Tümamiral Cihat Yaycı’nın istifası gündemdeki yerini koruyor. Farklı senaryolar, değişik tahminler adeta havada uçuşuyor. Tayyip Erdoğan tarafından Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Kurmay Başkanlığı görevinden alınıp Genelkurmay emrine atanan Tümamiral Yaycı’nın bu duruma tepki göstererek istifa ettiği söylense de, Yaycı’nın “İstifam Cumhurbaşkanı’na tepki değildir” dediği iddia ediliyor. Peki Tümamiral Yaycı neden istifa etti. İstifanın perde arkasında ne var? Torpido teli ihalesi mi, “FETÖ” parmağı mı, siyasette yeni bir dizayn arayışı mı?

Tümamiral Cihat Yaycı’nın istifasının ardından ortaya konulan yorumlar üç ayrı ihtimale işaret ediyor. İşte gazeteci, yazar ve akademisyenlerin işaret ettikleri üç nokta:

Torpido teli ihalesi yüzünden mi?

Sözcü yazarı Deniz Zeyrek bugünkü köşesinde “Yaycı olayının seyir defteri” başlıklı bir yazı yorum yayımladı. Zeyrek, şunları kaydetti:

Bu arada Yaycı Amiral’in görevden alınması için gerekçe yapılan, hatta itibarsızlaştırılması için kullanılmaya çalışılan soruşturma da ilginç. Bir torpido teli ihalesi yapılmış. İş tamamlanmış. Kabul testlerinde sorun çıkmış. Teftiş kurulu inceleme başlatmış ve konu adliyeye yansımış. Normalde hatalı bir ürünü kabul etmek suç sayılmalıydı. Bu soruşturmada hatalı ürünü kabul etmeyenler suçlu ilan edilmeye çalışılıyor. Üstelik işin sonucunda Deniz
Kuvvetleri Komutanı’nın emri ile hatalı ürün teslim alınıyor ve parası ödeniyor (dilerim o hatalı ürün nedeniyle Mehmetçiğimiz ciddi bir olumsuzlukla karşılaşmaz).

Ne güçlü bir şirketmiş değil mi?

Araştırdım: Gelişmeleri Ankara’da İvedik Sanayi Bölgesi’ndeki orta büyüklükteki üretim yerlerinden keyifle seyir ediyorlar (“seyrediyorlar” diye yazılması gerektiğini biliyorum, özellikle böyle yazdım). Referansları Deniz ve Hava kuvvet komutanlıkları ile Savunma Sanayi Müsteşarlığı. Sahiplerinin komuta kademesinde bazı komutanlarla dostluk ilişkisi var, bir de Gölcük’te ortak oldukları bir şirket. Onun sahibi de üst düzey bir yetkili ile akraba.

Zeyrek aynı yazısında, Yaycı’yı, Korgeneral Zekai Aksakallı ve Orgeneral Metin Temel’e benzeterek bir yorumda bulundu. Zeyrek şunları yazdı:

Pazartesi gecesi Habertürk TV’de Erdoğan Aktaş’ın “Gece Raporu” programda konuşan meslektaşım Nedim Şener, Cihat Yaycı’dan söz ederken konuyu 15 Temmuz’a getirdi ve Yaycı’nın da Korgeneral Zekai Aksakallı ve Orgeneral Metin Temel gibi isimlerle birlikte FETÖ’ye karşı mücadelede sembol bir isim olduğunu vurguladı. Üç general ve amiralin bir
ortak özelliği de kamuoyunda çok popüler olmaları ve sevilmeleriydi.

Nedim konuşurken aklıma Aksakallı ve Temel paşaların akıbeti geldi.

Hatırlayın: Aksakallı Paşa 2017’de Özel Kuvvetler Komutanlığı görevinden alınmış, daha kritik görevlere atanması gerekirken 2. Kolordu Komutanlığı’na getirilmişti ve o yılki terfi ve atama kararlarının sürprizi sayılmıştı. Metin Temel ise Aralık 2018’de 2. Ordu Komutanlığı’ndan alınıp Genelkurmay Denetleme ve Değerlendirme Başkanlığı görevine
getirilmişti.

Üç komutanın da aynı şeyi yaşaması ne büyük tesadüf!

Deneyimli sayılabilecek bir Ankara gazetecisi olarak söyleyeyim: Görüş ayrılıklarının gerekçesi ne olursa olsun, kimin haklı olduğunun ya da üç general ve amiralin kamuoyundaki popülaritesinin hiç bir önemi yok. Aksakallı ve Temel gibi Yaycı da yeni sistem sayesinde hem Milli Savunma Bakanı hem Genelkurmay Başkanı gücünde olan Akar’la karşı karşıya geldi
ve kaybetti.

“FETÖ” parmağı mı?

Yeniçağ yazarı Yavuz Selim Demirağ, bugünkü köşesinde “Bir istifa ve sonrası” başlıklı bir analiz kaleme aldı. Demirağ şunları yazdı:

Cihat Yaycı ile ilgili 2014 yılında yayınlanan “Deniz Kuvvetleri’nde FETÖ Şeması” başlıklı haber ilginç. 60 isim var o haberde. CY kısaltması ile Yaycı’nın olduğu iddiası da var. O 60 isimden 59’u, 15 Temmuz sonrası tutuklanmış bir kısmı kaçmış. Yaycı’nın 15 Temmuz gecesi Marmaris’te olduğu, otelden 23:30 da ayrıldığı da kayıtlara girmiş. “Fetömetre”nin mucidi oluşunu ise “O yapıyı en iyi o bilir, bu yüzden belirlemesi doğal” diyenler de var.

