Dünya genelindeki düşük petrol talebi ve hızla artan arz nedeniyle petrol stok kapasitesi dolma noktasına geldi. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ile OPEC dışı petrol üreticisi ülkeler arasında yapılan uzlaşı sonucunda günlük 9.7 milyon varil azaltma kararı alınmıştı. Böylelikle stoklar rekor hızda büyümeye devam ederken fiili yedek kapasiteninde Temmuz ayında dolabileceği öngörülüyor.

OPEC ve OPEC dışı petrol üreticisi ülkeler arasında yapılan anlaşma sonrasında günlük 9.7 milyon varil kesinti kararı alınmasıyla birlikte yaşanılan talep sorunu nedeniye stoklar rekor hızda büyüyor. 

13 Nisan’da varılan anlaşma neticesinde üye ülkelerin yapacakları kesintilerin Ekim 2018 ayındaki üretim miktarlarına göre hesaplanacağı aktarılırken, OPEC lideri Suudi Arabistan ile OPEC dışı ülkelerin lideri Rusya’nın ise kesintilerinin günlük 11 milyon varil üzerinden hesaplanacağı bildirilmişti. Petrol talebinin arz anlaşmalarının yetişemeyeceği bir hızda düştüğü giderek daha da netleşiyor. Birleşik Arap Emirlikleri, ikinci çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre günlük 23,1 milyon varil düşüş, yıllık toplamda ise günlük 9,3 milyon varil talep düşüşü öngörüyor. Anlaşmaya yüzde 100 riayet ve Riyad, Abu Dabi Kuveyt’in taahhüt ettiği daha keskin düşüşlere dayalı teorik OPEC+ günlük 12 milyon varil kesintiyle birlikte ABD ve başka ülkelerde keskin düşüşler yaşansa bile bunlar piyasayı dengelemeyecektir.

Stok fazlasını tüketmek yıllar alabilir

Uzmanlar, çeşitli ülkelerin açıkladığı verilerdeki gecikmeler ve şeffaflık ve doğruluk sorunları nedeniyle petrol depolamanın şeffaf bir mesele olmadığını belirtirken Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) devletlerinin aksine yükselen piyasalardaki ticari stokları tahmin etmenin zor olduğunu ifade ediyorlar.

Petrol üreticileri açısından stoklar kıt olduğunda petrol talebindeki artışlar daha yüksek fiyatlara neden olur. Buna karşın depolarda daha çok petrol olması üreticiler için hem ani hem de uzun vadeli sorunlara yol açar. Yüksek seviyedeki stoklar cari fiyatları bastırır ve stok fazlasını tüketmek aylar, hatta yıllar alabilir.

Tanklar hızlı doluyor

Uzmanlar tarafından küresel ham petrol depolama kapasitesinin ticari ve stratejik stoklar dahil 6,7 milyar varil olduğu düşünülüyor. Ancak teknik sebeplerden ötürü bu tabela kapasitesinin gerçekte sadece yüzde 80’i kullanılabildiği bilinirken Citibank, Çin’in 1,5 milyar varil ABD’nin ise 1,3 milyar varil depolama kapasitesi olduğunu tahmin ediyor.

Birleşik Arap Emirlikleri, şimdi küresel ham petrol stoklarının 4,2 milyar varil olduğunu tahmin ediyor ki bu da geriye fiili yedek kapasite olarak 1,2 milyar varil bırakıyor. Enerji Bilgiler İdaresi’ne (EIA) göre ABD 10 Nisan itibarıyla 635 milyon varil ham petrolü SPR olarak tutarken ticari ve diğer stoklarında da 504 milyon varil bulunduruyor. Birkaç analist Çin’deki stratejik ve ticari stokları toplamının Mart sonu itibariyle kabaca 1 milyar varil olduğunu belirtiyor. Uzmanlar Çin’in stoklarını tahmin etmenin zor olduğunu ifade ederek kritik kategorilerin olduğunu belirttiler. Yorumlara göre Çin stokları hakkında stratejik petrol rezervleri, ticari stoklar ve ulusal petrol şirketi ve rafine şirketi stokları. Bu kategoriler arasındaki ayrım her zaman net değil ve devletin talimatları tüm aktörlerin eş zamanlı olarak stok biriktirmesine neden olabiliyor.