İzmir’de yaşanan depremin ardından ülke genelinde yurttaşlar kendi binaları hakkında endişeye kapıldı. Kentsel dönüşüm konusunda uzman Av. Serkan Çakmaklı, hasarlı ve riskli evde oturanların binasının nasıl dönüştüreceği hakkındaki sorulara yanıt verdi.

AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan “Vatandaşlarımız gerekiyorsa kendisi de üstüne biraz koyarak hızla sağlam bina inşası için harekete geçmeli” demişti. Kentsel Dönüşüm konusunda uzman Avukat Serkan Çakmaklı RS FM’de Atilla Güner’le Akşam Postası’nda merak edilen soruları yanıtladı.

Serkan Çakmaklı’nın uyarı ve tespitleri:

• 2012 Yılı Mayıs ayında yürürlüğe giren Afet riski altındaki alanların dönüştürülmesi hakkında kanunu var. Bu kanun amacıyla doğru olmakla birlikte hukuk tekniği bakımından hukukçuların istediği bir noktaya henüz gelemedi. 8 yılda geldiğimiz noktaya bakarsak kanunda defalarca torba yasayla değiştirildi.
• Riskli olduğunu düşündüğü binada tek bir malikin, bakanlığın yetkilendirilmiş olduğu lisansı kurumlara başvurarak riski yapı tespiti istemi hakkı var. Binanın riskli yapı tespiti çıkmışsa maliklere tebliğ edilecek. Maliklerin itiraz hatta dava hakkı var ama yönetmeliğe göre riskli bir bina ise riski yapı olarak kesinleşecektir bu karar. Kesinleşmeden sonra tahliye ve yıkım süreci başlıyor.

“2019’da eklenen madde bilinmiyor”

• Çevre Şehircilik İl Müdürlü, o binalardaki kişilere ihtarname gönderiyor. ‘’Binanız riskli yapı olarak tespit edilmiştir, bu karar kesinleşmiştir. 60 Gün içerisinde binanızı tahliye edin ve yıktırın’’ deniliyor. 60 Gün içerisinde yerine getirilmezse, bu sefer 30 günlük bir süre veriliyor binada oturanlara. 30 Gün içerisinde de gerçekleştirilmezse belediye tarafından zorla tahliye ve yıkım işlemleri gerçekleştiriliyor. En büyük sorun tebligat kısmında. Tebligat almaya ehli olmayan insanlar var ise bu süreç yılları bulabiliyor.
• 2019 Yılındaki Kentsel Dönüşüm Kanunu’nda bir değişiklik yapıldı, 6A maddesi eklendi. Vatandaşların başvurusundan başka olarak onların dışında bakanlık kendisi riskli yapıları tespit ettirerek yer aldıkları alanları kentsel dönüşüm alanı ilan edebilir dedi hem de vatandaşın başvurusuna gerek kalmadan. Böyle uygulamalar da oldu. İtiraz ve tebligat süreçleri yok. Bu tebligatı binanın kapısına asarım ve muhtarlıkta ilan ederim ve senin buna iki gün itiraz süren var, itiraz etmezsen iki gün sonra kesinleşir dedi.

“Müteahhit rant olmadığı yere girmiyor”

• Kentsel dönüşüm sadece Beşiktaş, Nişantaşı, Kadıköy ve Bağdat caddesi gibi yerlerde rant olan binaları dönüştürerek işler hale getirildi. Müteahhit, rant olmadığı yere girmiyor. Devlet diyor ki, riskli yapı için bir kişinin bile başvurusu yeterli bina yıkılır ama sonra vatandaşla müteahhidi baş başa bırakırım. Devlet bu işe kaynak aktarmadığı sürece bu dönüşümü yapmamız mümkün değil.

“Kredi faizlerini düşürüp vadeleri uzatmak lazım”

• Arsa payı karşılığı inşaat dediğimiz müteahhit ve rant sağlayan sistem, Türkiye’de çökmüş durumda. Vatandaş, müteahhit ile anlaşmadan kendi binasını kendisi yaptıracak ama devletin sağlayacağı çok düşük faizli ve çok uzun kredilerle. Aksi Türkiye’de mümkün değil. Kredi faizlerini düşürüp ödeme vadelerini uzatmak lazım ki vatandaş kat karşılığı müteahhit bulma zorunluluğu kalmadan evlerini yenileyebilsin.