Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “(Akkuyu Nükleer Güç Santrali sözleşme feshi) Akkuyu konusunda kabinede bilgilendirme yaptım. İki tarafın da iddialarını değerlendiriyoruz. Bu konuda kapsamlı bir açıklama yapacağız” dedi.
Akkuyu Nükleer Santrali projesine yeni bir şirketle devam edilecek. IC İçtaş İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. ile sözleşme feshedildi yerine TSM Enerji Limited şirketiyle sözleşme imzalanmıştı. Akkuyu Nükleer AŞ Genel Müdürü Zoteeva, Titan 2-IC İçtaş’la olan sözleşmenin 26 Temmuz’da feshedildiğini duyurdu. IC İçtaş fesih kararını “haksız, hileli ve usulsüz” olarak nitelendirdi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “(Akkuyu Nükleer Güç Santrali sözleşme feshi) Akkuyu konusunda kabinede bilgilendirme yaptım. İki tarafın da iddialarını değerlendiriyoruz. Bu konuda kapsamlı bir açıklama yapacağız.” dedi.
Akkuyu’da neler oluyor?
Gazete Duvar’da yer alan habere göre, Akkuyu Nükleer AŞ Genel Müdürü Anastasia Zoteeva, projenin ana yüklenicisinin değiştirilmesinin ardından sahada çalışan tüm Türk şirketleriyle sözleşme imzalanmaya başlandığını açıkladı. IC İçtaş ise fesih kararının fiilen ve hukuken yürürlüğe konulmasının mümkün olmadığını belirterek, açıklamaya tepki gösterdi.
Zoteeva, Mersin’in Gülnar ilçesinde yapımı devam eden Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin (NGS) inşaat sahasından yayınladığı video mesajında, projede ana yüklenici olarak görev yapan Titan 2-IC İçtaş Anonim Şirketi’ni değiştirmeye karar verdiklerini, şirketle olan sözleşmenin 26 Temmuz’da feshedildiğini ifade etti. Projede ana yüklenici olarak TSM Enerji İnşaat Sanayi Limited Şirketi ile sözleşme imzaladıklarını aktaran Zoteeva, yüklenicinin Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulan bir Türk şirketi olduğunu ifade etti.
“Taşeronlarla sözleşmeler imzalanıyor”
Zoteeva, değişimin ardından sahadaki Türk şirketleriyle sözleşme imzalamaya başladıklarını bildirerek, şu değerlendirmede bulundu: “Sahada çalışan Türk yüklenicilerimiz dahil olmak üzere mevcut tüm Türk taşeronlarımızın sözleşmeleri, şu an itibarıyla ya yeniden imzalanmış ya da en yakın zamanda yeniden imzalanacaktır. Projedeki tüm Türk taşeronlarımızla görüştük ve hepsi de bizimle çalışmayı kabul etti. Şu andan itibaren daha yoğun çalışmamız gerekecek. Türk yüklenici şirketlerimizle uzun süredir, güvene dayalı doğru bir ilişki sürdürüyoruz. Ben tüm taşeronlarımıza yürekten inanıyorum ve onları her zaman gönülden destekliyorum.”
“İlk ünite 2023’te tamamlanıyor”
Proje inşaatında kendileri için en önemli şeyin insanlar olduğunu anlatan Zoteeva, “Sahada çalışan tüm çalışma arkadaşlarımızın güvenliğinin sağlanması ve onlara karşı yükümlülüklerin koşulsuz olarak yerine getirilmesi bizim teminatımız altındadır. Onların haklarının asla zarar görmemesi ve korunması konusunun her zaman takibinde olacağız” ifadesini kullandı.
Zoteeva, santralin ilk ünitesinin gelecek yıl tamamlanacağını belirterek, “Hedefimize, sahada çalışan ve büyük çoğunluğunun yani yüzde 80’inin Türk vatandaşı olduğu geniş Türk-Rus ekibimizin ortak çabalarıyla ulaşacağımıza inanıyoruz. Başaracağız ve Akkuyu NGS’nin ilk ünitesini 2023 yılında tamamlayacağız” mesajını paylaştı.
IC İÇTAŞ: Fesih girişimi uluslararası kanunlara aykırı
IC İçtaş İnşaat A.Ş ise Akkuyu Nükleer A.Ş. tarafından yapılan fesihin hukuken geçersiz olduğunu belirtti. Bir oldu-bitti durumu yaratılmak istendiği vurgulanan açıklamada, fesih girişiminin fiilen ve hukuken uygulanmasının mümkün olmadığı savunuldu.
IC İçtaş İnşaat A.Ş.’den konuya ilişkin yapılan açıklama şöyle:
- “Akkuyu Nükleer A.Ş. tarafından 29.07.2022 ve 30.07.2022 tarihlerinde yapılan basın açıklamalarında sırasıyla ‘Akkuyu NGS projesinde çalışmalarını tamamlayan IC İçtaş İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ ile sözleşmenin feshedildiği’ belirtilmiş ve ‘Akkuyu Nükleer tarafından Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş, Türkiye’de tüzel kişiliği olan TSM Enerji İnşaat Sanayi Limited Şirketi (TSM) ile sözleşme imzalanmıştır’ denilerek kamuoyu yanıltılmaya, bir oldu bitti yaratılmaya çalışılmıştır.
- Akkuyu Nükleer A.Ş. tarafından yürütülen bu fesih girişimi hem sözleşmenin tabi olduğu uluslararası hukuka hem de söz konusu şirketlerin tabi olduğu Türkiye Cumhuriyeti Hukuku’na açıkça aykırıdır. Bu doğrultuda hukuken geçersiz olan bu faaliyetler neticesinde kamuoyunu yeniden bilgilendirme gereği hasıl olmuştur.
