Suriye’deki iç savaşla birlikte Türkiye’ye gelen ve geçici koruma statüsüne alınan Suriyeliler ve son dönemde farklı ülkelerden gelen yabancılar iç siyasetin sıcak konuları arasında yer alıyor.

Muhalefet farklı bakış açılarıyla da olsa sorunun iktidarlarında çözüleceğini söylerken İçişleri Bakanlığı’yla sık sık münakaşaya giriliyor.

Peki Türkiye’de kaç Suriyeli ve kaç yabancı var? Vatandaşlık alan ve bir sonraki seçimde oy kullanacak kaç Suriyeli bulunuyor?

Göç İdaresi Başkanlığı’nın 18 Ağustos tarihinde açıkladığı son verilere göre Türkiye’de yaşayan Suriyeli sayısı bir önceki aya göre 1385 kişi artarak toplam 3 milyon 652 bin 813 kişiye ulaştı.

Başkanlığın verilerine göre geçici barınma merkezlerinde kalan Suriyeli sayısı 48 bin 399 kişi olurken, bu sayı temmuzda 48 bin 958 kişiydi. Buna göre Türkiye’de bulunan Suriyelilerin yalnızca yüzde 1,3’ü merkezlerde yaşarken geri kalanlar şehirlerde yaşamlarını sürdürüyor.

Verilere göre merkezlerde yaşayan Suriyelilerin sayısı 3 milyon 604 bin 414 kişi olurken, bu sayı geçtiğimiz aya göre bin 944 kişi azalmış durumda. Suriyelilerin en yoğun yaşadığı illerse Ankara, Antalya, Aydın, Bursa, Çanakkale, Düzce, Edirne, Hatay, İstanbul, İzmir, Kırklareli, Kocaeli, Muğla, Sakarya, Tekirdağ ve Yalova şeklinde.

Verilere göre Suriyeliler, başta sanayi olmak üzere çeşitli iş olanaklarının daha yüksek olduğu kentleri yaşamak için tercih ediyor.

Veriler incelendiğinde Türkiye’de en fazla Suriyelinin yaşadığı şehir olarak 549 bin 788 kişi ile İstanbul öne çıkıyor. Bu kenti Suriye’ye sınırı bulunan Gaziantep 465 bin 378 kişi ve Şanlıurfa 383 bin 970 kişiyle takip ediyor.

Kilis ise kentin nüfusuna göre en fazla Suriyeli yoğunluğunun olduğu kent olurken, 91 bin 158 Suriyeli bulunuyor. Kentin kayıtlı Türkiye vatandaşı sayısı 145 bin 826 olurken bunun yüzde 38,5’i Suriyelilerden oluşuyor. Türkiye genelinde yaşayan Suriyelilerin Türkiye vatandaşlarının nüfusuna oranıysa yüzde 4,14 olarak ortaya çıkıyor.

Tartışmalı konu: Vatandaşlık verilenlerin sayısı

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri verilerine göre 19 Ağustos 2022 itibariyle Türkiye vatandaşlığı alan Suriyeli sayısı 211 bin 908’e ulaşmış durumda. Bu kişilerden 120 bin 133’ü reşit durumda ve bir sonraki seçimlerde oy kullanmalarının önünde herhangi bir engel bulunmuyor. Reşit olan ve oy kullanacak Suriyelilerin 64 bin 271’i erkek, 55 bin 862’si kadın.

Öte yandan Türkiye’de vatandaşlığa sahip olan 104 bin 976 Ahıska Türkü, 7001 Uygur Türkü ve 39 bin 294 Afganistan uyruklu kişi bulunuyor.

Türkiye’de kayıtlı olan, ikamet adresi bulunan ve çalışma iznine sahip yabancı sayısıysa 31 Aralık 2021 tarihine göre 1 milyon 792 bin 36 kişi. Tüm bu veriler birleştirildiğinde ise 18 Mayıs 2022 tarihinde Göç İdaresi Uyum ve İletişim Genel Müdürlüğü verilerine göre Türkiye’de en az 5 milyon 506 bin 304 yabancı bulunuyor.

Türkiye’de yaşayan ve daha sonra batılı ülkelere yerleştirilen toplam Suriyeli sayısı ise 19 bin 502 kişi. En fazla Suriyeli kabul eden ülke Kanada olurken, en az kabul eden ülke ise Fransa konumunda.

Öte yandan birebir formülüyle Türkiye’den en fazla Suriyeli alan ülke ise Almanya olurken, en az alan ülke ise Slovenya.

Türkiye’de devlet üniversitelerinde okuyan Suriyeli sayısıysa Millî Eğitim Bakanlığı tarafından Haziran 2021’de yayınlanan açıklamaya göre 48 bin 192 kişi olarak tespit edilmiş durumda. Anaokulunda 35 bin 707, ilkokulda 442 bin 817, ortaokulda 348 bin 638 ve lisede 110 bin 976 Suriyeli eğitim görüyor. Eğitim yaşına gelmesine rağmen okula gitmeyen Suriyeli sayısı ise verilere göre 432 bin 956 kişi.

Net bir veri olmamakla birlikte Türkiye’de doğan Suriyeli çocuk sayısının 500 bine yakın olduğu tahmin ediliyor.

Öte yandan 2016’dan Nisan 2022’ye kadar olan tarihte en az 19 bin 336 Suriyeli karıştıkları asayiş olayları nedeniyle sınır dışı edildi.

Göç İdaresi’nin verilerine göre 18 Ağustos 2022 tarihi itibari ile Türkiye’de 78 bin 109’u Afgan ve 25 bin 103’ü Suriyeli olmak üzere 176 bin 869 düzensiz göçmene müdahale edildi. Bu sayının en yüksek olduğu yıl ise 454 bin 662’yle 2019.