Dış dünyayı Türkiye konusunda gerçekten iyi ve farklı bir biçimde bilgilendirmek amacıyla kurulduğu izlenimi veren “Turkey recap” adlı girişimin yöneticisi Diego Cupolo, yola neden çıktıklarını, ne yapmak istediklerini Yeni Posta’ya anlattı…

İki yıl kadar önce Türkiye merkezli bir basın hizmeti devreye girdi: “Turkey recap”, Türkiye gündemini İngilizce olarak özetliyordu. Geçen yıl da bunun Türkçe versiyonu devreye girdi. Bir haber derlemesiydi bu, ama gerçekten özel bir yanı vardı ve yeni açılımları tetikleyebilecek gibi görünüyordu. Girişimin yaratıcısı ve yöneticisi gazeteci Diego Cupolo’ya bu ilginç çıkışın nedenlerini, gelişim sürecini ve kafasındaki yeni adımları sorduk.

Halen İstanbul’da yerleşik ve Meksika doğumlu bir İtalyan olan Cupolo’nun ilkgençlik yılları kısmen Venezuela’da (Caracas) geçmiş. Gazetecilik kariyerine New York kentinde başlayan Cupolo, Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (International Federation of Journalists) ve ABD Ulusal Yazarlar Birliği (US National Writers Union) üyesi.

Uzun bir süredir Türkiye’nin merkezinde olduğu bölgedeki gelişmeleri serbest gazeteci olarak takip eden Cupolo, sorularımızı yanıtlamadan önce arayışları ve etkinlikleri ile ilgili bilgiler verdi. Her isteyenin karşılıksız olarak, sadece elektronik posta adresini vererek abone olabileceği “Turkey recap”in Türkçe ve İngilizce iki versiyondan oluştuğunu hatırlatarak bağımsız haberciliğin önemine dikkat çeken Cupolo’nun, bu girişimle ilgili “arka plan” notları şöyle:

Habercilikte yeni fırsatlar ve fikirler

• Turkey Recap haber bülteni iki versiyondan oluşuyor: Biri İngilizce, diğeri de Türkçe. Her ikisi de ücretsiz ve takipçilerimizi dilerlerse Patreon üzerinden bizi desteklemeye davet ediyoruz.
• Biz tamamen bağımsızız ve Türkiye gündemini anlamak ve anlatmaktan başka bir amacımız yok, çünkü biz gazeteciyiz ve bu bizim işimiz. İngilizce versiyon Ekim 2019’da, Türkçe olan ise Temmuz 2020’de başladı. Şu anda İngilizce versiyonumuz yaz tatili arası verdi ve eylül ayına kadar yeni haber bültenleri olmayacak. Türkçe versiyon devam ediyor ve dileyenler buradan abone olabilirler: https://www.turkeyrecap.com/tr.html.
• Bu arada, İngilizce baskının yeniden lansmanından önce yeni ekip arkadaşları arıyoruz ve yakın gelecekte platformu genişletmek için yeni fikirler arıyor olmaktan heyecan duyuyoruz. Turkey Recap ekibi olarak heyecan verici bir süreçten geçiyoruz, çünkü, özetle, önümüzdeki yol fırsatlar ve yeni fikirlerle bezenmiş durumda. Bu fırsatların ve fikirlerin sınırları, birlikte çalıştığımız arkadaşlarımızın hayal gücü gibi uçsuz bucaksız.

Türkiye, haber ve biraz da mizah

Diego Cupolo’ya yönelttiğimiz sorular ve aldığımız yanıtlar, şöyle:

Neden böyle bir proje gerçekleştirme gereği duydunuz? Şimdiye kadar nasıl bir geri dönüş aldınız? Bunu yorumlar mısınız? Yani İngilizcenin şu sırada dünya dili olması nedeniyle mi, yoksa Türkiye’nin yakın dönemde dünya gündeminde ön sıralarda yer alacağını, fakat bu ülkeyle ilgili can alıcı bilgilendirmenin eksik kaldığını düşündüğünüz için mi bu projeye yöneldiniz?

Türkiye’de genellikle kaotik gibi görünen haber döngüsünü anlamak için Turkey Recap’i kurduk. Türkiye’deki bir haftalık süreç, diğer ülkelerde genellikle bir ay gibi hissedilebilir. İnsanlar, toplumsal ve siyasi trendleri tespit etmeden haber döngüsüne kapıldıklarında gelişmeleri net olarak göremeyebilir. Ekim 2019’da İngilizce baskıya başladığımızda, çok az beklentimiz vardı. Diğer gazeteciler gibi gelişmelere ayak uydurmaya çalışıyorduk. Bana göre başarılı olmamızın nedeni çoğu insanın haber döngüsü konusunda bizim gibi hissetmesi.

