Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Kahramanmaraş merkezli 10 ili etkileyen depremler nedeniyle olağanüstü hal (OHAL) ilan etme kararı aldıklarını açıklamasının ardından, OHAL kararı, Resmi Gazete’de yayımlanacak ve ardından Türkiye Büyük Millet Meclisinin (TBMM) onayına sunulacak.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Anayasa’nın 119. maddesine dayanarak, Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen Kahramanmaraş, Hatay, Adıyaman, Diyarbakır, Şanlıurfa, Malatya, Kilis, Gaziantep, Osmaniye ve Adana’yı kapsayan 3 ay süreli OHAL kararı aldıklarını açıkladı.
- 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu, doğal afet durumlarında, olağanüstü hal ilan edilmesi ve usulleriyle olağanüstü hallerde uygulanacak hükümleri belirliyor. Kanuna göre, OHAL kararı, Resmi Gazete’de yayımlanacak ve TBMM’nin onayına sunulacak.
- Meclis, olağanüstü hal süresini değiştirebilecek, her defasında 4 ayı geçmemek üzere süre uzatabilecek veya olağanüstü hal kaldırabilecek.
- Olağanüstü hal süresince Cumhurbaşkanı, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda Anayasa’nın 91. maddesindeki kısıtlamalara ve usule bağlı olmaksızın, kanun hükmünde kararnamemeler çıkarabilecek.
OHAL kararı sonrası yapılacaklar
- Kanuna göre, OHAL kararının alınmasının ardından, felakete uğrayanların kurtarılması, hasar ve zararın telafisi için ihtiyaç duyulan ve hemen sağlanamayan para ve her türlü taşınır ve taşınmaz mallar ve yapılması gereken işler, para, mal ve çalışma yükümlülüğü yoluyla sağlanacak.
- Gerekli harcamalar öncelikle kamu kaynakları ile yardımlardan sağlanacak. Olağanüstü hal ilan edilen bölge içindeki kamu kurum ve kuruluşlarıyla tüzel ve gerçek kişiler, kendilerinden istenecek veya yükümlülük konulacak arazi, arsa, bina, tesis, araç, gereç, yiyecek, ilaç ve tıbbi malzeme ile giyecek ve diğer maddeleri vermek zorunda olacak.
- Bu amaçla, öncelikle o bölgedeki genel ve katma bütçeli dairelere, kamu iktisadi devlet teşekkülleri ve kuruluşları ile bunlara bağlı müesseselere ve mahalli idarelere başvurulacak. İhtiyaçların bu kaynaklardan zamanında ve yeterince karşılanmaması halinde, imkan ve kaynakları da dikkate alınarak, bölgedeki özel kuruluşlara ve gerçek kişilere ait olanlara yükümlülük konulacak.
- Yiyecek, giyecek, araç, gereç, ilaç ve tıbbi malzemeler gibi zaruri maddeler bölge sınırları içinde sağlanamadığı takdirde, bu Kanun hükümleri uygulanmak suretiyle en yakın bölgelerden yükümlülük yoluyla sağlanacak.
- Olağanüstü hal ilan edilen bölgelerde yaşayan 18-60 yaş arasındaki vatandaşlar, olağanüstü hal sebebiyle kendilerine verilecek işleri yapmakla yükümlü olacak.
- Olağanüstü hal ilanında koordinasyon, Cumhurbaşkanlığınca veya Cumhurbaşkanının görevlendireceği Cumhurbaşkanı yardımcısı ya da bakanlıkça sağlanacak.
- Bunun için, ilgili bakanlıkların temsilcilerinden oluşacak Olağanüstü Hal Koordinasyon Kurulu kurulacak.