Taliban, Afganistan’da yönetimi ele geçirmesinin ardından çeşitli “ılımlı” mesajlar vermeye başlamıştı. Ancak bu mesajlar, Taliban’ın tanıyıp bilen Afganlılar nezdinde hiç de inanılır bulunmadı. Üniversite öğrenimini Türkiye’de alan, Afgan şehir plancısı Abol Fazel, Emrah Kazanır’ın sorularını yanıtladı…

A3 Haber Merkezi | Dünyanın gözü Afganistan’da ve Taliban’ın üzerinde. Taliban yeni bir örgüt değil ama yeniden gündeme gelince, dikkatleri üzerine çekti ve “nedir bu Taliban” sorusu yeniden gündeme geldi. Serbest gazeteci Emrah Kazanır, şehir plancılığı eğitimini Türkiye’de alan ve halen Türkiye’de işsiz bir şehir plancısı olarak yaşayan Abol Fazel ile konuştu.

“Taliban bir taşeron”

Emrah Kazanır: Bildiğimiz üzere üç gün önce Afganistan’da iktidarı Taliban ele aldı. Bu konuda neler söylemek istersiniz?

Abol Fazel: Sonda söylemem gerekeni en başta söylemiş olmak isterim. Birincisi savaş bizim savaşımız değil. İkincisi Taliban bir taşeron.

O zaman birinci durumdan yola çıkalım. Neden savaş sizin savaşınız değil?

Öncelikle Taliban’ı tanımak gerekiyor. Taliban, Pakistan’da ABD parası ve silahlarıyla kurulmuş bir terör örgütüdür. Daha sonra Afganistan’a gelip Mücahitlerle çatışmaya başlamıştır. Taliban’ın sözcüsüyle canlı yayın yapan A Haber resmen ısmarlama haber yapıyor. Mücahitlerle Taliban’ı bir tutuyor. Taliban’la Mücahitler asla birlikte olmadı hatta geçmişte çok ağır çatışmalar yaşadıklarını yeryüzündeki tüm Afganistanlılar biliyor. Mücahitler öğrenci örgütü kurmuş sonra Taliban’ın kurduğu öğrenci örgütüyle birleşip Taliban olmuş. Bu büyük bir yalan. Mücahitleri de desteklediğim anlaşılmasın bu durumdan. İkisi de kendilerini İslami Örgüt olarak tanıtmış ve Afganistan’ın özgürlüğü için mücadele ettiklerini söylüyorlar. Afganistan’daki savaş, ırk savaşı zaten ki Afganistan çok uluslu bir yapı. Sadece Afganlar yok, Tacikler var, Hazarlar var, Özbekler var, Türkmenler var. Taliban, ABD ve ABD’nin taşeronu Pakistan eliyle bu ırklar üzerinden Afganistan ordusuna bile yüzdelik oranlarla asker atarken gerçekten Afganistan’ı düşünen askerleri ya emekli ettiler ya da emekliliğe zorladılar. Ülkeden kaçan Eşref Gani zaten Taliban’la ilişkisi olan bir cumhurbaşkanıydı. Taliban’ın istediği adamları orduya atadı ve karşısında olabilecek her türlü ordu elemanını da saf dışı bıraktı. En sonunda da ülkeden kaçtı işte. Gördüğünüz üzere bu çekişmenin arasında kalan Afganistanlıların savaşı olmuyor bu savaş. Bu savaş ABD, ülkeden çekilse bile taşeronu Taliban üzerinden Çin ve Rusya’ya karşı bir tavır geliştirme adına Taliban’a iktidarı hazırladı.

“SSCB işgal etmedi, biz davet ettik”

İkinci soruya da yanıt vermiş oldunuz bu sayede. Peki Taliban nasıl bu günlere geldi?