Hepimiz hızlı haber akışına ayak uydurmaya çalışıyoruz, bu nedenle abonelerimiz olup biteni anlama çabamızı kıymetli görüyor. Tüm soruların yanıtlarını veya sarayın ne düşündüğünü biliyormuş gibi davranmıyoruz. Mizah ve hiciv de haberleri aktarmamıza yardımcı oluyor, çünkü Türkiye haberleri çoğu zaman ağır, ve dürüst olmak gerekirse, bazen de inanılmaz garip olabiliyor. Kimi zaman absürt bir olayı olduğu gibi aktarmak, klasik habercilik yöntemiyle aktarmaktan çok daha iyi bir yöntem.

Dış dünyadan Türkiye’ye ilgi ne düzeyde? Özellikle en büyük siyasi ve ticari partnerlerinin bulunduğu Avrupa’dan nasıl bir ilgi var?

Çalışmamıza gelen tepkiler ezici bir çoğunlukla olumluydu. Haber bülteni formatı, okuyucuların (ücretsiz olarak) abone olmalarını gerektiriyor, bu nedenle çok az rakip veya trol bu düzenekle bizi hedef alabilir.

Bir tür küratörlük

Türkiye’de bağımsız medyanın sınırlı alanı göz önüne alındığında, haber bülteni formatımız sosyal medya platformlarının dışında da sınırlı bir şey sağladı: Özgür düşünce ve haber kalabalığı küratörlüğü.

Bu durumu müze gibi görüyorum. Her haber ilginizi hak etmediği gibi, her sanat eseri de bir galeriyi hak etmez. Haber döngüsünü insanlar için süzüyoruz ve sürekli haber akışının ve görüşlerin olduğu bu çağda, birçok insan bu çabamızı dikkate değer buluyor.

Ayrıca haberlere bakış açısının çok daha mantıklı bir yolu olduğuna inanıyorum. Küratörlük, bir sonraki tweet’in, bir sonraki öfkenin, bir sonraki trend hashtag’in akıntısına kapılmadan berrakça düşünmek ve değerlendirmek için zaman tanıyor.

Bülteninize Türkiye içinden mi, yoksa Türkiye dışından mı daha fazla ilgi var?

Okurlarımızın yarısının Türkiye’de olduğunu tahmin ediyoruz, ancak Avrupa ve Amerika’dan da hem İngilizce hem de Türkçe haber bültenlerini takip eden önemli bir okuyucu kitlemiz var, bu nedenle yurtdışında yaşayıp Türkiye’deki gelişmelere ayak uydurmaya çalışan bazı topluluklara da ulaştığımıza inanıyorum. Bunlar arasında diplomatlar, ekonomistler, gazeteciler ve işleri Türkiye haberlerini takip etmelerini gerektiren kişiler bulunmakta.

Ancak birçok abonemizin aynı zamanda Türkiye ve Türk diaspora topluluğu hakkında genel bir merakı olan sıradan insanlar olduğunu düşünüyorum. Yurtdışından insanların günlük Türkiye haberlerini tasnif etmeye vakitleri olmadığı için haftalık özetlere ulaşmak için bize geliyorlar. Biz de onları aynı kopyala-yapıştır haberlerden, taraflı medya organlarından haber ayıklama zahmetinden kurtarıyoruz.

Türkiye’deki toplumsal yaşamın can alıcı noktaları, püf noktalarını seçerek yapılan bir haber aktarmacılığına ilgi, nasıl bir sektör oluşturuyor sizce? “The main topics of the week”in sıradan bir özet olmasının dışında neler yapılmalı?

Haber bültenleri ve podcast’ler gibi alternatif medya platformlarının artan popülaritesi, karşılanmayan ihtiyaçları veya geleneksel gazeteler, haber ajansları veya TV haber kanallarının kaçırdığı boşlukları doldurma fırsatı sunuyor. İlk ihtiyaç, yeni gazeteciler için istihdam olanaklarıdır. Sektörün dijital çağda küçüldüğü bir sır değil ve bu, bağımsız medya üzerindeki devlet baskısından ayrı bir eğilim. İş bulamayan birçok gazeteci, geleneksel bir haber kuruluşu olanak sağlasa da sağlamasa da, kariyer hedeflerini sürdürmek istiyor, bu nedenle alternatif haber platformlarındaki artış, dijital çağın sunduğu yeni fırsatların bir parçası.

