Reuters: Taliban, Kabil Havalimanı’nın işletilmesi için Türkiye-Katar ortaklığı yerine BAE’yi tercih etti
Reuters’a konuşan kaynaklar, Hamid Karzai Havalimanı’nın işletmesinin Türkiye-Katar ortaklığı yerine BAE’e verilebileceğini belirtti. BAE’nin Taliban ile anlaşmaya varmak üzere olduğu aktarıldı.
Taliban ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında yürütülen müzakereler hakkında bilgi sahibi kaynaklara göre, Körfez ülkesi BAE, Kabil Havalimanı ve Afganistan’daki diğer bazı havaalanlarını işletmek için bir anlaşmaya varmak üzere.
BBC’de yer alan habere göre, anlaşmaların imzalanması halinde birkaç hafta içinde duyurulması bekleniyor. Uluslararası kamuoyunda resmi olarak tanınmayan Taliban hükümeti, kara ile çevrili Afganistan’ın dünyayla temel hava bağlantısı olan Kabil Hamid Karzai Havalimanı’nı ve diğer havaalanlarını işletmeleri için Türkiye ve Katar da dahil olmak üzere bölgesel güçlerle görüşüyordu.
Reuters ajansına konuşan kaynaklar, aylar süren görüşmelerde bir ara BAE-Türkiye-Katar ortak anlaşması ihtimalinin de tartışıldığını, ancak Taliban’ın işletmenin tamamını daha önce Afgan havaalanlarını işleten BAE’ye devretmeye hazırlandığını söyledi. Anlaşmanın, Taliban’ın kuraklık, yaygın açlık ve ekonomik krizle sarsılan Afganistan’ın dış dünyadan izolasyonunu hafifletmesine yardımcı olacağı değerlendiriliyor.
Kaynaklara göre, BAE ile yapılan anlaşma kapsamında Afganlar, güvenlik görevleri de dahil olmak üzere havaalanlarında istihdam edilecek. Güvenlik hizmetleri için BAE ile bağlantılı bir müteahhit firmayla anlaşmaya varıldığı ve bu anlaşmanın yakında açıklanacağı belirtilirken, hava sahası yönetimine ilişkin müzakerelerin de sürdüğü ifade edildi. Taliban yetkilileri, Mayıs ayında BAE devletine bağlı GAAC ile yer hizmetleri sözleşmesi imzalamıştı. Bu şirket, Taliban’ın yönetimi ele geçirmesinden önce Afgan havaalanlarında güvenlik ve yer hizmetleri veriyordu.
“Türkiye ve Katar’ın müzakereleri çöktü”
İsmi açıklanmayan kaynaklar, Katar ve Türkiye’nin Taliban’la yürüttüğü ortak müzakerelerin de aynı saatlerde çöktüğünü söyledi. Reuters’in ulaştığı BAE yetkilileri henüz yorumda bulunmadı. GAAC sözcüsü, haberin yayınlanmasının ardından Reuters’e yaptığı açıklamada, görüşmelerin ardından firmaya Afgan havaalanlarında hizmetlerine devam etmesi için onay verildiğini söyledi.
Sözcü bir e-postada GAAC’ın “sivil havacılığı yasadışı müdahalelerden korumak” için özel hizmetler sağlayacağını ve hava trafik yönetimi ve diğer hizmetleri yerine getirebileceğini söyledi.
Bir Taliban ulaştırma bakanlığı sözcüsü BAE ile bir havacılık güvenliği sözleşmesi imzalandığını doğruladı ancak hava trafiği sözleşmesinin henüz kesinleşmediğini ve onaylanmadığını söyledi.
Kaynaklar, yer hizmetlerinin BAE’ye verilmesinden önceki aylarda Taliban’ın Katar ve Türkiye ile müzakere eden ekibinde defalarca değişiklikler yaptığını söyledi. Ayrıca Taliban’ın havaalanı ücretlerini ve vergileri artırarak üzerinde anlaşılan şartları değiştirmeye ve Katar ve Türkiye’nin gelir toplama üzerindeki kontrolünü zayıflatmaya çalıştığını belirttiler. Reuters’ın ulaştığı Katarlı bir yetkili konuyla ilgili yorum yapmadı. Adının açıklanmaması kaydıyla konuşan bir Türk yetkili Taliban’la görüşmelerin “bir süre önce” kesildiğini doğruladı.
Ocak ayında hem Katar hem de Türkiye’den yapılan açıklamalarda prensipte Taliban’la anlaşıldığı duyurulmuş; BAE’nin de operasyona dahil olabileceğinin işaretleri verilmişti. Mart ayında da Daily Sabah gazetesine konuşan Taliban yöneticilerinden Khairullah Khairkhwa, “Türkiye, Katar ve Afgan hükümeti bir anlaşmaya çok yaklaştı, umarım yakın gelecekte sonlanacak.” demiş, ilk seçeneklerinin Türkiye ve Katar olduğunu belirtmişti. “Ancak işler ters giderse başka bir ülkeyi düşünürüz” ifadelerini de sözlerine eklemişti.
21 Mayıs’ta, yani Abdulgani Baradar’ın BAE ziyaretinden yaklaşık bir hafta sonra Afganistan’daki Taliban yönetimi BAE’yle “mutabakat muhtırası” imzaladığını duyurmuş; buna göre GAAC/G42 konsorsiyumunun Kabil, Herat ve Kandahar’daki havalimanlarını işleteceğini açıklamıştı. BAE’den ise böyle bir anlaşma imzalandığına dair bir açıklama ya da teyit gelmedi.
Taliban tarafından gelen bu açıklamadan günler sonra Taliban sözcüsü Muhammed Naim Wardak Anadolu Ajansı’nın konuyla ilgili sorularını yanıtlarken “Türkiye ve Katar’la yürüttüğümüz müzakereler sona ermedi. BAE ile imzalanan anlaşma, bu üç havalimanının yer hizmetleri operasyonlarının bir buçuk yıl boyunca BAE tarafından yürütülmesini kapsıyor ama bu, Türkiye ve Katar’la görüşmelerin sona erdiği anlamına gelmiyor” demişti.
30 Haziran 2022’de Madrid’deki NATO zirvesi sonrası basın toplantısı düzenleyen AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Afganistan’daki yeni sürece katkıda bulunma arzusuyla Kabil Havalimanı’nın işletilmesini Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri ile ele alabileceklerini” söylemişti.
Reuters’ın haberine göre bu tarihte aslında Taliban ile Türkiye-Katar arasında yapılan görüşmeler sonuçsuz kalmış, BAE devreye girmişti.
