İzmir’in Aliağa ilçesindeki gemi söküm tesisi yakınlarında toplanan toz numunelerinin analizinde sağlığa zararlı asbest lifleri tespit edildiğine yönelik iddiaların ardından açıklama geldi.

Gemi Geri Dönüşüm Sanayicileri Derneği Başkanı Kamil Önal, asbest ve Tehlikeli Atıklar Derneği’nin İzmir’in Aliağa ilçesinde yaptığı incelemede gemi söküm tesisi yakınlarından alınan toz numunelerinde serpantin grubu krizotil türü asbest liflerine rastlandığı yönünde yayınladığı raporu ve iddiaları hakkında açıklama yaptı.

“Gündemdeki asbest konusunu hayretler içerisinde izledik. Kapımız açık, bu konuda sorusu olan varsa 22 firmayı tek tek gezip görebilirler” diyen Önal, şunları söyledi:

“Bilgi alabilirler. Gemide söküme başlamadan önce, asbest, gemiden uzman ekipler ve şirketimizin, derneğimizin bünyesinde çalışan çevre mühendisleri ve asbest konusunda uzman kişiler tarafından sökülüp bertaraf tesislerine gönderiliyor. Bu konuyu gündeme getiren kişiler şantiyelerimize gelse biz onlara durumu anlatırız. Biz, asbest konusunu aştık. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’mız ve Çevre ve Şehircilik İzmir İl Müdürlüğü’müzün kriterleri neticesinde asbestin bertarafı çevreye duyarlı bir şekilde yapılıyor.”

“10 yılda çok az sayıda asbestli gemi geldi”

Gemilerde 10 yıldır asbest kullanılmadığının altını çizen Önal, Aliağa’ya son 10 yıl içinde çok az sayıda asbestli gemi geldiğini kaydetti.

Önal, “Şu an 22 firmanın 11’i Avrupa Birliği kriterlerinde gemi söküyor. 8 firma da girme aşamasında, her gün denetliyor ve bilgi veriliyor. Önceliğimiz sadece asbest değil sıvı atıklarımız, katı atıklarımız da var hepsini yönetmelik kapsamında yürütüyoruz. Biz herhangi bir gemimizde asbest olduğunda önlemini fazlasıyla alıyoruz. Son 10 yılda gemilerde asbest kullanılmıyor. Şu an gemi söküm tesislerine 10 yılda çok az sayıda asbestli gemi geldi. Bu gemilerin de nasıl söküldüğünü içeren belgeler mevcut. Ayrıntılı olarak bizde var görmek isteyene kapımız açık. Numuneleri nereden aldılar bu konu hakkında hiçbir fikrim yok. Asbest sadece gemi sökümle ilgili değil inşaat firmaları tarafından kullanılıyor, çatı kaplamalarında, PVC borularda kullanılıyor. Nereden alındığını bilmiyorum” diye konuştu.

Asbest Söküm Uzmanı İnam: Çevresel bir etki söz konusu değil

Asbestli gemi geldiğinde mevzuata uygun bir şekilde çevreye zarar vermeyecek şekilde temizlendikten sonra oluşturulan karantina bölgesinde söküldüğüne dikkati çeken Asbest Söküm Uzmanı Birol İnam ise “Gemi sökümle ilgisi olmayan iddialar var. 55 farklı yerden numune alındığı ve bir tanesinde life rastlandığı söyleniyor. Gemi söküm bölgesine uzun zamandır asbestli gemi gelmiyor. Eğer asbestli bir gemi gelirse de asbest mevzuatı var ve bu mevzuata göre ‘Asbestli materyal, asbest söküm çalışanları tarafından, asbest söküm uzmanı nezaretinde yapılır’ deniyor. Asbestli gemi bu kurallar çerçevesinde sökülüyor. Çevresel bir etkisi söz konusu değil. Kişisel koruyucu ekipmanları, karantina bölgesi ve hijyen tesisleri var. Bütün sistem kuruluyor ve söküm buna göre gerçekleştiriliyor. Kara düzen bir söküm söz konusu değil. Asbestli ekipmanlar sadece gemi söküme gelmiyor. Alındığı söylenen söz konusu numuneler de gemi söküm bölgesinden alınmış numuneler değil. 2010 yılından itibaren asbestli gemiler yasaklandı. Buraya gelen gemilerin çoğu eski bile olsa tadilattan geçmiş gemiler olduğu için asbestten temizlenmiş olarak geliyor” diye konuştu.

İzmir Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’nden açıklama

İzmir Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü de konuyla ilgili yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:

“Başvurulara istinaden Müdürlüğü’müzce tesislerde ve baştankara yapılan gemilerde denetlemeler yapılmakta ve notifikasyon onayları denetleme sonucunda değerlendirilmektedir. Asbest bulunan gemilerde asbestli bölgede söküm işlemleri, konusunda uzman firma ve kişiler tarafından yapılmakta ve sökülen asbest atıklarının tamamen kapalı alanda geçici depolanarak bertarafa gönderilmesi sağlanmaktadır. Ayrıca ülkemize söküm amacıyla getirilen veya getirilecek gemilerde fazla miktarda asbest bulunması durumunda gemilere notifikasyon onayı verilmemekte ve mahrece iade işlemleri gerçekleşmektedir.”

Asbest nedir?

Türk Toraks Derneği’nin sitesinde yer alan bilgiye göre, asbest (amyant), beyaz toprak olarak da bilinen, ısıya, aşınmaya, kimyasal maddelere oldukça dayanıklı, yapısal özellikleri açısından esnek, lifli yapıda bir mineraldir.

Asbest sanayide pek çok endüstri kolunda kullanılmıştır. Ülkemizde asbest üretimi ve kullanılması 31.12.2010 tarihinde yürürlüğe giren yönetmelikle yasaklanmıştır. Ancak daha önceden kullanıma girmiş olan asbestli maddelerin sökümü, yıkımı, tamiratı, bakımı, geri dönüşümü sırasında asbeste iş yerlerinde maruz kalındığı bilinmektedir.