Bir platform olarak dikkat ve mevcudiyet kazanmanın kolay bir iş olmadığını ve beklediğimden daha fazla özveri gerektirdiğini eklemem gerek. Herkes bir haber bülteni veya podcast başlatabilir, asıl zorluk bunun uzun vadede devam etmesini sağlamak ve insanları varlığınızdan haberdar etmektir. Dolayısıyla gazeteciler, pazarlama veya sosyal medya kampanyaları gibi kullanmayı ummadıkları pek çok beceriyi kullanmak zorundalar. Ne yazık ki içinde bulunduğumuz çağın gerçekliği bu, en azından biri Spotify benzeri bir haber platformu yaratana kadar.

Haber ve tekelleşmeye tepki

Alternatif platformların büyümesinin arkasındaki ikinci itici güç elbette ana akım haberlerin tekelleşmesidir. İnsanlar haberin tüm yönlerini alamadıkları zaman fark ediyorlar ve bu da tüm yönleri kapsamak isteyen istekli gazeteciler için fırsatlar yaratıyor. Sektör, finansal güvensizlikle döşeli tehlikeli bir yol, ancak yeterince akıllı ve azimli olanların hedeflerine ulaşabileceğine inanıyorum ve gazetecilik her zaman böyle olmuştur. Herkese göre bir sektör değil, insanların sadece faturalarını ödemek için yaptıkları bir iş değil ve asla olmayacak.

Türkiye bilgisine yönelik talebi karşılamak için ne gibi yenilikler yapmayı düşünüyorsunuz? Örneğin, sahnedeki önemli gelişmelerin hızlı notunu, bilgisini geçmek dışında, ayrıntılı arka plan raporları hazırlamayı düşünüyor musunuz? Böyle bir müşteri paleti var mı?

Dijital alanlar her geçen yıl değişiyor ancak aynı zamanda edinebileceğimiz yetenekler ve fırsatlar da değişiyor. Sadece Clubhouse’a veya Twitter Spaces’a veya haber bülteni platformlarının sürekli güncellenmesine bakın. İtiraf etmeliyim ki, biz gazetecilere sunulan yeni formatlar beni sürekli şaşırtıyor ve heyecanlandırıyor. Bu nedenle platformumuzu yeni formatlara göre yenilemeyi umuyorum.

Turkey Recap’i yarın nereye taşıyacağımız, ekip üyelerimizin isteklerine bağlı, çünkü ana sınır bu. Çoğu platformun kullanımı ücretsiz, bu nedenle bu finansal bir soru değil, ancak açıkçası, ekip arkadaşlarımızın bu işi onurlu bir şekilde (ve mutfaklarında erzak ile) yapabilmeleri için gelir akışlarımızı artırmalıyız. Sinocism gibi en popüler haber bültenlerinin bile toplam abonelerinin yüzde 10’undan daha azının özel haber için maddi katkıda bulunduğu düşünüldüğünde, haber bültenlerinden para kazanmak zor bir mesele. Bu nedenle yeniliklerimiz, genel takipçi kitlemizi büyütmeyi amaçlayan ücretsiz haber bültenlerimizi geliştirmeye odaklanırken, aynı zamanda ödeme yapan aboneler için canlı etkinlikler, toplulukları bir araya getirmek veya podcast’ler ile özel haberler şeklinde projeler yaratmaya odaklanacaktır.

Her şeye açığım, ancak Türkiye haberlerinde neyin eksik olduğunu ve insanların ne için ödeme yapmaya razı olacağını tahmin etmem gerekirse, bu muhtemelen gerçekten bir şeyler bilen veya hepimizi etkileyen kararlar alan etkili kişilerle doğrudan röportajlar olur.

Gazetecilik bir kamu hizmetiyse, karar alma süreçlerinin nasıl işlediği ve devletin kumanda merkezine erişimi olan kişilerce hangi konuların gündeme alındığı konusunda kamuoyunu bilgilendirmeye yardımcı olmamız gerekiyor. Topluma yedi erkeğin katıldığı ve sonu gelmeyen yüklemsiz cümlelerin kurulduğu tartışma programlarını tekrar tekrar sunmamalıyız.