İstanbul Havalimanı’nı işleten İGA, sözleşmeye göre üstlenmesi gereken Gayrettepe metro inşaatındaki bazı işleri yapmadı. İşler metro ihalesini alan şirket tarafından yapıldı ve bakanlık karşılığında 8 milyon avro (82 milyon TL) ödedi. Sayıştay raporuna göre, Bakanlık bu parayı İGA’dan istemedi. Parayı alan metro müteahhidi ile parayı ödemeyen İGA’nın ortakları da aynı.

Sayıştay Başkanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın “Sayıştay Denetim Raporu”nu yayınladı. Raporun 36. Sayfasında yer alan “Bulgu 1”de, “Gayrettepe-İstanbul Yeni Havalimanı Metro Yapım İşinde, Sözleş Kapsamında Olmayan İşlerin Yapılması ve Bu İşlerin Bedellerinin İlgili İdareden Tahsil Edilmemesi” incelemesine yer verildi.

Yap-işlet-devret kapsamındaki iş için ödeme yapıldı

Gayrettepe Metrosu’nun, İstanbul Büyük Havalimanı kapsamında kalan 3 istasyondan birinin kazısını oluşturan inceleme raporunda, söz konusu kazı işinin havalimanında gecikme yaşanmaması için Bakanlık tarafından, ikinci bir ihale ile bir başka ortaklığa yaptırıldığı ve 7 milyon 945 bin 479 avro bedel ödendiği belirtildi.

Söz konusu bedelin, Havalimanı’nın yapımını üstlenen 5’li ortaklıktan henüz tahsil edilmediğine dikkat çekilen raporda şöyle denildi:

• Görevli Şirket (5’li ortaklık) ile metro yüklenicisinin ortaklık yapıları da önem arz etmektedir. Havalimanı Yüklenicisi olan Görevli Şirket, eşit hisseye sahip beş farklı inşaat şirketinin girişiminden oluşmaktadır. Bu beş inşaat şirketinden üç tanesi ise üç ortaklı olan metro işi yüklenicisi ortak girişimin üç ortağını oluşturmaktadır. Bir başka ifadeyle Görevli Şirket, ortaklık yapısı itibarıyla metro yüklenicisini kapsamakta ve havalimanı yüklenicisi ile metro işi yüklenicisinin aslında aynı firmalardan oluştuğu sonucu ortaya çıkmaktadır.
• Gelinen sonuç ise aynı yüklenicinin, yap-işlet-devret modeli ile yapımını üstlendiği havalimanı işi kapsamında yer alan bir maliyet unsurunu, Gayrettepe Metro İnşaatı işi kapsamına alarak, söz konusu maliyet unsurunu 7,95 milyon avroluk finansal bir kaynağa dönüştürmesi anlamına gelmektedir. Anılan sonucun, kamu kaynaklarını etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun kullanılmasına uygun olmadığı düşünülmektedir.

“Beşli çete” işbaşında

İstanbul Yeni Havalimanı yapım işi 2013 yılında yap-işlet-devret modeliyle ihale edildi. İhale, 22 milyar 152 milyon avro bedelle, “Beşli çete” olarak da ifade edilen Limak-Cengiz-Mapa-Kolin-Kalyon ortaklığına verildi.

İstanbul Yeni Havalimanı’na yolcu taşıyacak olan “Gayrettepe-İstanbul Yeni Havalimanı Metro Hattı“ ise 23 Kasım 2016 tarihinde, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından ihale edildi. “Pazarlık” usulüne göre yapılan ihale, “Şenbay Madencilik Turizm İnşaat Nakliyat San. Ve Tic. A.Ş. – Kolin İnşaat Turizm San. Ve Tic. A.Ş.” ortaklığına verildi. Şenbay Madencilik firması, ortaklıktan çekilince hisseleri, Havalimanı yapım işini üstlenen şirketlerden Cengiz-Kolin-Kalyon’a devredildi.

Ancak, söz konusu metro hattının üç istasyonu, Havalimanı içerisinde kaldığı için, yap-işlet-devret modeli ile yapılan ilk ihale kapsamında yapılacaktı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, İstanbul Yeni Havalimanı’nın açılışında gecikme yaşanmaması için, söz konusu istasyonlardan birinin kazı işini de, parasını ilk ihale kapsamındaki şirketlerden almak üzere yaptırdı. Ancak Bakanlık henüz parasını alamadı. Bir başka ifade ile, “Beşli çete” ortaklık, ilk ihale kapsamında yapması gereken işi, ikinci hale kapsamında yaparak parasını devletten almış oldu.