İran’da türban kuralları gerekçesiyle ahlak polisinin gözaltına aldığı 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin ölümünün ardından başlayan protestolar sürüyor. Giderek büyüyen protesto gösterilerinde şimdiye kadar beş kişinin, İran polisinin açtığı ateş sonucu öldüğü belirtiliyor.

İran’da 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin ölümü sonrası tansiyon düşmüyor. Türban ve yönetim karşıtı protestocular İran’ın pek çok kentinde sokaklara çıktı.

Polislerin protestocuların üzerine ateş açması sonucu hayatını kaybedenlerin olduğu, onlarca kişinin de yaralandığı belirtiliyor.

Zaman zaman İran güvenlik güçlerinin protestocular karşısında zor anlar yaşadığı ve çekilmek zorunda kaldığına yönelik görüntüler sosyal medya hesaplarında paylaşılıyor.

İnsan hakları örgütleri açılan ateş sonucu öldürülenlerin ikisinin Mahsa Amini’nin memleketi olan Sagız kentinden olduğunu açıkladı.

İranlı resmi makamlar ölümleri doğrulamazken, yedi bölgede çıkan protestoların güvenlik güçlerince bastırıldığını duyurdu.

Sayılar çelişiyor

Protestolarda ölümler yaşandığına dair haberler dün resmi ağızdan da doğrulanırken, sivil toplum kuruluşlarıyla yerel yönetimin verdiği sayı ve bilgiler çelişiyor.

Norveç merkezli Hengaw İnsan Hakları Örgütü, salı günü İran’da Mahsa Amini’nin ölümüyle başlayan protestolarda beş kişinin polis tarafından vurularak öldürüldüğünü açıkladı. Grup, 75 kişinin de yaralı olduğunu bildirdi.

Protestoların yoğunlaştığı Kürdistan eyaletinin Valisi Esmail Zarey Kuşha ise aynı gün yaptığı açıklamada yasadışı olarak nitelendirdiği protestolarda şüpheli şekilde üç kişinin öldüğünü açıkladı.

Vali, bu insanların kolluk kuvvetlerine çalışmayan “düzen karşıtı elementler” tarafından öldürüldüğünü söyledi.

İranlılar ve yabancı ülke vatandaşları gözaltına alındı

Pazartesi ve salı günü, İran’ın başkenti Tahran’ın merkezinde ve üniversitelerde de Emini’nin ölümü sebebiyle protestolar düzenlendi. Bu eylemler, polis tarafından biber gazı kullanılarak dağıtıldı. Protesto ve müdahalelerden görüntüler sosyal medyada gündem oldu.

Tahran Valisi Muhsin Mansuri, salı gün İranlıların yanı sıra bazı yabancı ülke vatandaşlarının da eylemlerde gözaltına alındığını duyururken, sayı paylaşmadı.

Mansuri, protestolara “bazı yabancı ülke diplomatik misyonlarının da karıştığını” iddia etti.

Sokaklarda protestocular türbanlarını yaktı.

Bazı kadınlar Mahsa Amini’nin ölümü sonrası artık türban takmayacaklarını duyurdu.

Sokaklardaki protestolar sosyal medyaya da yansıdı. Pek çok kullanıcı farklı şekillerde tepkilerini dile getirdi. Bazı kadınlar kamera karşısında saçlarını kesti, bazıları türbanlarını yaktı. Twitter’da Mahsa Amini etiketiyle paylaşılan mesaj sayısı 4 milyonu geçti. İran’da bazı bölgelerde internet erişiminde sorun olduğu gelen haberler arasında.

İran’ın en önemli turistik bölgelerinden olan Kiş Adası’nda polisler, protestocuların üzerine ateş açtı. Bandarabbas şehrinden protestocular “Kadın, yaşam, özgürlük” sloganları attı. Sari şehrinde de belediye binasında asılı olan İmam Humeyni’nin ve Ayetullah Hameneyi’nin resimleri protestocular tarafından indirildi.

Emniyet güçleri ahlak polisi tarafından gözaltına alınan 22 yaşındaki Amini’nin halihazırda sağlık problemleri olduğu iddiasında. Ancak genç kadının ailesi bu iddiaları yalanlıyor. İçişleri Bakanlığı Amini’nin ölüm nedeni için otopsi raporunun beklenmesi gerektiğini açıklamıştı.

Ne olmuştu?

Mahsa Amini İran’da türban kurallarına uygun örtünmediği gerekçesiyle 13 Eylül’de “ahlak polisleri” tarafından Tahran’da gözaltına alınmış, gözaltı merkezinde fenalaşan genç kadın üç gün komada kaldıktan sonra 16 Eylül’de hayatını kaybetmişti.