ABD Başkanı Trump, İsrail Başbakanı Netanyahu ile kameralar karşısına geçerek “Yüzyılın Anlaşması” planını açıkladı.

Trump, Kudüs’ün bölünmeden İsrail’in başkenti olacağını söylerken “başkenti Doğu Kudüs olan bir Filistin olacak” ifadelerini kullandı. Plana göre Filistin’in bağımsız devlet olabilmesi için dört yıllık süre öngörülüyor.

Neydi anlaşmanın maddeler?

1. Kudüs’ün tamamı İsrail’e bırakılıyor. Kentin kenar mahallelerinden birkaçı Filistin idaresine verilecek, Filistinliler burayı idari merkez yapacak.

2. Gazze’de bir devlet kurulacak. Bu devlet Mısır’a ait Sina Yarımadası’nı da kapsayacak. Sina’daki El Ariş’te liman, havaalanı, enerji santralı eşliğinde serbest ticaret bölgesi kurulacak. Gazze Devleti’nin altyapısı buradan sağlanacak.

3. Filistinli mültecilerin topraklarına dönmesine izin verilmeyecek.
Batı Şeria, Ramallah, Kudüs sakinleri Ürdün Vadisi’ne göç ettirilecek, Gazze sakinleri de Sina’ya.

4. Batı Şeria’da bir Filistin özerkliği sağlanacak. Ancak buradaki yasadışı Yahudi yerleşim birimlerine dokunulmayacak. Burası askersizleştirilecek, kontrol İsrail’de olacak.

Tabii bu sürecin uygulanması için ciddi bir fona ihtiyaç var. Kurulacak yeni Filistin devleti için beş yıllık bir süre içinde 30 milyar dolarlık bir fon kurulacak. ABD bu fonun yüzde 20’sini, AB yüzde 10’unu ve Körfez Arap ülkeleri yüzde 70’ini sağlayacak.

Trump ve Netanyahu’nun anlaşmayı imzalanmasından sonra Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn, Mısır ve Umman sürece katkı koyduklarını ve gelinen noktadan memnun olduklarını dile getirdiler.

Beni şaşırtan Katar oldu.

Katar Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, “Uluslararası meşruiyete ve Birleşmiş Milletler’in (BM) aldığı ilgili kararlara bağlı kalındığı müddetçe ABD yönetiminin, Filistin meselesinin ve Arap-İsrail çatışmasının çözümü için sarf ettiği çabaları takdir ediyoruz” ifadesi kullanıldı.

Türkiye ile bir çok konuda birlikte hareket eden, hatta Libya’da mevcut hükumeti açıkça destekleyen iki ülkeden biri olan Katar bu kez ABD tarafında idi ve Türkiye’ye karşı idi.

Katar’ın Körfez’de en çok Amerikan askeri üssü bulunduran ülke olmasını atlamamak gerekli.
Yıllarca İsrail ile çatışan Mısır’ın geldiği İsrail yandaşlığı ise ayrı bir araştırma konusu.

Bu anlaşmaya müdahil olacak ülkelerden biri tabii ki Suriye idi. Ancak Esad kendi sıkıntıları dolayısıyla İsrail ABD ilişkisine doğrudan müdahale edecek durumda değil. Kaldı ki yıllarca İsrail baskısından kaçan Filistinlilere kucak açan Esad ailesi en büyük kazığı yie Filistinliler attı. İç savaş başladıktan sonra Şam’ın banliyösü Duma’da yaşayan Filistinliler cihatçı muhaliflerle anlaştılar ve geçtiğimiz yıla kadar Şam’ın merkezine bomba yağdırdılar.

Rusya’nın devreye girmesi ile güçlenen Esad Duma’da yaşayan ve Suriye ordusu ile çatışan Filistinliler ile anlaşma yaparak onları aileleri ile birlikte İdlib’e göndermişti.

Avrupa Birliği de bu anlaşmanın finansmanının yüzde 10’u üstlendiğine göre çok ses çıkarmayacak. Filistinlilere en yakın AB üyesi ülke Yunanistan bile “Hayır” kartını kullanmadı.

Aslında bunun nedeni Filistin’i kendisinde görülen değişme. Zamanın Filistin Kurtuluş Örgütü Yaser Arafat’ın liderliğinde İsrail’e karşı özgürlük mücadelesi yaparken pek çok kesimin sempatisini ve desteğini kazanmıştı. Ancak günümüz Filistin’i evrildi ve aşırı İslamcı bir görüntü sergilemeye başladı.

Mesela Filistinli gruplar, İsrail-Filistin sorununa “çözüm bulmak” iddiasıyla ABD Başkanı Donald Trump yönetimince hazırlanan ve “Yüzyılın Anlaşması” olarak isimlendirilen planı reddettiklerini yineledi. İslami Cihad Hareketi Siyasi Büro Üyesi Yusuf el-Hasayine, “ABD, Filistin meselesine çözüm aradığını ileri sürerek dünyayı aldatıyor” açıklaması yaptı. Hamas Hareketi’nden ise, “İşgal liderlerini yanlış hesaplara karşı uyarıyoruz. ABD’nin vaatleri ve Yüzyılın Anlaşması planı tarihi gerçekleri hiçbir şekilde değiştiremeyecek” uyarısı yapıldı.

Filistin’e ABD İsrail karşıtlığı üzerinden destek olabilecek Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 5. Dünya Holokost Forumu’na katılmak üzere geldiği Batı Şeria’nın Beytüllahim kentinde, Filistin Başbakanı Mahmud Abbas ile bir araya gelerek ikili ilişkileri konusunda görüşme gerçekleştirdi.

Abbas, görüşmede, “Sevgili dostum Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Filistin davası hakkında konuşma şansını asla kaçırmayan benim ve Filistin halkının dostu” sözleriyle Putin’i memnuniyetle karşıladığını ifade etti.

Ama Putin’den öyle gürültülü bir destek gelmedi.

Filistin konusunda her zamanki gürültüyü Ankara çıkardı. Ancak gördüğüm kadarıyla Ankara gürültüsü boş teneke ile aynı düzlemde algılanmaya başlandı tüm dünyada.