Kolombiya’da Kongre üyelerini seçmek ve devlet başkanı adaylarını belirlemek üzere yapılan seçimde sol koalisyon, cumhuriyet tarihinin en yüksek oyunu aldı.

Kolombiya uzun yıllardır sağcı iktidarların ardından ilk kez bir sol ittifakın zaferine yakın. Ülkede 29 Mayıs’ta yapılacak devlet başkanlığı seçimleri öncesi 13 Mart’ta yapılan ön seçimde adaylar ve parlamento üyeleri belirlendi.

Kesinleşen sonuçlara göre, sol ittifak Tarihsel Pakt’ın adayı Gustavo Petro en çok oy alan aday oldu. Petro oy sonuçlarının kesinleşmesinin ardından yaptığı açıklamada, “Bu, Kolombiya’nın tarihinde ilericiler için en iyi sonuç. İlk turda Kolombiya başkanlığını kazanmanın eşiğindeyiz” dedi.

Kolombiya’nın en büyük ikinci kenti Medellin’in eski belediye başkanları Kolombiya Takımı (Equipo Colombia) koalisyonu adayı sağcı Fico Gutierrez ikinci ve Umut Koalisyonu (Coalición Centro Esperanza) adayı Sergio Fajardo ise ön seçimlerde üçüncü oldu.

Mevcut Başkan Ivan Duque’nin sağcı Demokratik Merkez’in başkan adayı Oscar Ivan Zuluaga ön seçimlere katılmadı. FARC’ın 20 yıl önce kaçırdığı eski senatör Ingrid Betancourt ve 76 yaşındaki milyarder Rodolfo Hernández de ön seçimlere katılmayan diğer adaylar oldu. 29 Mayıs’ta adayların yüzde 50 oy oranına ulaşamaması halinde 19 Haziran’da ikinci tur seçimler yapılacak.

Sağcılar, kongre ve temsilciler meclisinde hezimet yaşadı

13 Mart’ta yapılan seçimlerde Kongre’nin 108 senatörü ve Temsilciler Meclisi’nin 187 milletvekili de belirlendi. Kongre’de çoğunluğu elinde bulunduran sağ partiler uzun yıllar sonra ilk kez Senato ve Temsilciler Meclisi’ndeki sayısal üstünlüğünü yitirdi. İktidardaki sağ parti Demokratik Merkez, 2018 seçimlerinde elde ettiği Senato ve Temsilciler Meclisi’ndeki üstünlüğünü bu seçimlerde kaybetti.

Liberal Parti ve sol ittifak Tarihsel Pakt hem Senato’da hem de Kongre’nin ikinci kanadı Temsilciler Meclisi’nde üstünlük elde etti. Kayıtlı seçmenin yaklaşık 28 milyon olduğu ülkede ön seçime katılım oranı ise yüzde 44,22 oldu.

Gustavo Petro kimdir?

Tarihsel Pakt’ın adayı 61 yaşındaki Petro, kamuoyunda “Eski Marksist gerilla” olarak anılırken aynı zamanda başkent Bogota’nın eski Belediye Başkanı ve 2018 seçimlerinde sağcı Ivan Duque’ye karşı yarışan isimlerden biri olarak biliniyor. Tarihsel Pakt’ta yer alan Hümanist Kolombiya hareketinin lideri Petro, 2018’de Duque’nin rakibi olarak yarıştığı iki tur seçimlerde aldığı yüzde 25.1 ve yüzde 42,2 oy desteğiyle hatırlanıyor.

Ülkede “sol aday” olarak öne çıkan Petro, “Siyaseti sağ ve sol olarak ayırmıyorum. Benim ayrımım ölüm siyaseti ve yaşam siyaseti” diyerek Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) ile barış anlaşmasına geri dönülmesini savunuyor. 29 Mayıs seçimlerini kazanması halinde 2016 yılında FARC’la imzalanan anlaşmayı uygulamayı hedefleyen Petro, ülkedeki neoliberal ekonominin yarattığı eşitsizliklere karşı da bazı önlemleri hayata geçirmeyi planlıyor.

Petro, milyarderlerdan daha fazla vergi alınması, tarım reformunun uygulanması ve kamu kaynaklarının özelleştirilmesini içeren bazı yasaların yürürlükten kaldırılması gibi hedefleri olduğunu belirtiyor. İklim kriziyle mücadele kapsamında ise fosil yakıtlar yerine yeşil ekonomiyi planlıyor.

Sol ittifak adayı Petro, Güney Amerika ülkeleriyle ilişkilerin geliştirilmesini de savunuyor. Kıtada ABD destekli askeri darbe ve müdahalelere karşı çıkan Petro, Venezuela’da Bolivarcı hükümeti ise eleştiren bir isim. Şili’de geçen yıl bir sol ittifakla iktidara gelen Devlet Başkanı Gabriel Boric’le yakın ilişkilere sahip Petro en son Boric’in yemin törenine de katıldı.

Tarihsel pakt nedir?

Tarihsel Pakt’ta Hümanist Kolombiya, Yurtseverler Birliği-Komünist Parti, Demokratik Alternatif Kutup, Yerli ve Sosyal Alternatif Hareket, Kolombiya İşçi Partisi, Demokratik Birlik, Hepimiz Kolombiya’yız isimli parti ve gruplar yer alıyor. Petro ise Tarihsel Pakt’ın toplumsal hareketler, yerliler, feministler, LGBTİ+’ler ve ekolojistlerle geniş bir birliktelik olduğunu belirtiyor.

29 Mayıs seçimleri kritik bir dönemeç olabilir

Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) verilerine göre, ülkede nüfusun yüzde 42,5’i yoksulluk sınırında yaşıyor, yaklaşık 50 milyon nüfuslu ülkede 21 milyon kişi ayda 84 ABD doları kazanıyor. Ülkede geçen yıl 145 insan hakları savunucusu suikastlar sonucu hayatını kaybederken bu yıl da onlarca yerli lider silahlı saldırılarla hedef alındı. Bu nedenle seçimler ülkedeki işsizlik, yoksulluk ve cinayetlerin seyri açısından da kritik görülüyor.