Katar ve Exxon tarafından, Kıbrıs’ta Türkiye’nin ‘kıta sahanlığını ihlal’ gerekçesiyle karşı çıktığı doğal gaz arama ve üretim paylaşımı anlaşması yapıldı. İmzaların Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Katar’dan dönüşünün hemen ardından atılması dikkat çekti.

Katar Akdeniz’de doğalgaz aramak için Kıbrıs Rum Kesimi ile işbirliğini resmileştirdi. Güney Kıbrıs’ta “5’inci parsel” olarak isimlendirilen alanın bir bölümünün Türkiye’nin kıta sahanlığına dahil olduğu Ankara tarafından vurgulanmıştı. Buna rağmen Katar Petrolleri Ortaklığı, ABD merkezli ExxonMobil şirketi ve Güney Kıbrıs arasında doğalgaz arama ve üretim paylaşımı anlaşması imzalandı. Anlaşma çerçevesinde Katar Petrolleri Ortaklığı yüzde 40, Exxon yüzde 60 pay sahibi olacak. Operatörlük de Exxon’a ait olacak. Anlaşmaya dair uzlaşma geçen hafta sağlanmıştı. İmza Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın hafta içinde Katar’a yaptığı ziyaretin ardından geldi.

Güney Kıbrıs Rum Kesimi’nde yayın yapan Cyprusmail’de yer alan habere göre, AB üyesi Kıbrıs Cumhuriyeti, Doğu Akdeniz’de Kıbrıs açıklarını tek taraflı olarak 13 parsele ayırmıştı. Rum yönetiminin bu parsellerde uluslararası şirketlere arama izni vermesi, kıta sahanlığının ihlal edildiğini vurgulayan Türkiye’nin tepkisini çekmişti.

İktidarın yakın ortağı Katar ile ExxonMobil’e aralık başında 5’inci parselde resmen doğalgaz arama ruhsatı verilmesi de tartışma yaratmıştı. Ankara’dan “Orası bizim egemenlik alanımız. Hidrokarbon çalışmaları kararlılıkla sürdürülecek” tepkisi gelmişti.

Türkiye uyarmıştı: İzin vermeyeceğiz 

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tanju Bilgiç, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi Bakanlar Kurulu’nun Exxon Mobil-Katar Petrolleri Ortaklığı’ndan oluşan konsorsiyuma Kıbrıs açıklarında bir bölgede doğal gaz arama izni verdiği yönünde basında haberler çıkması üzerine geçtiğimiz günlerde, Türkiye’nin hiçbir yabancı ülkenin, şirketin veya geminin deniz yetki alanlarında izinsiz hidrokarbon arama faaliyetlerinde bulunmasına izin vermeyeceği açıklamasını yapmıştı.

Yazılı açıklama yapan Bilgiç, söz konusu ruhsat sahasının bir bölümünün Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki kıta sahanlığını ihlal ettiğini ve bu tek taraflı adımın Ada’nın ortak sahibi Kıbrıs Türklerinin haklarını da görmezden geldiğini belirtti.

“Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin ülkemizin ve Kıbrıs Türklerinin haklarını görmezden gelerek, tek taraflı olarak ilan ettiği sözde 5 numaralı ruhsat sahası için ExxonMobil – Katar Petrolleri Ortaklığı’na doğalgaz arama izni verdiğine dair haberler, Doğu Akdeniz’de gerçekte kimin gerginlikten yana olduğunu bir kez daha açıkça göstermektedir”

”Türkiye, hiçbir yabancı ülkenin, şirketin veya geminin deniz yetki alanlarımızda izinsiz olarak hidrokarbon arama faaliyetlerinde bulunmasına, bundan önce olduğu gibi bundan sonra da asla fırsat vermeyecek, ülkemizin ve KKTC’nin haklarını kararlılıkla savunmaya devam edecektir”

Cyprus, ExxonMobil and Qatar Energy sign offshore gas exploration deal https://t.co/uvE0c1T7hr

— Cyprus Mail (@cyprusmail) December 10, 2021

Emekli Tümamiral Gürdeniz: Sahada cevap verilmeli

Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz de sosyal medya hesabından ilgili anlaşmada bulunan alanın Türkiye kıta sahanlığı sınırlarını ihlal ettiği konusunda vurgu yaparak şu sözlerle tepki gösterdi:

”Dün Kıbrıslı Rumlar Amerikan Exxon Mobil ve Katar Petrol firması ile bizim kıta sahanlığımızın sınırlarını ihlal eden 5 nolu lisans sahası için sözleşme imzaladı. Bu hamleye mutlaka sahada cevap verilmelidir. Sismik ve sondaj gemilerimiz bugün için var.”

Erdoğan’a da sorulmuştu

Geçtiğimiz perşembe günü Rum Kesiminin Bakanlar Kurulu’nda bir karar çıkmıştı. Türkiye’nin kıta sahanlığını da kapsayacak şekilde 5. parselde Amerikan firması ile Katar Petrolleri ortaklığına verilen bir arama izni var. Dışişleri Bakanlığı’nın bu konuda bir tepkisi olmuştu. Bu konu gündeme geldi mi bu görüşmede?

Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin bu tek taraflı adımının ülkemizin ve Kıbrıs Türklerinin haklarını görmezden geldiğini belirttik. Çünkü söz konusu ruhsat sahasının bir kısmı Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki kıta sahanlığını ihlal ediyor ve Ada’nın ortak sahibi Kıbrıs Türklerinin haklarını yok sayıyor. Bu konuyla ilgili tabi hatırlatma yaptık. Üzüntümüzü de belirttik. Temenni ederim ki bunu aşarlar. Tabi Dışişleri Bakanlığımız da bunun takipçisi olacaktır.