31 Mart yerel seçimleri ile birlikte birçok büyükşehiri kaybeden AKP hükümeti, yönetmelik değişikliği ile büyükşehirlerde bulunan Ulaşım Koordinasyon Merkezi’ndeki (UKOME) temsilci sayısını değiştirmişti. Hükümetin, muhalif belediyelerin yetkilerini azaltmak için attığı adıma İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu tepki göstermişti. İBB harekete geçerek büyükşehir belediyelerinde ulaşım ve trafik koordinasyonunu üstlenen UKOME’nin üye sayısını hükümet lehine değiştiren yönetmeliğe karşı iptal davası açtı.

İBB Hukuk Müşavirliği, İçişleri Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na UKOME ile ilgili yönetmelik değişikliğinin yürütmesinin durdurulması ve iptali istemi ile dava açtı. Danıştay 8. Dairesi’nde 26 Şubat tarihinde açılan davada, uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğacağı gerekçesi ile davalı bakanlıkların savunması alınmaksızın öncelik ve ivedilikle yürütmenin durdurulması istendi.

‘Hizmet zorlaşacak’

Sözcü’den Özlem Güvemli’nin haberine göre; Dava dilekçesinde, yönetmelik değişikliğinin hukuka aykırılıklar taşıdığına dikkat çekildi. Uygulanması halinde büyükşehir belediyelerine kanunla verilmiş görevlerin yerine getirilmesi kapsamında, merkezi idareye geniş yetki veren bu düzenlemelerin büyük problem ve zorluklara yol açacağı, kamu yararı ve hizmet gereklerini yerine getirilmesinin zorlaşacağı ifadelerine yer verildi.

Dava dilekçesinde, ilgili yasalara göre şehir içi trafik, ulaşım ve toplu taşıma konusunda tek yetkili merciinin belediyeler olduğuna dikkat çekilerek “Gerek anayasamız gerekse Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı, yerel yönetimlerin yerel hizmetleri kendi seçilmiş karar ve yürütme organları aracılığıyla yürütülmesini güvence altına almış bulunmaktadır” denildi.

Yetki çatışması yaratır!

Seçimle iş başına gelen yerel yönetimlerin, görev ve sorumlulukları bağlamında merkezi idarenin Anayasa’dan kaynaklı “İdari Vesayet” denetimine tabi oldukları ancak idari vesayet yetkisinin sınırları zorlanarak büyükşehir belediyelerinin ulaşım ve trafik düzeni ile ilgili görevlerinin merkezi yönetimin çoğunlukta olduğu kurullar aracılığı ile koordine edilmesinin yetki çatışmasını beraberinde getireceği kaydedildi. Bu durumun hizmetleri aksatacağı belirtilerek “İdari vesayet yetkisi şekil değiştirerek yönetim otoritesinin devri sonucunu beraberinde getirecektir” denildi.

Yönetmelik değişikliği ile UKOME’nin oluşumunda merkezi idarenin görevlendirdiği üyelerin çoğunluğu oluşturmasının, büyükşehir belediyelerinin ‘özerkliği’ni ihlal ettiği vurgulandı.

Ne olmuştu?

UKOME’de büyükşehir belediyelerini 11 üye, kamuyu 14 üye temsil ediyordu. Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik değişikliği ile 11’i büyükşehir belediyesi, 10’u hükümet tarafından belirlenen 21 üyeden oluşan UKOME’lerdeki üye sayısı 27’ye çıktı.

Yönetmelik ile UKOME’lerde 11 olan büyükşehir belediye temsilcisi sayısı sabit kalırken hükümet tarafından belirlenen kurum yöneticisi sayısı 16’ya yükseldi. Halihazırda var olan Milli Savunma Bakanlığı’nın yanı sıra Milli Eğitim Bakanlığı, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığının birer temsilci eklendi. AFAD da ilk kez UKOME’ye bir temsilci ile girdi.

Yeni üye yapısı şöyle:

• İBB ve bağlı kuruluşlarının temsilcileri: 11
• Bakanlıklar: 4
• Jandarma Genel Komutanlığı: 1
• Emniyet Genel Müdürlüğü: 1
• Sahil Güvenlik Komutanlığı: 1
• Liman Başkanlığı: 1
• Karayolları Genel Müdürlüğü: 1
• Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü ve TCDD Taşımacılık Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü: 2
• Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğü: 1
• Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü: 1
• Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü: 1
• AFAD: 1
• Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu: 1