Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS), 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü vesilesiyle bir açıklama yayımladı. Medya sektöründe işsizliğin yüzde 35’i geçtiğine ve basın emekçilerinin adil bir ücret ve insanca çalışma koşullarından mahrum bırakıldığını ifade eden TGS “Neyi kutlayalım?” diye sordu.
10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü öncesi Türkiye Gazeteciler Sendikası’ndan (TGS) açıklama yapıldı. Basın emekçilerinin sorunlarının anlatıldığı açıklamada, “10 Ocak bir mücadele günü sayılmalıdır” denildi.
TGS açıklamasında “Haberlerimiz nedeniyle sansüre uğradığımız ya da otosansüre zorlandığımız, resmî basın kartına erişime engellerin devam ettiği, 34 meslektaşımızın cezaevlerinde tutulduğu, RTÜK ve BİK aracılığıyla eleştirel medya kuruluşlarının cezalandırıldığı, sendikasız-güvencesiz çalışmanın yüzde 90 civarında olduğu sektörümüzde 10 Ocak bir mücadele günü sayılmalıdır” dedi.
“Basın ve ifade özgürlüğünün kısıtlandığı, gazetecilerin hemen her gün adliye koridorlarında haberlerini savunmak zorunda bırakıldığı bir ortamda kutlanacak bir şey görmüyoruz” diyen sendika, son bir yılda basını hedef alan uygulamaları şöyle sıraladı:
- En az 130 davada 250 gazeteci haberleri nedeniyle yargılandı. En az 50 gazeteci gazetecilik faaliyeti nedeniyle gözaltına alındı.
- RTÜK 23’ü Halk TV’ye, 21’i TELE 1’e, 15’i Fox TV’ye, 8’i KRT’ye ve 4’ü Habertürk’e olmak üzere 71 kararla televizyonlara 21 milyon 500 bin lira idari para cezası verdi.
- Basın İlân Kurumu; Cumhuriyet, Evrensel, BirGün ve Sözcü başta olmak üzere gazetelere 115 gün ilân kesme cezası uyguladı.
- Ancak bütün bu karanlık tabloya rağmen gazeteciler örgütlenerek çıkış yolunu herkese gösterdi. Sektörde sendikalaşma oranı yüzde 8,4’e çıktı.
- Sadece son bir yılda Ege İz Gazete, AFP Türkiye, Cumhuriyet gazetesi, Dokuz 8 Haber, BBC Türkiye ve AP Türkiye sendikalı işyerlerimiz arasına katıldı. FOX TV ve Halk TV işverenlerinin sendikal yetkimize yaptığı itirazlar yargıdan dönünce medyada sendikalı işyeri sayısı daha da yükselecek.
“Resmî basın kartının gazetecilik ruhsatı olarak öne sürülmesi sektör gerçekliğinden uzak”
Öte yandan basın kartı dağıtımı konusunda tek yetkili olan Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’nın Aralık 2020 itibariyle kayıtlı gazetecilerinin sadece yüzde 64,8’inin basın kartı verdiğine dikkat çekti. Sendika şu yorumda bulundu:
“Aradaki fark, dikkate değer sayıda gazetecinin basın kartı sahibi olmadığı/olamadığını gösteriyor. Bu nedenle resmî basın kartı sahipliğinin gazetecilik faaliyeti açısından bir koşul/ruhsat olarak öne sürülmesi, sektör gerçekliğinden uzak.”
Resmî basın kartına erişimdeki engeller arasında, gazetecilerin iş sözleşmesinin Basın İş Kanunu’na uygun tanzim edilmemesinin de payı olduğunu belirten TGS, “Bu da özellikle internet medyasında çalışan gazetecilerin basın kartına erişimini kısıtlamaya devam ediyor. Aynı kurumda 5953 sayılı Basın İş Kanunu kapsamında çalışanlar karta erişebilirken, 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında çalışan gazeteciler bu haktan mahrum kalıyor” dedi. Sendika bu durumun bir yönüyle ayrımcılığa diğer yönüyle ise yasaların güncellikten uzak olduğuna işaret ettiğini belirtti.
Gazeteci işsizliği en az yüzde 35
“İşsizlik, gazetecilerin kalemleri üzerinde gölge oluşturmaya devam ediyor” diyen TGS, üniversitelerdeki gazetecilik bölümü mezunları içinde işsizlik oranının 2021’de yayınlanan TÜİK işgücü istatistiklerine göre yüzde 27,7 olduğunu belirtti.
Gazetecilik mezunlarının, sosyal hizmet bölümü mezunlarından sonra en yüksek işsizliğe maruz kalan kesim olduğuna dikkat çeken sendika, gazeteciler arasında hayli yaygın olan güvencesiz ve sigortasız çalışanlar da dahil edildiğinde gerçek işsizlik oranının yüzde 35-40 bandında olduğunu ifade etti.
Sendika açıklamasında “İş güvencesinin sağlandığı, adil bir ücret ve çalışma düzeninin olduğu, özgürce haber yapabildiğimiz ve haberlerimiz nedeniyle yargılanmadığımız günleri birlikte inşâ edeceğimize eminiz. Yeter ki bir araya gelelim, birbirimize güvenelim” çağrısında bulundu.