Sağlık Bakanlığı’nın, Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık hizmet giderleri/tedavileri için avans olarak aldığı 42.3 milyar TL’yi bağlı hastanelerin sağlık tesislerinin elektrik, su ve doğalgaz giderlerini karşılamak için kullandığı ortaya çıktı. Dr. Ergün Demir ve Dr. Güray Kılıç’ın kişisel bloglarında yer verdikleri haberde dikkat çeken ayrtıntılar yer alıyor…

Dr. Ergün Demir – Dr. Güray Kılıç | Sayıştay düzenlilik denetim raporuna göre, 2021 yılında Sosyal Güvenlik Kurumu, Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerde ayakta ve yatarak tedavi gören genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık hizmeti giderleri için Sağlık Bakanlığına götürü bedel (global bütçe) olarak 81 milyar 160 milyon TL ödeme yapmıştır. Ancak Sağlık Bakanlığı tarafından 2021 yılında Medula’ya girilen sağlık hizmetlerinin toplam tutarının 38 milyar 858 milyon TL olduğu tespit edilmiştir. Toplam tahakkuk tutarı götürü bedel sözleşme tutarından düşük olup aradaki fark 42 milyar 302 milyon TL’dir.

Sağlık Bakanlığı’nın hastaların sağlık hizmet gideri için SGK’den fazladan avans olarak aldığı 42 milyar 302 milyon TL’yi nereye harcadığı konusu tarafımızdan gündeme getirilmişti.

Sosyal Güvenlik Kurumu 2021 Yılı Sayıştay düzenlilik denetim raporunun bu bulgusunun üzerine Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’ya aşağıdaki soruyu yönelttik ve konuyu kamuoyunun dikkatine sunduk:

Sağlık Bakanlığı, genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık giderleri/ tedavisi için Sosyal Güvenlik Kurumundan fazladan avans olarak almış olduğu 42,3 milyar TL’yi hastaların tedavisi dışında hangi amaçla kullanmıştır?

Bunun üzerine Ankara Milletvekili Dr. Murat Emir tarafından verilen “Sayıştay’ın 2021 yılı Denetim Raporunda Sosyal Güvenlik Kurumunca Bakanlığa yapılan ödemelerle ilgili yaptığı tespitlere ilişkin” soru önergesine Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından verilen yazılı cevapta harcamanın nereye yapıldığına ilişkin açıklama şaşkınlık yaratmıştır.

Yanıtta “Döner sermaye giderlerinin finansmanını karşılamak üzere Bakanlığımız, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı arasında götürü bedel yöntemi kullanılarak 1 yıllık global bütçe protokolü imzalanmaktadır. Bu kapsamda 2021 yılında toplam 81.160 milyon TL tutarında protokol imzalanmıştır. Buna karşılık 2021 yılında toplam 82.645 milyon TL harcama yapılmıştır. Bu harcama ile başta hastaneler olmak üzere Bakanlığımıza bağlı tüm sağlık tesislerimizin, ilaç, laboratuvar ve tıbbi malzeme ihtiyaçları ile elektrik, su ve doğalgaz gibi cari giderleri karşılanmıştır. SGK’dan alman kaynaklarla döner sermayeden yapılan harcamalar birbirleriyle örtüşmektedir. Ayrıca Bakanlığımız döner sermayesi 2021 yılında Sayıştay Başkanlığınca denetlenmiş olup bu hususla ilgili herhangi bir bulguya yer verilmediği’’ belirtilmiştir.

Birkaç bilgiyi tekraren hatırlatmak gerekirse:

• Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilere sunulan sağlık hizmetlerini kamu-özel tüm sağlık hizmet sunucularından yapılan protokol ve sözleşmeler yoluyla satın almaktadır. Bu yöntemde sağlık hizmet sunucularına verdikleri sağlık hizmetlerinin bedelleri fatura karşılığı Sağlık Uygulama Tebliği ile belirlenen fiyatlar üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumunca ödenmektedir.
• 5510 sayılı Kanununun 73’üncü maddesinin 8’inci fıkrasına göre Sosyal Güvenlik Kurumu, kamu idarelerince (kamu üniversite sağlık hizmet sunucuları ile Sağlık Bakanlığı bünyesinde yer alan sağlık kurum ve kuruluşları) verilecek sağlık hizmetlerini götürü bedel üzerinden hizmet alım sözleşmesiyle sağlamaya yetkilidir. Yapılan bir yasal düzenlemede kamu üniversite sağlık hizmet sunucuları yıl sonunda götürü bedel ile toplam sağlık hizmet gideri arasındaki fark kuruma geri ödenmektedir. Böyle bir düzenlemeye Sağlık Bakanlığı kurumları eklenmemiştir.

