Yapılan özelleştirmeler sonrası enerji sektöründeki sıkıntılar devam ediyor. Giderek artan fatura ücretleri vatandaşın cebini yakarken, devletin özel kurumlara verdiği teşvikler de faturalara yansıtılıyor. 2020 yılında vatandaşların ödediği elektrik faturalarından elde edilen 10 milyar liralık kaynak dağıtım şirketlerine aktarıldı.

Enflasyonun en önemli nedenlerinden birisi olan elektrikte pahalılık artarak devam ediyor. Önümüzdeki aydan itibaren elektriğe büyük zamların geleceğini söyleyen uzmanlara göre, özelleştirme sonrası enerji sektöründe sıkıntılar büyüyor. Özelleştirilen üretim, dağıtım ve perakende elektrik satışta şirketlerin zarar etmesi nedeniyle, bunlara ek destekler sağlanıyor.

Faturaya yansıyor

Sözcü’den Taylan Büyükşahin’in haberine göre; bu destekler de faturasını ödemekte zorluk çeken vatandaş ve esnafa yansıtılıyor. Dağıtım ve tedarik şirketlerine Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) üzerinden devletin ucuz elektrik verdiğini söyleyen Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Özdağ, “1 Ocak 2016-1 Temmuz 2021 arasındaki dönemde EÜAŞ toptan elektrik fiyatları yüzde 34 artarken, mesken abone grubunda dağıtım bedeli artışı yüzde 124 olmuştur. Böylece 2020’de dağıtım şirketlerine aktarılan kaynak 10 milyar TL oldu” dedi. Dağıtım şirketlerinin kamu tarafından sürekli desteklendiğini vurgulayan Özdağ, siyasi kararlarla EÜAŞ’ın özel şirketlere sattığı toptan elektriğin fiyatında büyük indirimler ve ayrıcalıklar yapıldığı kaydetti. Özdağ, şöyle konuştu:

Çıkarlar korundu

25 Kasım 2020’de Elektrik Piyasası Kanunu TBMM’de değişikliğe uğratılırken kanunun amacı ‘özel sektör yatırımcılarının faaliyetlerini daha sağlıklı ve hızlı bir şekilde gerçekleştirmesini temin etmek’ olarak belirtilmişti. EMO olarak biz madde madde bu kanun değişikliği ile dağıtım şirketlerine sağlanan avantajları açıkladık. Örneğin, kayıp- kaçak bedeli adı altında abonelerden para tahsil edilmesinin önlenmesini, mesken abonelerinden KDV ve TRT fonunun kaldırılmasını istedik. Ancak bunlar yapılmadı. Sonuçta EPDK’nın elektrik zamlarını yapabilmesi ve dağıtım şirketlerinin çıkarlarını koruyabilmesinin yasal altyapısı TBMM’de hazırlanmış oldu.

Vatandaş kayıp-kaçak bedelini ödüyor

Kayıp ve kaçak oranlarında OECD ülkeleri ortalamasının yüzde 7, TEİAŞ verilerine göre ise Türkiye’de bu oranın 2019 itibarıyla yüzde 10.7 olduğunu söyleyen Mehmet Özdağ, ülke kaynaklarının israf edildiğini belirtti. Özdağ, “Ancak dağıtım şirketlerinden iletim seviyesinden elektrik alan büyük müşteriler (OSB’ler, demir-çelik-bakır-çimento fabrikaları vs.) hariç tutulduğunda dağıtım şebekesi kayıplarının daha yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Görüldüğü gibi dağıtım şirketlerinin önlemeleri gereken kayıp-kaçak bedelini hâlâ bizler ödüyoruz” dedi.