Protestolar yayılıyor: İran’da sosyal medya platformlarına erişim kesildi
İran’da 22 yaşındaki Kürt kadın Mahsa Amini’nin türban takma kurallarına uymadığı gerekçesiyle “ahlak polisi” tarafından gözaltına alındıktan ölmesi, ülkenin tamamına yayılan protestoların başlamasına neden oldu. İran yönetimi protestoları engellemek için sosyal medya mecralarını tek tek kapatıyor. Dünyanın farklı yerlerindeki internet hızını ve erişimini izleyen ağ olan NetBlocks, İran’da sosyal medya platformlarına erişimin engellendiğini duyurdu. Reuters haber ajansına göre Norveç merkezli Hangaw İnsan Hakları Örgütü yedi eylemcinin güvenlik güçleri tarafından öldürüldüğünü öne sürdü.
13 Eylül’de “ahlak polisi” tarafından gözaltına alındıktan sonra kaldırıldığı hastanede ölen Mahsa Amini için İran’ın başkenti Tahran’da başlayan ve ülke geneline yayılan protesto gösterilerine dünyadan da yoğun destek var.
Reuters’ın, internet gözlemcisi NetBlocks’a dayandırdığı habere göre ülkede kalan son sosyal ağlardan Instagram ve WhatsApp’a erişim kesildi.
NetBlocks verilerine göre İran’ın batısındaki Kürdistan eyaletinin bazı bölgelerinde pazartesiden bu yana internet hizmetinde neredeyse tamamen kesinti var. Başkent Tahran ve ülkenin diğer bölgeleri de protestoların ilk patlak verdiği cumadan bu yana kesintilerle karşı karşıya kaldı.
TikTok, YouTube, Twitter ve Facebook gibi sosyal medya mecraları, ülkenin bazı bölgelerinde rutin olarak engelleniyor. Ancak teknoloji konusunda bilgili halk, özel ağlar (VPN) kullanarak engeli aşıyorlar.
An itibarıyla İran’da Telegram, Whatsapp gibi mesajlaşma platformlarının yanı sıra hiç bir sosyal medya platformuna erişim sağlanamıyor ya da kesintili olarak sağlanabiliyor.
Türkiye’de yaşayan İranlı kaynaklar ise öğle saatlerinden beri ailelerine ulaşamadıklarını teyit ederek endişelerini dile getirdi.
Tepkiler yeni yöntemlerle ifade ediliyor
Kadınların tepkilerini sembolik ve yaratıcı yöntemlerle ifade ettiği vurgulanıyor. Sokak protestolarında kadınların başlarını açması yeni bir tepki biçimi olarak görülüyor.
Kadınlar böylece türban zorunluluğuna ve polisin dokunulmazlığına karşı tepkilerini ifade ediyor.
Ayrıca daha geniş ölçekte devletin teokratik ideolojisine karşı duyulan hayal kırıklığını yansıttığı değerlendirmeleri yapılıyor.
Kadın oyuncu Anahita Hemmati bir videoda başını tamamen kazıtırken görüldü, diğer bazı kadınlar da saçlarını kestiklerini gösteren videolar paylaştı.
Usta oyuncu Katayoun Riahi, zorunlu türban kararına artık uymayacağını açıkça ilan etti.
Saça büyük değer veren Kürt kadınların saçlarını kesmesine ise ayrı bir sembolik önem atfediliyor.
Kürt kadınlar yasta saç kesmeleri, sevdikleri birini kaybettiklerinde saçlarını kesip mezarlarına bırakmalarıyla biliniyor.
Mahsa Amini etiketi Farsça Twitter’da 6 milyona ulaşarak tüm zamanların en yüksek seviyesini kaydetti.
İngilizce ise bu etiket bir milyonu aştı.
Türkiye’de de bazı kadın oyuncular, İranlı kadınlara destek veren paylaşımlar yaptılar.
Taksim’de çoğu İranlı kadının bir araya gelerek düzenlemek istediği yürüyüşe ise polis tarafından izin verilmedi.
Reuters haber ajansı gözaltılar yaşandığını bildirdi.
