SDR tahsis miktarını bilfiil yaklaşık 680 milyar dolarla sınırlamış oluyor.

En çok kimler yararlanacak?

SDR’ler üye ülkelerin IMF’deki kotaları ile doğrudan orantılı tahsis edildiği için en büyük kısmı yardıma en az ihtiyaç duyan büyük ve zengin ülkeler elde edecek. ABD, Avrupa Birliği (AB) ve Britanya sağlanan likiditenin neredeyse yarısını elde edecek.

Analistler, 650 milyar dolarlık bir artışın düşük gelirli ülkelerin ilave rezervlerine kabaca 21 milyar dolar ekleyeceğini tahmin ediyor. SDR tahsisinden yaklaşık 375 milyar dolar elde edecek olan zengin ülkelerin yeni SDR’lerinin bir kısmını borç vermeleri veya bağışlamaları halinde düşük gelirli ülkelerin alacağı miktar çok daha fazla olabilecek.

SDR tahsisi, ayrıca Arjantin, Türkiye, Sri Lanka, Güney Afrika, Pakistan ve Nijerya gibi ülkeler için de iyi olacak. Bu ülkeler döviz rezervlerinde yüzde 10 ila yüzde 20 artış görecek.