Artan döviz kuru ve planlama hataları nedeniyle Türkiye’de ilaç krizi derinleşiyor. Ankara Eczacı Odası Başkanı Taner Ercanlı, her 100 ilacın 22’sinin bulunamadığını söylerken İzmir Eczacılar Odası Başkanı Tuncay Sayılkan da “Yüzde 35-40 civarında bir zam bekleniyor. Böyle olunca eczanelerde her üç ilaçtan biri için ‘yok’ demek durumunda kalıyoruz” dedi.

Sağlık Bakanlığı Ekonomik Değerlendirmeler ve İlaç Tedarik Yönetimi Dairesi Başkanlığı’nın ilaç fiyatlarına ilişkin, her yıl şubat ayında, euro kuruna göre yaptığı güncellemeye kısa süre kala sektörde büyük bir kriz yaşanıyor. Bu yıl döviz kurundaki yüksek artış nedeniyle fiyatlarında ciddi artış beklenen ilaçlar daha şimdiden piyasadan kayboldu.

Ankara Eczacı Odası Başkanı Taner Ercanlı, her 100 ilacın 22’sinin bulunamadığını söylerken İzmir Eczacılar Odası Başkanı Tuncay Sayılkan, “Yüzde 35-40 civarında bir zam bekleniyor. Böyle olunca eczanelerde her üç ilaçtan biri için ‘yok’ demek durumunda kalıyoruz” dedi.

Ercanlı, eczanelerde yoğunluk, ilaç depolarında da stok problemi olduğunu belirterek “Pandemi öncesi her 100 ilaçtan dördü bulunamıyordu, şimdi her 100 ilaçtan 22’si bulunamıyor” dedi.

Ercanlı, ecza depolarında şu anda oransal olarak bugüne kadarki en yüksek yokluk seviyesi olduğunu belirterek Sağlık Bakanlığı’nın geçen ay 1400 kalem ilacın fiyatını yaklaşık yüzde 16.6 oranında güncellediğini, gelecek ay da ilaç fiyat kararnamesiyle kur güncellemesi olacağını dile getirdi.

“Kronik sorunu ortadan kaldırmazsak…”

Ercanlı’nın çözüm önerisi şöyle:

• Kısa vadede çözüm anlamında mevcut ilaç fiyat kararnamesinden bir an önce vazgeçilmesi gerekiyor. Yeni bir ilaç fiyat kararnamesi ve düzenlemesi getirilmeli. Kur güncellemesi de belli dönemlere yayılmalı. Kronik sorunu ortadan kaldırmazsak başka ilaçların yokluğunu yaşayacağız. Bu dönemde en fazla ihtiyaç duyulan ilaçların başında, anti gribal ilaçlar, ağrı kesiciler, çocuk şurupları, antibiyotikler daha çok akut rahatsızlıklar dediğimiz rahatsızlıklarda kullanılan ilaçlara talebin arttığını görüyoruz.

ANKA Haber Ajansı’na konuşan İzmir Eczacılar Odası Başkanı Tuncay Sayılkan, artan maliyetler nedeniyle ilaç firmalarının üretimi yavaşlattığını, bunun da grip, soğuk algınlığı, tansiyon ve kalp ilaçlarında temin sıkıntısı yarattığını açıkladı.

“Yüzde 40 zam beklentisi var” 

2020’de 3 lira 80 kuruş olan, 2021’de ise 4 lira 57 kuruş olarak sabitlenen avro kurunun yaklaşık 50 gün daha dikkate alınacağını belirten Sayılkan şöyle konuştu:

• İlaç fiyatlandırması için 20-21 Şubat gibi yeni avro kuru belli olacak. Türkiye’de eurodaki değişimin yüzde 60’ı baz alınıyor burada. Geçen yıl yüzde 30 civarında zam yapılması gerekirken, son gece Cumhurbaşkanlığı kararnamesi yayınlanarak ‘İlaca getirilecek zam yüzde 20’yi geçemez’ denilmişti. Sabit kur da 3.80 üzerine yüzde 20 zamla 4.50 olmuştu. Dövizdeki hızlı yükselişle beraber bu yıl yerli ilaç firmaları da sıkıntı yaşamaya başladı. Cam şişelere, ambalaj maliyetlerine zam geldi. Hammaddelerin bir kısmının da ithal olduğunu bildiğimiz için bir zam beklentisi artıyor. Maliyetlerin bu kadar yüksek noktaya taşındığı, işletme giderlerinin hızlı yükseldiği dönemde beklenti daha da büyük oluyor. Bu yıl ilaç firmaları Sağlık Bakanı’na mektup gönderdi. ‘Şartlar bizi zorluyor. Sorunumuzu çözecek oranda zam bekliyoruz” dediler. Yüzde 35-40 civarında bir zam bekliyorlar. Türkiye’de satılan ilaçların yüzde 50’si ithal. Kalan yüzde 50’sinin yarısı da Türkiye’de yabancılar tarafından satın alınmış firmalar tarafından üretiliyor. Yani 75-80 oranında yabancı sermayenin elinde olan ve 4.50’lik avro kurundan bahsediyoruz.

“Cam şişelere yüzde 28 zam geldi” 

Özellikle grip şuruplarının bulunmadığını söyleyen Sayılkan sözlerini şöyle sürdürdü:

• Bazı şuruplar zaman zaman çıkıyor, eczane başına düşük miktarda veriliyor. Biz, başvuran herkese ilacı bulmak durumundayız. Depoda yoksa çaresiz kalıyoruz. Grip, soğuk algınlığı, tansiyon ve kalp ilaçlarında zaman zaman yokluk yaşanıyor. Bunları günlük olarak listeleme şansınız yok. Bu hafta yok dediğiniz ilaç pazartesi çıktığında bu kez de başka bir ilaç olmuyor. Sipariş vermek için ekrana döndüğünüzde iki üç ilaçtan birini bulamıyorsunuz. İthal firmalarla uzlaşmaya varmak zorundayız. Onların istediği kadar yüksek olmayabilir, bizim uygulanan kur da düşük olabilir. Ortada bir yerde buluşup sağlık hizmetlerindeki sorunu çözmek lazım. ‘Yaşamın temeli sağlık’ diyoruz ama yatırım yaparken en çok tasarrufu öncelediğimiz de sağlık aslında. Yerli firmalarla konuştuğumuzda belli hammadde girişleri ve işletme giderlerindeki artış ile cam şişelerdeki yüzde 28’lik zamdan bahsediyorlar. Bu maliyet artışı ile beraber her bir kutuda 50 kuruş, 1 lira zarar ettiklerini söylüyorlar. Zarar eden kuruma siz ‘Boş verin zararı, sineye çekin, üretin’ deme lüksünüz yok. Eczanede oluyor bazen. Çocuk şurupları 11 lira, vatandaşın üzerinde 10 lira para oluyor. Biz ‘Önemli değil’ diyoruz. Ancak bir milyon, 5 milyon kutudan bahsettiğinizde kimseden böyle bir fedakarlık bekleme şansınız yok. Ya yapmıyorlar ya da ruhsatları iptal olmasın diye az üretiyorlar. Şubat ayındaki zammı bekliyorlar.