Antalya Diplomasi Forumu’nun son gününde konuşan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ukrayna’daki Türk vatandaşlarına ilişkin, “Şehrin (Mariupol) altyapısı gitmiş durumda, oradaki vatandaşlara telefonla ulaşamıyoruz. Oradaki camide vatandaşlarımız var, temas halindeyiz. Dünden beri otobüslerimiz orada bekliyor, çatışmalar devam ettiği için ve telefonlar kullanılmadığı için bekliyoruz. Vatandaşlarımızın yüzde 90’ından fazlasını tahliye etmiş olacağız” dedi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Antalya Diplomasi Forumu’nun (ADF) son gününde değerlendirmelerde bulundu.
Çavuşoğlu, “Ukrayna ve Rusya dışişleri bakanlarını ilk kez bir araya getirdik, bütün dünyanın gözü kulağı Antalya’daydı. Biz her zaman diplomasiyi öncelendiren bir tutum sergiledik. Son üç günde birçok konuda samimi görüş alışverişinde bulunduk” dedi.
ADF’nin artık uluslararası düzeyde tanınan bir forum haline geldiğini söyleyen Çavuşoülu, “17 ülke başkanı, 80 bakan ADF’ye katıldı. 75 ülkeden katılımcı bir araya geldi. Diplomasiye daha fazla ihtiyaç duyuyoruz. AFD’ye artan bu ilgi, Sayın Cumhurbaşkanımız Erdoğan’ın da çalışmaları sayesinde oldu. Forum sayesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan 11 lider ile ben 67 bakan ile görüştüm” ifadelerini kullandı.
Çavuşoğlu, yaptığı konuşmanın ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.
“Ukrayna’da camide bazı Türk vatandaşlarının mahsur kaldığı, caminin ya da yakın çevresinin bombalandığı yönünde iddialar var. Bu konuda bilginiz nedir?” sorusuna Çavuşoğlu, şu yanıtı verdi:
“Mariupol’un altyapısı gitmiş durumda”
- “Savaş başladığından beri vatandaşlarımıza uyarı yönünde mesaj atmıştık. Savaşın başladığı günden bu yana 14 bin 480 vatandaşımızı tahliye ettik. Çatışma bölgesinde kalan vatandaşlarımız da var özellikle Mariupol’de. Lavrov ile görüşmemizde insani koridor konusunu da görüştük. İnsani ateşkes ve koridorun açılması gerekiyor, bu konuyu iki tarafla da konuşuyoruz. Şehrin altyapısı gitmiş durumda, oradaki vatandaşlara telefonla ulaşamıyoruz. Oradaki camide vatandaşlarımız var, temas halindeyiz. Caminin bombalandığı yönünde haberler çıktı ancak caminin imamı iddiaları yalanlandı. Camide bir hasar yok. Dünden beri otobüslerimiz orada bekliyor, çatışmalar devam ettiği için ve telefonlar kullanılmadığı için bekliyoruz. Vatandaşlarımızın yüzde 90’ından fazlasını tahliye etmiş olacağız.”
“Yarın ilişkiler normalleşirse neden Ermenistan’ı da buna dahil etmeyelim”
Azerbaycan- Ermenistan barış anlaşmasına ilişkin soruyu yanıtlayan Çavuşoğlu, “Azerbaycan Ermenistan’a kapsamlı bir barış anlaşması teklif etti, Ermenistan’ın buna yanıt vermesi gerekiyor. Aliyev’in 3+3 toplantı teklifinde bulununca ilk desteği Cumhurbaşkanı Erdoğan verdi. Yarın ilişkiler normalleşirse neden Ermenistan’ı da buna dahil etmeyelim. Ama bunun için Ermenistan’ın barış anlaşmasına yönelmesi gerekiyor. Azerbaycan ve Ermenistan’ın oturup müzakere etmesi gerekiyor. Biz her türlü müzakereyi destekliyoruz aynı şekilde Azerbaycan’da Ermenistan ile olan görüşmelerimizi destekliyor” dedi.
