Lüksemburg merkezli takas şirketi Clearstream Banking ve Belçika merkezli menkul kıymet takas şirketi Euroclear Bank, 18 Mayıs itibarıyla ortak iletişim platformları Bridge üzerinden Türk Lirası cinsinden işlemleri askıya alma yönünde ortak karar aldı.

Bloomberg’in haberine göre Frankfurt merkezli Deutsche Börse’nin sahibi olduğu Clearstream Banking’in internet sitesinde yapılan açıklamada ‘koronavirüse bağlı olarak TL’ye getirilen likidite kısıtlamaları’ yüzünden geçici olarak TL işlemlerinin Bridge adı verilen platformda askıya alınmasına karar verildiği belirtildi.

BBC Türkçe’nin haberine göre Bloomberg HT’ye göre geçen hafta perşembe günü Clearstream’in internet sitesine konan karara cuma akşamından itibaren TL’de takas bilgilerinin reddedileceği bilgisi eklendi.

“Askıya alınması yönünde karar aldık”

Clearstream’in açıklamasında “Türk Lirası’nda Covid-19’a bağlı likidite kısıtlamaları nedeniyle, Bridge üzerinden yapılan lira işlemleri artık uygun koşullarda takas edilemez. Bu nedenle Clearstream Banking ve Euroclear Bank bu hizmetin geçici olarak askıya alınması yönünde karar aldı.” denildi.

Bununla birlikte açıklamada Clearstream Banking yoluyla Türkiye’de olan iç takasın normal şekilde devam edeceği ifade edilirken; müşterilere tampon olarak bir miktar lira nakit hesabı tutulması tavsiyesi verildi.

ABD merkezli Bannockburn Global Forex şirketinden yönetici Marc Chandler, “Büyük ihtimalle herhangi bir kasıt olmadan alınan bu karar, yabancıların TL ticaretinin zorlaştırılmasıyla Türk yetkililerin amacını hayata geçiriyor gibi gözüküyor. Geçen hafta Lira’nın değer kazandığını göz önünde bulundurursak satış pozisyonlarının kapanması çoktan başladı ve bu adım bunun genişletilebileceğini gösteriyor” dedi.

Dolar kuru rekor kırmıştı

Dolar/TL kuru 7 Mayıs’ta 7,2690 seviyesine çıkarak rekor kırmıştı.

Haftanın son işlem günü olan geçen cuma ise 6,9013’e kadar düştü.

Merkezi Londra’da bulunan BlueBay portföy yönetimi şirketinin gelişmekte olan piyasalar masasından stratejist Timothy Ash, Twitter’dan yaptığı açıklamada bu kararın TL’nin ticaretinin yapılmasını zorlaştıracağını söyledi.

“30 yıl geriye gitmek anlamı taşıyor”

TCMB’nin eski başkan yardımcısı ile Borsa İstanbul’un eski başkanı olan ve Gelecek Partisi kurucuları arasında yer alan İbrahim Turan, bu gelişmeyi şu şekilde yorumladı:

“Bridge takas; iki farklı takas kuruluşu aradında (örneğin; bir Euroclear ve bir Clearstrem hesabı arası) takas anlamına geliyor. Brüksel saati ile 15 Mayıs 2020 saat 19:00 itibari ile sistemde bekleyen talimatlar iptal edildi, yeni talimat kabul edilmeyecek.

“Bu kararı bir benzetme ile anlayabiliriz. Diyelim ki bankadaki hesabınızdan bir para transferi yapmak istiyorsunuz. Paranız (A) bankasında ise yine (A) bankasında başka bir hesaba para gönderebileceksiniz ama (B) bankasındaki bir hesaba EFT yapamayacaksınız. Bunun takas versiyonu.

“Yine aynı yönde bir gelişme olarak bazı Forex platformlarının TL kotasyonlarını durdurduğunu görüyoruz. Geçen yılın 25 Mart’ında başlayan politika yönelimi, sermaye hareketleri ve kambiyo rejiminde 30 yıl geriye gitmek anlamı taşıyan uygulamaları getiriyor.”

Üç bankaya işlem yasağı getirilmişti

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), kurun rekor kırdığı 7 Mayıs günü yaptığı açıklamada Türk bankalarına TL yükümlülüklerini vadesinde yerine getirmeyen BNP Paribas SA, Citibank NA, UBS AG’ye işlem yasağı getirildiğini duyurmuştu.

BDDK Başkanı Mehmet Ali Akben, 10 Mayıs’ta manipülasyon girişimlerine karşı koymaya kararlılıkla devam edeceklerini söyleyerek, “Üç banka yükümlülüklerini yerine getirdiği takdirde işlem yasağı kalkar, ama soruşturma sürecek” demişti.

11 Mayıs günü ise bu yasağın kaldırıldığı açıklanmıştı.

Diğer yandan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) Bankacılık Kanunu kapsamına giren finansal piyasalarda manipülasyon, yanıltıcı işlem ve uygulamaların belirlenmesi amacıyla hazırladığı yönetmelik, Resmi Gazete’nin 7 Mayıs tarihli sayısında yayımlanarak yürürlüğe girmişti.

Kurun yükselmesini önleme çabaları

TL’nin koronavirüs nedeniyle piyasalarda yaşanan endişe kaynaklı değer kaybettiği görülmüş; başta Reuters olmak üzere çok sayıda yabancı haber kuruluşu Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) bu değer kaybının önüne geçmek için yabancı para rezervlerini erittiğini öne sürmüştü.

Piyasalarda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) kurun 7 seviyesinin üzerine çıkmasını engellemek için rezervlerini erittiği yönünde haberler vardı.

Reuters haber ajansı, TCMB rezervlerinin endişe verici boyutlara indiğini aktardı.

Türkiye’nin koronavirüs salgınına yanıt olarak mart ayının ortasından bu yana 5 milyar dolar ile rekor düzeyde devlet tahvili satın aldığını belirten Reuters, aynı zamanda Merkez Bankası’nın kurun 7 seviyesinin üzerine çıkmaması için nisan ayının ortasından beri swap yöntemiyle ve kamu bankaları aracılığıyla yabancı para rezervlerini erittiğini öne sürmüştü.

Kimi işlemcilerin hesaplamaları ise TCMB’nin net rezervlerinin eksiye düştüğünü öne sürüyor.

Reuters’in görüştüğü ve isminin kullanılmasını istemeyen işlemciler, kurun 7 seviyesinin üzerine çıkmasının bugüne kadar kamu bankalarının döviz satışları ile sağlandığını söyledi. Ancak işlemciler, bu satışların sürdürülemeyecek olmasının TL üzerinde satış baskısı yarattığını dile getirdi.