- Öncelikle yeniden belirtmek isteriz ki tüm Mühendislik, Tedarik ve İnşaat işlerinin (EPC) tek bir Rus şirketine hileli, hukuk tanımaz bir şekilde verilmesi; Proje’nin yönetimindeki Türk şirketlerinin varlığını bir oldu bittiye getirerek bitirmeye, projenin yönetim kadrolarında yer alan 3000’e yakın Türk personeli ve bu kadronun yönetiminde çalışan %93’ü Türk 25000 kişilik çalışan kadromuzu tasfiye ederek Türk şirketlerini sadece standart inşaat işleri yapan alt taşeron seviyesine indirgemeye çalışmaktır.
- Akkuyu Nükleer A.Ş tarafından yapılan basın açıklamalarında yer alan hususlar gerçeği yansıtmamakta ve kamuoyunda proje alanında her şey yolunda algısı oluşturulmaya çalışılmaktadır. Akkuyu A.Ş.’nin hukuksuz fesih bildirimi kapsamında verdiği talimat çerçevesinde sahadaki işler durdurulmuş, on binlerce çalışanımız mağdur edilmemeleri adına ücretli izne gönderilmiştir. Belirtilenin aksine, teknik güvenliği gerektiren yapıların korunmasına ait işler kapsamında son derece sınırlı bir çalışma yürütülmektedir. Esasen fesih bildirimi ile birlikte sahada hukuken çalışma şartları ortadan kalkmış olup, sigortalar geçersiz hale gelmiş, işverenin yetkili personelimizin sahaya girişini engellemesi sebebiyle iş sağlığı ve güvenliği şartları ortadan kalkmıştır.
“Kanunlara aykırı ve geçersiz”
- Akkuyu Nükleer Güç Santrali Projesi kapsamında şirketimiz IC İçtaş İnşaat A.Ş.’nin, Rus Titan-2 şirketiyle (Rosatom ortaklı) %50-50 eşit oranda hissedar olduğu T2-IC Ortak Girişim A.Ş. proje işvereni Akkuyu Nükleer A.Ş. ile Mühendislik, Tedarik ve İnşaat Sözleşmesi’ni 22.07.2019 tarihinde imzalamıştır. Lakin kamuoyuna duyurulan fesih girişimi bildirisinde yalnızca şirketimiz IC İçtaş İnşaat’ın sözleşmesinin tek taraflı olarak sona erdirildiği belirtilmiştir. Daha önce de ifade ettiğimiz üzere IC İçtaş İnşaat, Akkuyu Nükleer A.Ş ile direkt hiçbir sözleşmenin tarafı olmayıp, Rus TİTAN-2 şirketi ile beraber kurulmuş olan T2-IC Ortak Girişim A.Ş’nin, TİTAN-2 ile beraber eşit hak ve yükümlülüğe sahip yüzde 50 hissedarı konumundadır. Projede tüm işler her seviyede eşit hak ve sorumlulukta ortak olarak yürütülmektedir.
- Akkuyu Nükleer A.Ş., bir taraftan T2-IC Ortak Girişim A.Ş.’nin sözleşmesinin feshi girişimini bu çapta bir projeye göre son derece yüzeysel ve hukuk yönünden kabul edilemez gerekçelere dayandırmak isterken; diğer taraftan bu ortak girişimde IC İçtaş İnşaat ile eşit yönetim hakkına ve sorumluluğuna sahip Rus TİTAN-2 şirketinin alt şirketleri aracılığı ile doğrudan ve dolaylı olarak yüzde yüz hissedarı olduğu merkezi Rusya’da bulunan TSM Enerji İnşaat Sanayi Limited Şirketi (TSM) ile yeni sözleşme imzalamıştır. Bu büyüklükte bir Proje’nin Ana Yüklenicisi olarak sözleşme imzalanan firmanın herhangi bir iş bitirme yeterliliği olmayan bir “Limited Şirket” olması da yapılan işlemdeki oldu bitti yaratma çabasını açıkça göstermektedir.
- TSM şirketi ile Akkuyu arasındaki bu sözleşme hem yerleşik hukuka hem de IC İçtaş İnşaat ile Rus TİTAN-2 şirketi arasında imzalı hissedarlar sözleşmesinde yer alan münhasırlık hükümleri içeren sözleşmeye açıkça aykırıdır.
- Bütün bunlara ilave olarak T2-IC Ortak Girişim A.Ş ile Akkuyu Nükleer A.Ş. arasında imzalı sözleşme içinde bağlayıcı hüküm olan Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin onayı ile kanunlaşan, 06.10.2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Türkiye Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu arasında imza edilmiş olan Milletlerarası Andlaşma’nın 5.5. maddesi gereklerine aykırı olarak Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin muvafakati alınmadan ve oldu bittiye getirilerek yapılmak istenen bu fesih girişimi açıkça kanunlara, sözleşmeye aykırı, hileli ve geçersiz bir işlemdir.
“Fesih girişiminin uygulanması mümkün değil”
- Mevcut sözleşme kapsamında halen geçerli olan ve birçok ticari, hukuki ve teknik boyutuyla mutabık kalınmamış ve mahsuplaşılmamış 100’e yakın alt sözleşme, 1000’e yakın malzeme ve tedarik sözleşmesi bulunmaktadır. Bu işlemler mahkeme gözetimindeki tespit davaları ile tüm boyutlarıyla tamamlanmadan durdurulan işlerin hiçbiri TSM’ye veya başka şirketlere devredilemez.”