Koronavirüs tedbirleri kapsamında 7226 Sayılı Kanun ile çeklerin ibraz süreleri 30 Nisan’a kadar durduruldu. Ödeme güçlüğü yaşayan şirketler için getirilen bu uygulama sonrası, hemen hemen bütün çekler ödenmemeye başladı. Milyarlarca liralık para akışının sağlandığı çek sistemindeki tıkanma nedeniyle piyasada nakit sıkıntısı hızla büyüyor.

Koronavirüs nedeniyle çeklerin ibraz sürelerinin mayıs ayına kadar ertelenmesi ile birlikte, piyasada nakit akışı durma noktasına geldi. Karar sonrası parası olanlar da çeklerini ödememeye başladı. 7226 Sayılı Kanun ile çeklerin ibraz süreleri 13.03.2020’den başlayarak 30.04.2020 tarihine kadar durduruldu.

Uygulama ile çek ibrazıyla karşılaşan bankanın, bu kapsamda ödeme yapıp yapmayacağı, çek hesabında yeterli tutarda meblağ yoksa bu durumda karşılıksızdır işlemi yapıp yapamayacağı noktasında, hukuki açıdan ciddi bir belirsizlik söz konusu.

Yeni düzenleme gerekli

7226 Sayılı Kanun’un ciddi tereddütler yarattığını gözlemlediğini söyleyen Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sıtkı Anlam Altay, Türk Ticaret Kanunu’nda, çekte hamil açısından mücbir sebep ortaya çıktığı zaman nasıl hareket edileceğini düzenleyen bir hükmün zaten olduğunu belirtti.

Yapılan düzenleme ile ilgili farklı yönde görüşler bulunduğunu ifade eden Altay, şöyle konuştu:

• Bu görüşlerden birincisi, ibraz süresinin herkes açısından duracağı yönünde. Ama diğer görüş buna şundan dolayı karşı çıkıyor
• Hüküm hak kaybının önlenmesi saikiyle getirildiğinden açıkça kanunda yazdığından, bunun sadece alacaklı yönünden, yani çek hamili yönünden ibraz süresini uzatan bir kural olarak yorumlanması gerektiği kabul ediliyor.
• Kanun koyucunun acilen, bu durumu açıklığa kavuşturan bir düzenleme yapması gerekiyor.

Sorunları çözmüyor

Piyasanın şartlarından dolayı herkesin elindeki kaynağı korumak istediğini söyleyen ticaret hukuku alanındaki çalışmaları ile bilinen Avukat Tamer Kulaçoğlu, “Bu, tehlikeli bir yaklaşım. Ortada bırakılmış bir düzenleme. Kanun süreyi durduruyor ama işlemin nasıl yapılacağını çözmüyor. İnfazların ertelenmesi gibi basit idari bir işlem olarak görüyor bunu hükümet ama aslında öyle olmaması gerekiyor.

Çünkü ticaret hayatındaki etkileri farklı. Bu belirsizlik piyasayı rahatlatmıyor. Hukuki açıdan da hiç alışık olmadığımız bir durum. Borçlu olan açısından bakınca haklısınız, borçlu zor duruma düşmesin.

Ancak alacaklı da alacağını alamadığında o da bu sefer kendi borçlarını ödeyemeyecek. Yeni bir yasal düzenleme gerekiyor” dedi.