İktidarın yayın yasağı ve bant daraltma uygulaması ne amaçlıyor: Hukuki dayanağı ne?
İstanbul’un en işlek caddelerinden biri olan İstiklal Caddesi’nde 13 Kasım’da gerçekleştirilen bombalı saldırının ardından Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, (RTÜK) patlamaya ilişkin yayın yasağı getirdi ve ardından “bant daraltma” uygulamasıyla sosyal medyaya erişimi kısıtladı.
İstanbul’un en işlek semtlerinden Taksim’deki İstiklal Caddesi’nde 13 Kasım’da bomba patlatılması sonucunda altı kişi yaşamını yitirdi, 81 kişi de yaralandı.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), dakikalar sonra patlamaya ilişkin yayın yasağı getirdi. Karar, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın başvurusu üzerine alındı. Akabinde sosyal medya platformlarına erişilemedi, siber güvenlik ve internet gözlemevi NetBlocks’un aktardığına göre patlamanın ardından Twitter, Instagram, YouTube ve Facebook’a erişim kısıtlandı.
Bir yanda dezenformasyonla mücadele ve yurttaşları korkuya sürüklememe kaygıları, diğer yanda ifade ve basın özgürlüğü ile halkın haber alma ve iletişim hakkı tartışmaları gündeme geldi.
Küresel internet erişimini takip eden Netblocks adlı gözlemci kuruluşun verilerine göre, Türkiye’de 2015’ten bu yana 21 kez farklı gerekçelerle, farklı platformlara erişim sınırlandırıldı.
Bu tür durumlarda sosyal medyaya erişim yalnızca VPN kullanmayı bilenler, yani internete sanal özel ağlar üzerinden bağlanabilenler tarafından sağlanabildi.
Ne amaçlanıyor?
Peki Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) bu uygulamalarla neyi amaçlıyor? Konuya dair eleştiriler neler?
BBC Türkçe’de yer alan habere göre, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) gönderdiği yazılı açıklamada bant daraltmaya gidildiğini doğruladı.
BTK uygulamanın gerekçesini “13.11.2022 tarihinde İstanbul ili Beyoğlu ilçesi İstiklal Caddesinde meydana gelen patlama sonrasında, belirli platformlarda paylaşılan görüntülerin ve içeriklerin ilgili güvenlik koordinasyon birimlerince toplumda korku, panik ve kargaşa oluşturabileceği ve terör örgütlerinin amaçlarına hizmet edebileceği değerlendirildiğinden, ilgili mevzuat kapsamında gerekli tedbirler alınmıştır” ifadeleriyle açıkladı.
Konuyla ilgili RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin, bütçe müzakereleri yoğunluğu nedeniyle BBC’nin sorularını yanıtlamadı. RTÜK üyelerinden İlhan Taşçı ise RTÜK’ün sadece kararı uyguladığını vurguladı. Taşçı, “Aslında burada RTÜK’ün hiçbir dahli yok. Yayın yasağını getiren mahkeme çünkü RTÜK’ün böyle bir yetkisi yok zaten yasadan kaynaklı olarak. Mahkeme kararının RTÜK’e ulaşmasından itibaren RTÜK, 1700 yayıncıya aynı anda bir saniye içerisinde bütün kararı iletebilecek bir mekanizma kurulu. Burada RTÜK, sadece mahkemenin almış olduğu diyelim, yayın yasağı kararını yayıncılara iletmekle görevli bir sekreterya hizmeti sunuyor” diye konuştu.
VPN nedir?
İnternette gerçekleştirdiğiniz her harekette dijital izler bırakmadan, mahremiyetinizi koruyarak kısıtlama olmaksızın tüm internet sitelerine özgürce erişim sağlamanızı sağlayan bir altyapı.
