Koronavirüs, NATO’yu da tehdit ediyor. DW Türkçe’ye konuşan uzmanlar, salgının tıpkı savaşlar gibi büyük ölümlere yol açtığına, ittifakın tehdit algılamasını dönüştürdüğüne dikkat çekti.

NATO, 70 yıllık tarihinde ilk kez bir virüse karşı savaşıyor. İttifaka üye ülkelerin neredeyse tamamı, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana ilk kez eş zamanlı olarak, çok sayıda ölümlere ve ulusal güvenlik zafiyetlerine yol açan bir tehditle mücadele ediyor.

NATO’nun gücü zayıflıyor mu?

DW Türkçe’den Değer Akal’ın haberine göre 2014-2017 yılları arasında ABD ordusunun Avrupa’daki kara kuvvetlerinin komutanlığını yapan emekli korgeneral Ben Hodges, “Salgının NATO’nun harbe hazır olma yetkinliğini etkilemekte olduğu tabii ki inkar edilemez ancak şu da bir gerçek ki salgın, potansiyel hasımlarımızı da etkiliyor” dedi.

Avrupa Politika Analiz Merkezi (CEPA) adlı düşünce kuruluşunun Stratejik Araştırmalar bölümünün başkanlığını yürüten Hodges, “İzleme, gözetleme, istihbarat toplama, radar, füze savunma sistemi, Karadeniz ve Baltık hava devriyesi ve donanma misyonları ile NATO asli görevlerini yerine getirmeye devam ediyor” şeklinde konuştu.

“NATO hazırlıksız yakalandı”

NATO uzmanı Doç. Dr. Aylin Ünver Noi, ittifakın en tehlikeli, en ölümcül salgınlardan biri olan Covid-19’a hazırlıksızlık yakalandığı görüşünde.

İstinye Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi Noi, NATO’nun sonuncusu 2010 yılının Kasım ayında kabul edilen “stratejik konseptinde” salgınların oluşturduğu tehditlere yer verilmediğine dikkat çekti.

Noi, şöyle devam etti: “Gerçi 2014’deki zirvede kabul edilen deklerasyonda üye ülke liderleri iklim değişikliği ile beraber, doğal afetlerin şiddetini giderek artırdığını, insan sağlığına yönelik riskler bulunduğunu kayda geçirdiler ama strateji belgelerinde değişikliğe gidilerek bunların NATO’nun görev tanımına dahil edilmesini sağlayacak adım atılmadı.”

Güvenlik alanında değişen koşullar ışığında, stratejik planlarını sürekli olarak yenileyen NATO’nun son dönemde tehdit algılamalarında öne çıkan başlıklar hibrid savaşlar, siber saldırılar ve enerji güvenliği oldu. Ancak COVID-19’da olduğu gibi bir salgının bu kadar büyük bir tehdide dönüşebileceği öngörülemedi.

NATO kapsamında önemli görevlerde bulunmuş olan ABD’li emekli general Hodges, geçmişte Amerikan ordusunda, bir salgına yol açabilecek biyolojik saldırı tehdidine karşı tatbikatlar yaptıklarını anlatırken, şöyle devam etti: “Salgınlar yeni değil, hiç hazırlık yapılmayan, kimsenin düşünmediği konular da değil tabii ki. Harp oyunu ve simülasyonlarla bu tehditlere karşı hazırlıklar yapıldı. Ama önemli olan nokta şu: siyasi liderlerimiz bunlardan çıkartılan dersleri dikkate alıyor mu? Açık konuşalım: Liderler bu konuda bütçelere bakar ve kullanacaklarından emin olmadıkları bir şeye para harcamak istemeyebilirler. Şimdi hep birlikte, siyasi liderlerimizin bu salgından sonra, bir sonraki kriz için hazırlıklı olmak adına aşırı kapasite artırımı için onay vermeye cesaretleri olup olmayacağını göreceğiz.”

Rusya ve Çin’den gelen hamleler

Ancak NATO üyelerinin salgının başlarında İtalya ve İspanya’ya yardım için harekete geçmekte geç kalmaları, Rusya ve Çin’in daha önce davranarak yardım ulaştırmaları, Ben Hodges gibi pek çok NATO uzmanının da eleştirilerine yol açtı. “Batılı müttefikler hemen yardıma gitmiş olmalıydı” diyen Hodges, şu özeleştirisini dile getirdi: “ABD bir tsunami ya da deprem olduğunda ilk yardıma giden ülke olarak bilinir. Bu sefer yapmadık. Çin ve Rusya boşluğu doldurmak istedi ve puan topladılar. Gönderdikleri yardımlar ya ilgisiz ya da standartlara uymuyordu. Ancak yine de basında geniş yer buldular. Bundan ders çıkarmak zorundayız.”