Sarıyer Büyükdere Piyasa Caddesi’ndeki 25/29 numaralı bina, tarihe meraklı olanlar ve özellikle sanatseverler için önemli bir adrestir.
“Söylentiye göre malzemesi dışarıdan getirilip monte edildiği için semt sakinleri arasında daha çok ‘Vidalı Yalı’ olarak tanınan yalı, arkasındaki Rusya Sefareti Yazlık Binası’nın sınırlarına kadar uzanan 4.280 metrekarelik bir bahçe içinde yer alır ve 400 metrekarelik bir alana oturur. Boğaziçi’ndeki pek çok konakta görüldüğü gibi setler halinde düzenlenmiş olan bahçe ağaçlarla kaplıdır.
Ermeni iş adamı Bedros Azaryan tarafından, 20. yüzyıl başında yanmış eski bir konağın arsası üzerinde mimar Andon Kazazyan’a yaptırılmıştır. 1950 yılında Vehbi Koç tarafından satın alınan yalı, 1978 yılına kadar ailenin yazlığı olarak kullanılmıştır.
1978-80 yılları arasında, Sedad Hakkı Eldem’in hazırladığı bir restorasyon projesinin uygulanmasıyla müzeye dönüştürülmüş ve 1980 yılında Sadberk Hanım Müzesi adıyla ziyarete açılmıştır.”

İşte o bina, bu binadır.

* * *

Sadberk Hanım Müzesi’nin son durumunu anlamak için şu bilgiyi de aktarmak gerekiyor:
“Vehbi Koç Vakfı’nın 1983 yılında Sadberk Hanım Müzesi koleksiyonlarına kattığı Hüseyin Kocabaş Koleksiyonu’nda yer alan arkeolojik eserlerin sergilenebilmesi için mevcut binanın hemen yanındaki, 20. yüzyıl başlarında inşa edildiği sanılan yalı da satın alındı ve ön cephesi aslına uygun olarak restore edildi. Restorasyon projesi Mimar İbrahim Yalçın tarafından hazırlanan bu yalı, 24 Ekim 1988 tarihinde ‘Sevgi Gönül Binası’ adıyla ek müze binası olarak hizmete açıldı. Sergileme düzeni bakımından çağdaş bir müze uygulamasına örnek olarak değerlendirildiği için, 1988 ‘Europa Nostra Ödülü’ne layık görüldü.”

• Sadberk Hanım Müzesi kuruluşunda yaklaşık 3 bin esere sahipken bugün 20 bine yakın eseri bünyesinde barındırıyor. MÖ 6. binyıldan, Bizans dönemi sonuna kadar Anadolu’da yaşamış uygarlıkların maddi kültür kalıntılarını yansıtan arkeolojik eserler Sevgi Gönül Binası’nda, Osmanlı ağırlıklı İslâm eserleri, Osmanlılar için yapılmış Avrupa, Uzak ve Yakın Doğu eserleri ile Osmanlı dönemi dokumaları, kıyafetleri ve işlemeleri Azaryan Yalısı’nda sergilenmekte.

• Sadberk Hanım Müzesi İhtisas Kütüphanesi yaklaşık 11.389 matbû ve 668 yazma eserle özel ihtisas kütüphaneleri arasında önemli bir işleve sahip. Kütüphane koleksiyonu içindeki yıllıklar, özellikle nadir eser niteliğindeki sâlnâmeler ayrı bir önem taşımaktadır. Sadberk Hanım Müzesi Kütüphanesi sâlnâme koleksiyonu 421 adet sâlnâmesiyle özel kütüphaneler arasında Türkiye’de birinci olup, özel ve resmi kütüphanelerin geneline bakıldığında ise ilk beşe giriyor.

• Sadberk Hanım Müzesi fotoğraf arşivinde, koleksiyonda yer alan tüm eserlerin yüksek çözünürlüklü fotoğrafları bulunuyor. Bu arşiv, müze bünyesinde katalog ve yayın çalışmalarında kullanılmakla beraber, belirli bir telif ücreti karşılığında çeşitli yayınlarda kullanımına da izin veriliyor.

* * *

Vehbi Koç Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Semahat Arsel, 26 Kasım 2006’da yerine sığamayan Sadberk Hanım Müzesi’ne şehirde güzel bir yer bulmak olduğunu söylemişti.
Yıllar geçti.
Arayış sürdü.
Ve işte o gün geldi, daha doğrusu gelmek üzere.
Sadberk Hanım Müzesi’nin Haliç’teki tarihi tersane yapılarından birine taşınması için hazırlıklar devam ediyor.
Tasarımı, Grimshaw mimarlık ofisi tarafından yapılacak yeni müze binası ile ilgili son haber; şirketin internet sitesinde açıklandı.

Girimshaw, yeni müze binasının 2023 yılında hizmete gireceğini müjdelerken; “Sadberk Hanım Müzesi’nin, İstanbul’un kültürel yaşamının en önemli cazibe merkezlerinden biri olarak konumunu güçlendireceğini ve müze alanları yanında, halka açık bir etkinlik alanı da yer alacağını” vurguluyor.

* * *

Koç Ailesi, Sadberk Hanım Müzesi ile devletin, kamu kurumlarının, belediyelerin yanı sıra; kişilerin ve şirketlerin de taşın altına elini koymasına öncülük yaptı Türkiye’de.
Açılan yolda başka özel müzeler de var artık.
İstanbul’da; Sakıp Sabancı Müzesi, Rahmi M. Koç Müzesi, Hisart Canlı Tarih Müzesi, Yeşilköy Havacılık Müzesi, Haluk Perk Müzesi, Orhan Kemal Müzesi, Türker İnanoğlu Vakfı Sinema Tiyatro Müzesi, Pera Müzesi, Yapı Kredi Vedat Nedim Tör Müzesi, İstanbul Modern Sanat Müzesi, Rezan Has Müzesi…
Ankara’da Yüksel Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi, Anadolu Mimarlık ve Mobilya Kültür Mirası Müzesi…
İzmir’de Selçuk Yaşar Resim Müzesi ve Sanat Galerisi, Arkas Deniz Tarihi Müzesi…
Balıkesir’de Ayışığı Manastırı Müzesi…
Bayburt’ta Baksı Müzesi, Kenan Yavuz Etnoğrafya Müzesi…
Bursa’da TOFAŞ Bursa Anadolu Arabaları Müzesi…
Çanakkale’de Köyden Kente Teknoloji Müzesi…
Erzincan’da Ali Gürer Müzesi…
Gaziantep’te Baklava Müzesi…
Malatya’da Somuncu Baba ve Hulusi Efendi Müzesi…
Nevşehir’de Kapadokya Kültür Müzesi…
Trabzon’da Uzungöl Dursun Ali İnan Müzesi gibi.
Sayıları artsa keşke.
Gelişip, güçlenerek elbette.