Reuters Gazetecilik Çalışmaları Enstitüsü’nün 2020 Dijital Haber Raporu’na göre, dijital medya geleneksel haber kanallarına üstünlük sağlamaya başladı. Sosyal medya platformları içinde Instagram ve YouTube’un haber amaçlı kullanımı arttı. İnsanlar yanıltıcı bilgiden rahatsız ve güvene ihtiyaç duyuyor.

Oxford Üniversitesi Reuters Gazetecilik Çalışmaları Enstitüsü’nün 2020 Dijital Haber Raporu yayımlandı. Raporda genel olarak insanların karantina döneminde TV’ye yöneldiği, dijital medyanın yükselişi ve yanıltıcı bilgiden duyulan endişe göze çarptı. Dünya genelinde medyaya güven azalıyor ancak Türkiye’nin de bulunduğu sadece 6 ülkede güven yüzde 50 seviyesinin üzerine çıkabildi.

Beş ayrı kıtada bulunan 40 farklı ülkede yaşayan 80 bin kişinin katılımıyla yapılan araştırmaya göre dijital mecra, geleneksel haber kaynaklarına üstünlük sağlamaya başladı. Araştırma, uzun vadede dijital medya platformlarının habere ulaşma konusunda egemen konuma geçeceği öngörüldü.

Instagram yükseliyor

Raporda dikkat çeken nokta da sosyal medya platformlarının haber alma yarışındaki sıralaması oldu. Instagram, haber kaynağı olarak kullanımı 2018’e oranla iki katına çıktı. Özellikle gençler arasında Instagram’ın haber alma amaçlı kullanımı oldukça yaygın.

Sıralamanın başında ise Facebook yer alıyor. Bu durum Türkiye’de de böyle. Ankete göre Türkiye’de haber paylaşımı için en fazla kullanılan sosyal medya platformu ise Facebook oldu. Ocak ve şubat aylarında haber paylaşımı için kullanımın yüzde 2 artarak yüzde 49’a ulaştığı Facebook’u sırasıyla Youtube (yüzde 45), Instagram (yüzde 41) ve Whatsapp (Yüzde 31) ile takip etti. Twitter ise sadece 5. sırayı alabildi. Raporun baş yazarı olan Nic Newman, “Instagram gençler arasında çok popüler bir hale geldi. Hikayelere çok iyi yanıt veriyorlar ve görselle araları iyi.” açıklamasında bulundu. İnternette ise akıllı telefonlar Türkiye’de habere ulaşmak için kullanılan ilk araç olmuş durumda.

Türkiye’de TV önde

Raporda, Türkiye’de internetin rolü artsa da, haber ulaşım konusunda televizyonun hâlâ başat konumunu koruduğu görüldü. Uluslararası duruma bakıldığında, yazılı basının da yaşadığı gerilemeye rağmen habere ulaşmada başvurulan kaynaklar arasında önemli bir yer tuttuğu belirtildi. Öte yandan Türkiye’de habere ulaşmak için akıllı telefonlar kullanılan ilk araç konumunda.

Koronavirüsün dünyada etkili olmasıyla birlikte ile birlikte küresel çapta anketin yapıldığı tarihten itibaren medyaya hiç görülmemiş bir güven azalışı gözlemlendi. 2019’a göre ülkelerdeki güven ortalaması 4 puan civarında düşerek yüzde 38’e geriledi.

Dünya genelinde haberlere güven yüzde 38’e geriledi.

Türkiye yüzde 55 oranla, Finlandiya ve Portekiz’den sonra haberlere en fazla güvenen ikinci ülke oldu. Bu oran Fransa, Tayvan ve Güney Kore’de yüzde 20 seviyesine geriledi. Anket toplumların medyaya daha az güvenmesinin nedenini, kötü habercilikten çok, ülkelerinin kurumlarına duydukları memnuniyetsizliğe bağlıyor.

Haber kirliliği endişe yaratıyor

Araştırmada görüş belirten 80 bin kişinin yüzde 56’sı internetteki yanlış ve yanıltıcı haberlerin endişe verici olduğunu düşünüyor. Türkiye’de bu oran yüzde 60 civarında. Bu seviyenin en düşük olduğu ülkeler, görece kutuplaşmanın az olduğu Hollanda, Almanya ve Danimarka gibi ülkeler oldu oldu.