“Taliban tanınmadan Afganistan’daki birçok sorun çözülmez”
Çavuşoğlu, “Taliban yönetimi uluslararası bir tanım çağrısı yaptı. Türkiye-Katar Kabil Havalimanı’nın işletilmesinde anlaştı. Süreç neden yavaş işliyor?” sorusuna karşılık ise şöyle dedi:
- “ADF’nin kapsayıcı olmasını istiyoruz, herkesi davet ettik. Afganistan paneli de vardı, bugünkü geçici yönetimini davet etmemiz de son derece doğaldır. Bizim daha önce temaslarımız, görüşmelerimiz oldu. Uluslararası tanınma için hangi adımların atılması gerektiğini söyledik. Tanınma olmadan Afganistan’daki birçok sorun çözülmez. Ülkenin özellikle, güvenlik, istikrar ve ekonomi için atılması gereken adımları var. Afganistan’ın bazı olumlu adımları atması gerekiyor. Tanınma konusunda aceleci davranmıyoruz, tüm dünya gibi atılması gereken adımları bekliyoruz.
- Kabil Havalimanı’nın işletilmesinde Katar ile Türkiye arasında hiçbir sorun yok, şu an Taliban ile müzakereler yürütülüyor. Üçlü görüşmelerde ettiğimiz teklifler var, sahadaki şartların ve taleplerin yerine getirilmesi gerekiyor. Şu an bunu gördüğümüzü söyleyemeyiz. Henüz Türkiye ve Afganistan arasında tam bir mutabakat sağlanmadı.”
“Rusya’ya yaptırımlar sorunu çözmez”
Bakan Çavuşoğlu, Rusya’ya uygulanan yaptırımlarla ilgili soruya şu cevabı verdi:
- “Türkiye’nin tutumu başından beri ilkeli, net, açık. Bazı açıklamalarımız ve attığımız adımlar Rusya’yı rahatsız edebiliyor. Bazı atmadığımız adımlarla ilgili Batı beklenti içinde oluyor, ama bunu açıklıyoruz. Bizde bunları iyi şekilde anlatıyoruz. Hava sahasının kapatılması. Montrö Anlaşması’nın ilgili maddelerinin yerine gelmesi halinde ilgili maddeleri uygulayacağımızı söyledik. Montrö’ye göre hava sahasını kapatamayız. Burada hukuki bir yükümlülük var. Diğer taraftan yaptırımların sorunu çözmeyeceğine inanıyoruz. Türkiye’nin bu konudaki tutumunda bir değişiklik yok.”
“Anlaştıklarını söyleyebiliriz”
ABD ile İran’ın nükleer silah konusunda anlaştıkları yönündeki durum sorulan Çavuşoğlu, “Savaştan dolayı maalesef herkesi ilgilendiren önemli konularda bile tıkanıklıklar yaşanabiliyor. Yaptırıma karşı bazı gelişmeleri diğer taraf engelleyebiliyor. Nükleer anlaşmada da bunu görüyoruz. Bir ay önce nükleer anlaşma konusunda yüzde 95 anlaşmışlardı, forum başlarken yüzde 99.9’a çıkmıştı. Tamamen anlaştıklarını söyleyebiliriz. Rusya’nın burada olumsuz bir tavır takındığını da söylüyorlar. Umarım böyle bir tavır olmaz. Burada yapılacak bir anlaşmanın olumlu etkisi iki taraf içinde değil herkes tarafından hissedilecek. İnşallah en kısa zamanda tam mutabakat sağlanır” ifadelerini kullandı.
“Biran önce ateşkesin sağlanması lazım”
Bakan Çavuşoğlu, konuşmasını şöyle tamamladı:
- “O gün hem Lavrov hem de Kuleba’nın basın toplantısında ayrı ayrı söyledikleri gibi liderlerin bir araya gelmesinde başından beri çaba gösteriyoruz. Putin, prensip olarak bu görüşmeye karşı olmadığını Cumhurbaşkanımıza söylemişti. Ukrayna tarafı hazır. Teknik konularda ciddi bir müzakere devam ediyor Belarus’ta. Başka kanallardan girişimler var, bizim de desteklediğimiz. Tarafsız bir ülke olarak, her iki tarafın güvendiği bir ülkeyiz. Sürecin içinde olmamızı onlar da istiyor. Görüşlerin, tutumların yakın olduğunu, anlaşmaya yakın olduğunu görüyoruz. Ama bir an önce ateşkesin sağlanması lazım. Bazı konular silahların sustuğu bir ortamda müzakere edilmesi lazım. Sürecin başlamasına da katkı sağladık. Bunun da ateşkesle sonuçlanmasını arzu ediyoruz. Bazı konularda gelişme olduğu için Putin, ‘Olumlu gelişme var’ demiştir.”