Yine bir yanlış haberden söz etmek istiyorum. SSCB Afganistan’ı işgal etti diyorlar. Hayır, SSCB’yi biz davet ettik Afganistan’a. Tıpkı SSCB’de rahat yaşayan insanlar gibi yaşamak istediğimizi söyledik ve bunun üzerine SSCB bizim ülkemize misafir olarak gelip bilgilendirmelerde bulundu. ABD bu durumun üzerine rahat edemedi ve biz ABD’nin parasıyla, silahıyla SSCB’ye karşı savaştık resmen. Hem davet ettik misafir olarak hem de savaş açtık. Bunu Mücahitler bile biliyor ama itiraf edemiyorlar. Kabil’de Batı ve Doğu olarak ayrılan etnik gruplar içerisinde Mücahitler anlaşmaya varamıyorlar ve Mücahitlerin kavgasından bezen halkı görünce Taliban ülkeye giriş yapıyor. Halk hükümeti kuracağız diyerek halkın desteğini arkasına alan Taliban, Mücahitlerle anlaşma yapıp yönetimde onlara da yüzdelik haklar tanıyor. Sonra ABD geliyor diyor ki Afganistan’ı bölüşün, ben sizin arkanızdayım. Gördüğünüz üzere sonuç ortada.

“Taliban şeriatı uygulayacak”

Türkiye bu kavganın neresinde diye sorsam ne söylersiniz?

Kabil havalimanının güvenliği Türkiye’ye devredilecekti. Bunun üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan bir açıklama yaptı “Taliban’la aynı görüşe sahibiz, kardeşiz” diye. Taliban da bu açıklamanın üzerine havalimanından çekilin, kardeş-mardeş bilmeyiz diyerek Türkiye’yi tehdit etti. Hâlâ Afganistan’dan çekilmeyen Türkiye, ABD’nin taşeronluğunu yapan ikinci bir yapı ne yazık ki. Tarihten bir örnek vereyim, bu durum daha net bir hale gelsin. Pakistan’da bir park Hindistan tarafından patlatılıyor. Patlatan Hindistan. Bunun üzerine Taliban, Afganistan’da bir parlamento binasını havaya uçuruyor. O parlamento binasını Afganistan’a inşa eden Hindistan olduğu için. Pakistan’da ABD’nin parası ve silahıyla yaratılan Taliban’ı, ABD Pakistan’da kurulmasına izin verdiği için Pakistan’ın da Taliban’ı kullanmasına izin veriyor. Olaylardan bugüne baktığımızda da Afganistan’da yumuşak bir şeriat uygulayarak “biz aslında düşündüğünüz gibi bir örgüt değiliz” diyerek imaj değişikliği yapacak Taliban, ama asıl şeriatı ülkeyi yönetme potansiyeline sahip olduklarında uygulayacaklar. Çünkü Taliban o kadar hızlı ilerledi ki bir anda iktidarı elinde buldu. Taliban bile şaşırdı bu duruma.

“Türkiye etkisiz eleman”

Bundan sonra neler olur peki?

Afganistan’da neler olacağı aslında şu anda Çin’in dış politikasına bağlı olarak değişecek bir durumda. ABD, Afganistan’dan geri çekilerek taşeronu olarak hem Taliban’ı hem de Türkiye’yi araya koydu. Çin ve Rusya karşısında da tavır almaya çalışan ABD, ekonomi ve teknoloji yatırımları düşük durumda olduğu için az enerji harcamaya çalışıyor. Geçmişte Mücahitler, komünistlere karşı yirmi sekiz siyasi partiyi birleştirerek bir birlik örgütü kurmuş olmasına karşın, Afganistan’ı bölüşmüş olmalarına karşın kendi içlerinde yaşadıkları anlaşmazlıklar sonucu kendisine en sadık olan örgütü bugün nasıl ABD iktidara taşıdıysa, gelecekte de böyle bir şeyle karşı karşıya kalmamız çok olası. Türkiye Afganistan’da bu durumda hiçbir şey yapamayacak, istediği kadar Taliban’a kardeşiz desin, etkisiz eleman konumunda. Bir anlaşmazlık çıkarsa ABD, Taliban’la Türkiye’yi Çin ve Rusya’ya karşı kullanmak için ses çıkarmıyor sadece. Geriye kalanını da hep birlikte izleyip göreceğiz.

• Afgan halkı, Taliban’ın “ılımlı” mesajlarına inanmıyor: “Hükümet kurabilmek için gömlek değiştirdiler”