Hain darbe girişimi esnasında Harb Akademileri’nde “Müşterek Harp Merkezi Komutanı” görevinde çok değerli arkadaşım Tümgeneral Nevzat Taşdeler’in tutuklanarak ağırlaştırılmış müebbet cezası almasına sebep olan ifadelerin de sahibidir.

3,5 yıl önce akademide “Doktor” ünvanı olmadığını beraber görev yapanlar belirtiyor. Şimdi “Doçent” olmuş. Hangi üniversitede ders vermiş bilinmiyor. Umarım YÖK bu konuda bir açıklama yapar da öğreniriz.

Yaycı’nın Hulusi Akar’la arasının iyi olmadığı iddiasına da değinen Demirağ, yazısına şöyle devam etti:

Kulislerde Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ile arasının iyi olmadığı, Akar’ın Cihat Yaycı’yı istemediğine dair söylentiler var. Akar’ın Yaycı’yı 15 Temmuz sonrası Deniz Kuvvetleri Personel Başkanlığı’na daha sonra da Kurmay Başkanlığı’na getirdiğini hatırlatalım. Sayın Akar da yanılmış olabilir.

Yaycı’nın görevden alındıktan sonra istifası bu gidişle çok tartışılacak. Televizyonlarda gece yarılarına kadar yorum yapanların içinde Yaycı’yı tanıyan bir tek denizci yok. Her fırsat da “Ezber bozduğunu” iddia edenler lütfedip Cihat Bey’in sınıf arkadaşlarını ya da beraber görev yaptığı bahriyelileri çıkarsınlar da millet rivayetlerden kurtulsun.

Cihat Yaycı’nın Saray’da “danışman”lığa getirileceğine dair söylentilere şaşırmam. “Katar’a Büyükelçi olarak atanma” meselesine de yorum yapmam. 15 Temmuz gecesi beraber olduğu kişiyi R.T.Erdoğan’ın gözden çıkarmayacağını biliyoruz.

Siyasete yeni dizayn çabası mı?

Akademisyen-yazar Fatih Yaşlı, BirGün gazetesine verdiği değerlendirmede, “İktidar yeni bir Ergenekon süreci yaratarak siyaseti yeniden dizayn etmek istiyor olabilir” dedi.

Fatih Yaşlı’nın değerlendirmeleri şöyle:

Cihat Yaycı “Mavi Vatan” kavramının yaratıcısı olarak biliniyor. Bu kavrama göre uluslararası deniz hukukuna göre Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de hakları olduğu iddia edildi, Libya’da Sarraj hükümeti ile de bir anlaşma gerçekleşti. Bu tez, ulusalcı cenah ile AKP cenahının uzlaştığı, bu iki kesimi bir araya getiren ortak noktalardan biri oldu. Bunu da emperyalizme karşı duruş, ulusal çıkarların korunması vesaire söylemleriyle sahiplendiler.

Yaycı ulusalcı cenahın çok önem atfettiği, gelecekte çok daha üst rütbelerde görmeyi bekledikleri bir isimken, istifa süreci ve istifasının hemen kabul edilmesi ulusalcı cenah için büyük hayal kırıklığı yarattı.

Birincisi Cihat Yaycı’nın Hulusi Akar ile kişisel bir husumetinin olduğu yönünde. Hulusi Akar’ın, ordu içindeki kontrolü tamamen elinde tutmak ve öne çıkan isimleri elemek istemesi olabilir. Daha önce de mesela 1 Ağustos 2019’da Zekai Aksakallı, Metin Gürak gibi öne çıkan komutanların Yüksek Askeri Şûra öncesi pasif göreve çekildiğini gördük. Yani burada yine Akar’ın ordunun mutlak kontrolünü sağlama çabası söz konusu olabilir.

İkincisi, Türkiye ile Batı arasında gerilime neden olan gelişmelerle ilgili nedenler sıralanabilir. Türkiye, Rusya’dan satın aldığı S-400 Hava Savunma Sistemleri’ni hâlâ aktive etmedi, bunu da pandemi nedeniyle aktive edilmediği şeklinde açıkladı. Şimdi buradan mesela Libya’da artan gerilimle birlikte bir uzlaşı aranıyorsa, ekonomide yaşanan çöküşle birlikte ABD’ye ‘biz hâlâ NATO çizgisindeyiz’ mesajı verilmek de isteniyor olabilir. Yani bu senaryoya göre ABD ile ilişkileri düzeltme adımı olarak da okunabilir. Libya meselesine bakarsak oradan son dönem gelen haberlere göre ABD ile Türkiye arasında anlaşma sağlandığı, Libya’da ABD siyasetine yakınlaşma hamlesi de olabilir.

Üçüncüsü, AKP cenahında bir süredir devam eden darbe yapacaklar yaygarası koparılıyor. Geçen gün Fatih Tezcan 30 Ağustos’a kadar bekleyin gibi bir açıklama yaptı. Troller üzerinden “bakın YAŞ öncesi darbe yapacaklardı, biz oradan bir kelle daha aldık” şeklinde kendi kitlesini konsolide etme çabası da olabilir. Daha önce de İlker Başbuğ’a darbeci demişlerdi. Önümüzdeki günlerde buradan dönecek tartışmalar üzerinden bu konuda daha açığa çıkacaktır.