Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu’nun yaptığı Küresel Haklar Endeksi’ne göre Türkiye 148 ülke arasında çalışan haklarının en kötü olduğu 10 ülke arasında yer aldı.
Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu’nun (ITUC) her yıl hazırladığı Küresel Haklar Endeksi’nde Türkiye 148 ülke arasında işçilerin çalışma koşulları ve hakları bakımından en kötü 10 ülkenin içinde yer aldı. Türkiye 2022 yılında da bu 10 ülkenin içindeydi.
ITUC, Türkiye ile ilgili değerlendirmesinde grevlerin baskılanması, sendikacıların keyfi tutuklanması ve sistematik sendika bozuculuğunu öne çıkardı.
Raporda, geçen sene özlük haklarının iyileştirilmesini talep etmek için Ankara’da toplanan öğretmenlerin tartaklanarak gözaltına alınması ve Türk Tabipleri Birliği (TTB) Başkanı Şebnem Korur Fincancı’nın tutuklanması dahil birçok olay örnek gösterildi.
2023 sıralamasında en kötü 10 ülke şöyle:
- Bangladeş
- Belarus
- Ekvador
- Mısır
- Esvatini
- Guatemala
- Myanmar
- Tunus
- Filipinler
- Türkiye
Raporda yer alan yüksek düzeydeki ihlaller özetle şöyle:
- 10 ülkeden 9’u grev hakkını ihlal etti. Kanada, Togo, İran, Kamboçya ve İspanya’daki işçiler, grev kararlarının ardından cezai kovuşturmaya veya işten çıkarmaya maruz kaldı.
- Ülkelerin yüzde 77’si çalışan insanları sendika kurma veya sendikaya üye olma hakkından dışladı. Göçmen, yerli ve geçici işçiler, kayıt dışı ekonomide çalışanlar, platform çalışanları ve Özel Ekonomik Bölgelerdeki işçilerin örgütlenme özgürlüğü hakkı reddedildi. Burundi, Haiti, Hindistan, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri, işçileri sendikal temsilden dışlayan ülkeler arasında yer aldı.
- İfade ve toplanma özgürlüğü hakkı, ülkelerin yüzde 42’sinde kısıtlandı ve bu, genellikle işçilerin polis şiddetiyle karşı karşıya kaldığı protestolarla sonuçlandı. Fransa’da yasal protestolar, acımasız polis dayakları, ayrım gözetmeyen tutuklamalar ve göz yaşartıcı gazla karşılandı. İran’da öğretmenler, 1 Mayıs gösterilerine katıldıkları için tutuklandı ve polis tarafından dövüldü.
10 ülkeden 8’i toplu sözleşme hakkını ihlal etti. Hollanda, Kuzey Makedonya, Zimbabwe, Honduras, Endonezya, Karadağ ve Sırbistan’daki işçilerin toplu sözleşme haklarının ciddi şekilde azaldığı görüldü. - Beyaz Rusya, Myanmar, Hong Kong, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Guatemala da dahil olmak üzere ülkelerin yüzde 73’ü sendikaların tescilini engelledi veya yasakladı.
- 69 ülkede işçiler tutuklandı ve gözaltına alındı; Myanmar, Hong Kong, Dominik Cumhuriyeti, Hindistan ve Türkiye’de önde gelen sendika liderleri hedef alındı.
- Ülkelerin yüzde 65’inde çalışan insanların adalete erişimi yoktu veya kısıtlıydı. Zimbabve, Çin ve Kazakistan’daki sendika liderleri ve işçi hakları savunucuları uydurma suçlamalarla yargılandı ve davaları genellikle yasal sürecin hiçe sayılmasıyla kuşatıldı.