Sosyal Güvenlik Kurumu ile Sağlık Bakanlığı arasında imzalanan “Sosyal Güvenlik Kurumu ile Sağlık Bakanlığı Arasında 2021 Yılı Götürü Bedel Üzerinden Sağlık Hizmeti Alım Sözleşmesi ve Usul Esasları’’ ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı arasında imzalanan protokole ile;

• SGK’dan alınan kaynak döner sermayeden yapılması gereken elektrik, su ve doğalgaz gibi cari giderlerini karşılamak için verilmemektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu, Sağlık Bakanlığı bünyesindeki sağlık kurum ve kuruluşlarının sunduğu sağlık hizmetlerini satın alması ve ödemelerini hangi çerçevede yapacağı belirlenmesi hükmüne dayanır.
• 2021 yılında Sağlık Bakanlığı bünyesinde yer alan sağlık kurum ve kuruluşlarında yatarak tedavi gören hastaların tedavileri sırasında kullanılacak olan tıbbi malzeme ve ilaçlar ilgili sağlık kurum ve kuruluşu tarafından temin edilecek olup götürü bedel kapsamı içinde değerlendirilir.
• Protokolün amacı, kamu idarelerince, Sağlık Bakanlığı bünyesindeki sağlık kurum ve kuruluşları tarafından sunulan tedavi hizmetlerinin satın alma yöntemine, hizmet bedelinin belirli bir ödeme planı çerçevesinde ödenmesine ve Sağlık Bakanlığı bünyesindeki döner sermayeli işletmelerin aylık gayrisafi hasılatlarından tahsil edilecek hazine payına ilişkin hususların belirlenmesidir.
• Sağlık hizmet alım sözleşmesi protokolünde Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerin ve sağlık tesislerinin elektrik, su ve doğalgaz gibi cari giderleri karşılanması hükmü yoktur.
• Sayıştay bulgusu Sağlık Bakanlığı denetim raporunda değil Sosyal Güvenlik Kurumu 2021 Yılı Sayıştay Düzenlilik Denetim Raporu “Bulgu 9” da yer almaktadır.

Sayıştay düzenlilik denetim raporuna göre;

– Sağlık Bakanlığı tarafından 2021 yılında Medula’ya girilen sağlık hizmetlerinin toplam tutarının 38 milyar 858 milyon TL olduğu tespit edilmiştir. Toplam tahakkuk tutarı götürü bedel sözleşme tutarından düşük olup aradaki fark 42 milyar 302 milyon TL’dir.

Sayıştay ne öneriyor?

– Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık hizmet sunucularından götürü bedel üzerinden sağlık hizmeti alımında da kamu üniversite sağlık hizmeti sunucularında olduğu gibi toplam tahakkuk tutarının götürü bedel sözleşme tutarından düşük olması durumunda aradaki farkın tahsil edilmesine ilişkin protokole hüküm konulması veya yasal düzenleme yapılması ya da tahakkuk bazlı ödeme/fatura bedellerinin incelenerek ödenmesi yöntemine geçilmesi, sözleşme ve usul esasları ile protokolde global bütçe tutarının ve yapılan artışın hangi kriterlere göre belirlendiğinin belirtilmesi gerektiğini önermektedir.

Sonuç olarak…

Kamuoyunda merakla yanıtı aranan “128 milyar nerede” sorusuna henüz karşılık verilmemişken, hastaların tedavisi için kullanılması gereken 42,3 milyar TL nereye harcandı sorusu cevabını buldu.

İşçilerin alın teri ile ödedikleri primler ile genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlık hizmet giderleri/ tedavisi için harcanması gereken 42,3 milyar TL pembe tablolarla tanıtımı yapılan kamu özel işbirliği ile yapılmış şehir hastanelerin de içinde olduğu Sağlık Bakanlığı kurumlarının elektrik, su ve doğalgaz gibi cari giderleri için kullanılmış.

Oysa, Sosyal Güvenlik Kurumu ile Sağlık Bakanlığı arasında 2021 yılı götürü bedel üzerinden sağlık hizmeti alım sözleşmesi ve usul esasları ile imzalanan protokolde böyle bir hüküm yeralmamaktadır.